Tesisat Dergisi 263.Sayı (Kasım 2017)

102 Tesisat / Kasım 2017 tesisat.com.tr “kolay hedef” önlemler ve daha maliyetli, önlemleri, belirleyen bir kapsamlı envanter çalışması yapılır. Daha sonra adım adım enerji ve ekonomiklik hesaplamalarıyla işlem paketi oluşturulur. İşlem paketine kaç adet önlemin ithal edileceği kriteri tüm paketin birleşik “iç getiri oranının” mülk sahibi tarafından öngörülen gerçek faiz oranı hesabından fazla olmasıdır. Farklı önlemlerin birbirini bir paket olarak nasıl etkilediği ve önlemlerin farklı ekonomik ömürleri de ayrıca dikkate alınır [2]. Ekonomik olma hesaplamaları; sonuç- ların, karar vericiler için kolay anlaşılır şekilde resimlerle diyagramında kullanı- larak gösterildiği, TotalTool (ToplamAraç), Toplam Kavram aracı vasıtasıyla yapılır. Karar verici her önlemin uygulamanın genel olarak sağladığı faydaya ne etki yaptığını ve tek olarak ekonomik önlemler yerine bir önlemler paketinin uygulanması kararını nasıl desteklediğini görebilir. İşlem paketinin iç getiri diyagramı üze- rinde bir örneği Şekil 2’de gösterilmiştir. Bu örnekte yapılan denetleme sırasında belirlenen beş enerji verimliliği sağlayan önlem belirlenmiştir. Her önlem işletme maliyetlerinde yıllık olarak belli bir net tasarruf (k€/yıl) getirir ve bu önlem için yatırım maliyeti (k€) dır ve bunlar diyag- ramda belli bir uzunluğu ve açısı olan bir doğru olarak gösterilebilir. Bu açı bir yatırı- mın (% olarak) iç getiri oranını temsil eder. Ekonomiklik şartı gerçek faiz oranı olarak %5 belirlenmiştir. Oluşturulan işlem paketi %7’lik bir iç getiri oranı sağlamaktadır ve bu da yıllık enerji maliyetlerini yarıya düşmesini sağ- layacaktır. Bir başka ifadeyle enerji kulla- nımının yarıya düşmesidir. En ekonomik önlemler en ekonomik olmayan önlemler bir araya gelmekte ve oluşan komple işlem paketi bina sahibi tarafından belirlenen kar- lılık çerçevesini dolduracaktır. Eğer sadece ekonomik önlemler, ilk üç önlem, uygulan- saydı tasarruf sadece %3 olacaktı. İşte bu, enerji tasarruflarında ekonomik olarak ileri doğru bir adım atmayı sağlayan Toplam Kavram yönteminin esasını oluşturmak- tadır. YENİLEME PROJELERİ ÖRNEKLERİ VE ÖĞRENİLEN DERSLER İsveç’te, Toplam Kavram yöntemi ofis binaları, okullar, hastaneler, spor tesisleri, demiryolu istasyonları ve üniversiteler gibi bazı binalardaki donanım yenileme projelerinde uygulanmaktadır[3, 4]. Alı- nan sonuçlar mülk sahiplerinin belirlediği, genel olarak yatırımın %5 ile %8 arasında ki bir geri dönüş oranında olduğu karlılık çer- çevesi içinde, yılda %50’nin üzerinde tasar- rufun mümkün olduğunu göstermiştir. Elde edilen tasarruflar yenileme öncesi binanın enerji performansına fazlasıyla bağlıdır. Şekil 3 İsveç’te yapılan birkaç projedeki işlem paketlerinin yüzde olarak beklenen enerji tasarrufunu ve iç getiri oranını gös- Şekil 3. İsveç’te yapılan veya yapılması planlanan Toplam Kavram projelerindeki toplam enerji tasarrufu ve iç getiri Tren istasyonu Üniversite Otel İş dönüş oranı [%] [%] Enerji tasarrufu Ofisler Okullar Hastaneler Spor salonu Şekil 4. Göteburg şehrindeki bir ofis binasındaki büyük çaplı yenileme projesinde Toplam Enerji Tasarrufu ve İç Dönüş Oranı. Aynı zamanda Toplam Kavram yöntenine dayanılarak iyileştirilen enerji verimliliği yılda yaklaşık %55 tasarruf sağlayacaktır. İnşaat yılı Yenilendiği tarihi Isıtılan kat alanı Asıcaklık Enerji yatırımı maliyeti Toplam enerji tasarrufu Toplam maliyet tasarrufu Önceki enerji kullanımı (kiracılar dahil) Yenileme sonrası tahmin edilen enerji kullanımı (kiracılar dahil) 105 kWh/m² yıl. İç getiri oranı 1989 2015-2018 16.238 m 2 1.535.000 € % 55 civarında 172.000 €/yıl 232 kWh/m 2 yıl 105 kWh/m 2 yıl % 11 ÇEVİRİ