Tesisat Dergisi 266. Sayı (Şubat 2018)

112 Tesisat / Şubat 2018 tesisat.com.tr basınç artar. Bu olayın bir başka şekli kolonlarda ortaya çıkar, özel- likle yüksek bina kolonlarında su piston şeklinde değil de çepere yapışmış olarak ortasında hava akış boşluğu oluşa- cak biçimde aksa bile, yataya dönüldüğünde gerçekleşen hız azalması/statik basınç artımı nedeniyle, yatay boruda bir bölgede su kabarır ve bütün kesiti doldurur. Buna hid- rolik sıçrama adı verilir. Bu noktalara yakın sifonlardan artı basınç nedeniyle su dışarı püskürtülür. Bu durum Şekil 8’de gösterilmiştir. Buna göre sifonlardaki suyun kaybedilmemesi için pis su boruları atmosfere açılmalı, iyi boyutlandırılmalı ve hava- landırmayla ilgili gerekli önlemler alınmalıdır. Özellikle sıra tuvaletler ve yön değiştirmeler kritik bölgelerdir. Burada işaret edilmesi gereken bir husus da yüksek binalardaki kolonlarda suyun akışını frenlemek için engeller yapmakla ilgilidir. Bu eski yanlış bir uygulamadır. Kolon ne kadar yüksek olursa olsun, aşağı düşen su çeperlere yapışır ve bir terminal hıza ulaşarak bu sabit hızla aşağı iner. Fren- lemenin zararı dışında bir faydası yoktur. PİS SU TESİSATI HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ Literatürde ve standartta farklı temel pis su tesisatı hava- landırma sistemleri tanımlanmıştır. TS EN 12056-2 standar- dında kullanılan Türkçe terminoloji uygun değildir. TS EN 12056-2 standardı Avrupa (EN) standardının tercümesidir. Bu yazıda orijinal standart kullanılacaktır. Ancak belirli nok- talarda orijinal standartta da tanımlarda ve yöntemlerde sıkıntılar vardır. Bu nedenle bu yazıda daha çok literatürden yararlanılacaktır. 1. Ana Havalandırma Kolonu ile Havalandırma Bu sistem basittir ve ülkemizde en yaygın kullanılan havalandırma yöntemidir. Şekil 9’da gösterildiği gibi ana pis su kolonu aynı çapta çatıya kadar uzatılarak buradan atmosfere açılır. Sistemin havalandırması bu yolla sağlanır. Burada ana pis su kolonu yeterince geniş seçilmek zorunda- dır. Aynı şekilde katlardaki yatay pis su boruları da geniştir ve %50 dolu olarak tasarlanır. Konutlarda ve karmaşık olmayan binalarda bu sistem başarıyla kullanılabilir. Bu sistemin farklı uygulamaları da olabilir. Şekil 10’da binadaki 2 ana kolon birleştirilerek tek noktadan çatıdan dışarı taşınmıştır. MAKALE Şekil 6. Sıra kullanım yerinde diğer sifonları boşaltma. Sık rastlanan bir durumdur ve mutlaka havalık önlemi alınmalıdır. Şekil 7. Sürekli akışta kolon hattında basınç dağılımı Şekil 8. Sürekli akışta kolon hattında basınç dağılımı Şekil 9. Ana pis su kolonuyla havalandırma.