Tesisat Dergisi 244. Sayı (Nisan 2016)

MAKALE 148 Tesisat Dergisi Sayı 244 - Nisan 2016 lŦƔma güvenilirliŒi istenmesi gereŒi normal pompala- ra göre yapŦsŦnda önemli detaylara sahipƟrler. Genel amaçlŦ su temini yapan pompalar, yapacaklarŦ iƔ du- rumuna göre ekonomik ve verimli çalŦƔmalarŦna göre tasarlanŦp imal edilirken, yangŦn pompalarŦ ise mak- simum güvenilirlik ve net çŦkŦƔ basŦnç deŒerini saŒ- lamaya yönelik olarak tasarlanŦp imal edilen pompa gruplarŦdŦr. Santrifüj pompalar, saŒlayacaŒŦ hidrolik deŒerler ve çalŦƔma koƔullarŦna uygunluŒu sebebi ile yangŦn sis- temlerinde kullanŦlabilecek tek pompa türüdür. YangŦn pompalarŦ, içerisinde bulunan çark ya da çarklarŦn, motor tahriki ile milleri ekseninde dönel hareketle suya kazandŦrdŦŒŦ santrifüj kuvvet sayesin- de etki eƫŒi suya salyangoz gövde formu içerisinde basŦnç kazandŦrŦr. Pompa içerisinde basŦnçlandŦrŦlmŦƔ su, salyangoz gövde formunu takip ederek salyangoz gövde çŦkŦƔ aŒzŦndan tesisata transfer olur. Bu sebep- le yangŦn pompalarŦ, basŦnç kazandŦrdŦŒŦ suyu gerekli olan noktalara transferini saŒlayan çeƔitli yapŦlardaki temel hidrolik makinalardŦr. 2.1. Temel Hidrolik Prensipler Pompada kullanŦlan basŦnç ve debi iki önemli deŒer, kŦsaca P, H ve Q olarak gösterilir. YanŦŒŦn sitemi için gerekli olan su debisi ve basŦncŦ için yangŦn pompasŦ performansŦnda iki kriƟk faktör bulunmaktadŦr. 7lk faktör debidir, belirli bir zaman periyodunda belirli bir noktadan geçen suyun hacimsel miktarŦdŦr. Yan- gŦn pompalarŦnda debi birim türü çoŒunlukla “gpm” (galon per minute) olarak veya daha az oranla (met- reküp / saat) “m³/h” birim türünden kullanŦlŦr. NFPA standartlarŦ yangŦn pompalarŦnda belirleyici kriterler koymasŦ sebebi ile bu standardŦn menƔei bölgede kul- lanŦlmakta olan ve standarda da iƔlemiƔ olan imper- yal birim sistemleri projeciler ve yangŦn ekipmanlarŦ üreƟcilerinin de sŦkça kullandŦŒŦ birim sistemi haline gelmiƔƟr. DiŒer bir Pompa faktörü de basŦnç ve basma yüksekli- Œidir. KŦsaca (P) ve (H) olarak gösterilir. Pompa su bas- ma miktarŦ basŦnç ve basma yüksekliŒi mesafe olarak nitelendirilmesi durumunda, birimlerde de farklŦlŦklar meydana gel- mektedir. Genellikle basŦnç birimleri olarak psi ve Bar kullanŦlŦr. Basma yüksekliŒi olarak kullanŦlŦrsa birim- ler, feet (Ō) ve metre (m) olarak kullanŦlŦr. Tablo 1: Hidrolik Birimler Tablosu Birim TanŦmŦ Metrik SI Imperyal BasŦnç P Bar Psi Basma YüksekliŒi H m (metre) Ō (feet) Debi Q m³/h GPM - gpm 2.2. YangŦn PompasŦ Tipleri Uçtan EmiƔli YangŦn PompalarŦ: (Horizontal End-Suc- Ɵon) Uçtan emiƔli, salyangoz gövdeli, yatay milli, tek kademeli santrifüj pompalar ( Resim 1 ). ÇiŌ giriƔli YangŦn PompalarŦ: (Horizontal Split-Case) ÇiŌ giriƔli, eksenel ayrŦlabilir gövdeli, yatay milli sant- rifüj pompalar ( Resim 2 ). Hat Ɵpi YangŦn PompalarŦ: (In-Line) Dikey milli tek kademeli santrifüj pompalar ( Resim 3 ). Çok Kademeli Pompalar: (MulƟ-Stage)Yatay milli, çok kademeli yüksek basŦnçlŦ santrifüj pompalardŦr. ( Resim 4 ). Resim 1. Uçtan EmiƔli YangŦn PompasŦ [1] Resim 3. Hat Tipi YangŦn PompasŦ [3] Resim 2. ÇiŌ GiriƔli YangŦn PompasŦ [2] Resim 4. Çok Kademeli YangŦn PompasŦ [4] YangŦn pompalarŦnda en yaygŦn kullanŦmŦ uçtan emiƔli ve çiŌ giriƔli yapŦdaki yangŦn pompalarŦ oluƔturmaktadŦr.