Tesisat Dergisi 248. Sayı (Ağustos 2016)

GÖRÜNÜM 16 Tesisat Dergisi Sayı 248 - Ağustos 2016 NihayeƟnde çok kŦsŦtlŦ kat planlarŦn- da, güvenlik, saŒlŦk ve Ɵcari yönleri ile opƟmal çözümleri çekirdekler ve plan bazŦnda oluƔturmak esnasŦn- da, yapŦnŦn bir anlamda organlarŦ ve o yapŦyŦ iƔler hale geƟrecek özellik- le mekanik tesisat ve dikey ulaƔŦm imkanlarŦnŦn en baƔta dikkatle etüd edilmesi gerekir.” “ analizlerini gerekƟrir. Bu tür etkenler yanŦ sŦra servis ve hizmet süreçleri, kullanŦmda doluluk oranlarŦ yük deŒiƔimleri tasarŦm, uygulama ve imalaƩa farklŦ pa- rametreler görülür. Öncelikle iƔletmede, ortak gider ayrŦmlarŦ, enerji ve akŦƔkan tükeƟm kontrolu, çevre, yangŦn, deprem, rüzgar, güneƔ etkileri ile yüksek yapŦ- larŦn ŦsŦtma, havalandŦrma, egzost havalandŦrma, kli- ma, sŦhhi tesisat, borulama, pompaj, yangŦn, pis su, su depolama, iç hava kalitesi, hijyen, saŒlŦk yöntem- leri, esteƟk, konfor, peyzaj ve dekorasyon sistemleri özenle çözümlenmesi gereken yaƔanabilirlik ve kulla- nŦlabilirlik standartlarŦ öne çŦkar. Konu bu anlamda ele alŦndŦŒŦnda yüksek yapŦlarŦn mimarlŦk-mühendislik hizmetlerinin uzmanlŦk gerek- sinimi anlaƔŦlŦr. Yüksek yapŦlarŦn planlanmasŦnda ve inƔaasŦndaki problemlerin çözümünde bu uzmanlŦk münferiden deŒil, bir ekip ürünü olarak ele alŦnma- lŦdŦr, dolayŦsŦ ile tasarŦmŦn mulƟdisipline özelliŒi bu tür yapŦlarda en kuvvetli Ɣekilde karƔŦmŦza çŦkar. Bu da ekip yöneƟmi ve planlamanŦn, teknik problemler kadar önemli etkilerini doŒurur. Yüksek yapŦnŦn inƔaasŦnda, daha yapŦ formunu oluƔ- tururken öncelikle, arazi ve klimatolojik ƔartlarŦn ya- pŦya etkileri dikkate alŦnmalŦdŦr. JeoĮzik ve jeoteknik bulgulara dayalŦ zemin etüdleri ve temel sorunlarŦn çözümünün yanŦ sŦra ulaƔŦm, su, elektrik, gaz, alt yapŦ ve çevre ƔartlarŦ araƔƨrŦlmalŦdŦr. Bugünkü teknoloji yapŦnŦn üreƟminde her türlü olanaklarŦ dikkate al- makla beraber, bu yaklaƔŦmlar yaƨrŦm ve iƔletme ekonomisi ile sŦnŦrlŦ olmaktadŦr. Bu bakŦmdan yapŦnŦn ihƟyaç programŦ, içinde yaƔayanlarŦn sayŦsŦ, bölüm- lerin fonksiyonu ve kullanma süreçleri yapŦnŦn tasa- rŦm ve analiz ve kriterlerine yansŦmaktadŦr. Özellikle deprem bölgesinde inƔa edilecek bir yapŦnŦn strüktü- rel karakterisƟkleri diŒerlerinden çok farklŦdŦr. DüƔey yükler dŦƔŦnda deprem yönetmeliklerine uygun yatay yükler, salŦnŦm, esneklik ve deformansyon etüdle- ri sadece yapŦsal tasarŦm (staƟk) çözümleri ile sŦnŦrlŦ kalmamakta, bu etkenlerin mimaride fasatlara, opak ve cephe elemanlarŦna, mekan zenginliŒine yansŦyan etkinlikler dŦƔŦnda, çevre, enerji ve mekanik tesisat ile elektrik sistemlerini etkileyen bir süreç içinde bir çok parametre üreƟmde etken olmaktadŦr. Nihaye- Ɵnde çok kŦsŦtlŦ kat planlarŦnda, güvenlik, saŒlŦk ve Ɵ- cari yönleri ile opƟmal çözümleri çekirdekler ve plan bazŦnda oluƔturmak esnasŦnda, yapŦnŦn bir anlamda organlarŦ ve o yapŦyŦ iƔler hale geƟrecek özellikle me- kanik tesisat ve dikey ulaƔŦm imkanlarŦnŦn en baƔta dikkatle etüd edilmesi gerekir. Teknik katlar, teknik hacim noktalarŦ, daŒŦƨm imkanlarŦ, kat bazŦnda saŒ- lanacak esneklikler, cepheye etkiler, iƔletme yönleri, enerji tasarrufu yönleri ile tasarŦmŦn ilk aƔamalarŦnda alŦnacak tedbirler bir anlamda yapŦnŦn baƔarŦsŦnŦ bü- yük oranda belirler. Yüksek yapŦlarda iklim koƔullarŦ dikkate alŦndŦŒŦnda klimatolojik Ɣartlar, yaz-kŦƔ dŦƔ hava dizayn deŒerleri, extrem dŦƔ sŦcaklŦklar, güneƔ etkileri, yaŒmur, rutubet, rüzgar etkileri, gece-gündüz sŦcaklŦk farklŦlŦklarŦ önem kazanŦr. YapŦ dŦƔ kabuŒunda düƔünülen yalŦƨm kat- manlarŦ sadece enerji tasarrufuna yönelik olmayŦp, yoŒunlaƔma kriterleri, demir-beton, çelik genleƔme ve aderanslarŦ bakŦmŦndan da öncelik kazanŦr. Yüksek yapŦlarŦn zonlama ihƟyacŦndan doŒan ara su depola- rŦnŦn; rüzgar ve deprem oluƔumundaki salŦnŦmŦn etki- leri ve rezonans durumlarŦ uzmanlar yönünden ince- lenmesi gereken konulardŦr. Yüksek yapŦlar rüzgar basŦnçlarŦ ve baca etkisinden dolayŦ, merkezi havalandŦrma sistemleri ile dona- ƨlŦr ve yapŦ içinde çok kontrollu bir ortam saŒlanŦr. Belli yükseklikler geçilmediŒinde veya rüzgar etkile- ri kontrol edilebildiŒinde, bazŦ yüksek yapŦlarda çok özel cephe detay tasarŦmlarŦ ile doŒal havalandŦrma imkanlarŦ saŒlanabilir. Ancak bu yapŦlŦrken, bu tür lokalize imkanlarŦn yapŦnŦn genel sistemini etkileme- mesinden emin olmak gerekir. 7çinde binlerce kiƔinin yaƔadŦŒŦ ve çeƔitli fonksiyonlarŦn olduŒu bu tür yapŦ- larŦn dolma, boƔalma, ulaƔŦm sorunlarŦ dŦƔŦnda, pis havasŦnŦn aƨlmasŦ, kirli ve Ŧslak hacimlerin egzostu,