Tesisat Dergisi 241. Sayı (Ocak 2016)

MAKALE vanası, gerekli olan basınç değişikliğini iki katına çıkarmaktadır. Peki o halde kombi vanaları kulla– nılırken enerji verimliliği nasıl sağlanmaktadır? Vanaların pompa enerjisi üzerindeki etkilerini de– ğerlendirirken, tüm hidrolik sistem ve vanaya özgü kurulum özellikler her daim dikkate alınmalıdır. Tüm akış yollarında ilave basınç kayıpları olması olası değildir çünkü dengeleme vanası, basınçtan bağımsız kontrol vanasına entegre edilmiştir ve her türlü durumda yüksek basınç kaybına gerek bulunmaktadır. Bu durumda, minimum basınç değişikliğine ihtiyaç yoktur. Minimum basınç değişikliğini fark edile– bilir hale getiren geleneksel sistemde sadece en olumsuz akış yolu için dengeleme vanasına ihtiyaç duyulmamaktadır, çünkü sistemiçinde minimum basınç değişikliğinin mutlaka sağlanması gerekli olup bu değişiklik, tüm hacimsel akışı etkilemekte– dir. Ancak gerekli olan basınç değişikliği, gelenek– sel bir kontrol vanasında ki basınç değişikliğinden yüksek midir? Aslında, hayır! Dinamik bir ağda, en olumsuz akış yolu, kulla– nım amacına göre değişiklik gösterebilir. Örne– ğin, daha önceden "olumlu" olarak kullanılmış, statik dengeleme vanalı bir akış yolu, farklı ısıtma veya soğutma gereksinimleri neticesinde en olumsuz akış yoluna dönüşebilir. Basınçtan bağımsız kontrol vanaları ile yapılan kıyasla­ malarda, sadece vanalardaki basınç kayıpları değil, dengeleme vanası üzerinde basınç kaybı dikkate alınmalıdır. Statik dengelemede, dengeleme vanası sabit bir dirence ayarlandığı ve işletim durumuna göre uyarlanmadığı için en olumsuz akış yolundaki ba– sınç kaybı, basınçtan bağımsız bir kontrol vanasın­ da, geleneksel kontrol va nalı ve statik dengeleme vanalı bir kombinasyona kıyasla çok daha düşük düzeyde olabilir. Günümüz hidrolik sistemlerinde hacimsel akış, gerçek talebe göre değişiklik göstermektedir. Bu tip dinamik sistemler, aslen statik kontrol elemanları kullanılarak dengelenmekte ve ilgili 106 Tesisat Dergisi Sayı 241 - Ocak 2016 Room controlled by combi va ive Room_ temperature T, l [°C] Setpoınt ı---------ı... _____ Room temperature T, l [°C] Actual value ı----------..., _____ Differential pressure fluctuations l'ıp Stroke H Volumetric flow V Şekil 6. l [%] [m'/h] Time tasarım durumuna göre hesaplanmaktadır. Bi– nalardaki hidrolik sistemlerin aslen kısmi yük durumunda çalışması nedeniyle bu durum, sadece belirli bir ölçeğe kadar bir çözüm olarak değerlendirilebilir. Hidrolik sistemler, ideal olarak herhangi bir işletim durumunda optimum düzeyde dengelenebilmeli ve yüksek düzeyde esnek olmalıdır. Bu koşullar altında kombi vanalar bir çözüm olabilir. Kombine balans vanaları, planlama sürecini basitleştir­ mekte, inşa aşamasında küçük çaplı sapmaları telafi etmekte, hidrolik sistemleri sürekli olarak dengelemekte ve hidrolik sistemlerin şeffaf hale getirilmesinde önemli bir oynamaktadır. Bununla birlikte, bu tip vanaların dinamik sis– temlerde daha yüksek basınç kayıplarına neden olacağı varsayımı, bütünsel açıdan bakıldığında hatalıdır. Tabii ki, konfor ve termal enerji verim– liliğini artırma potansiyeli de dikkate alınmalıdır. Sonuçta, planlanma aşamasında dengeli olarak tasarlanmış hangi hidrolik sistem, uygulamada dengelidir? Referanslar: Avery, Gil: "Balancing A Variable Flow Water Sys– tem Wi/1 Ruin the Control System" (Değişken Bir Su Akış Sisteminin Dengelenmesi Kontrol Sistemine Zarar Verir), ASHRAE Dergisi, sayı: Ekim 1990 ■