ili - il< nezdinde bir pazar payı sağlamış ismini, teorik ve pratik bilgisini (know-how) bir bedel karşılığı bir diğer işletmeye ticari bir kazanç temin etmek maksadı ile kullanma hakkını vermesidir". Bu hakkın verilmesi, bu ilişkinin sürekliliği ve sağlamlığı açısından belirli standartlar dahilinde ve denetlenebilir olması ile mümkündür. Böylece şube konumundaki küçük işletmeler (franchisee) denetlenerek standart uygulamalar yapmakta, bu arada kendi çalışma konularında merkez konumundaki büyük işletmenin {franchisor) teknik, idari ve tanıtım yatırımlarından küçük bir pay karşılığı yararlanmaktadırlar. Diğer yandan franchisor ise hiç bir zaman sahip olamayacağı genişlikte bir uygulama ağının imkanları ile kurumsal gelişimi için giriştiği yatırımın karşılığını almaktadır. Franchising uygulamasının taraflar açısından faydaları şöyle özetlenebilir. A) Tüketici a�ısından: 1- Franchisee {şube)'ler müşteriye hem işin sahibi hem işletmeci olarak, çok üst düzeyde kişisel hizmet verme imkanına sahip olacaklardır. 2- Tüm franchise birimleri ayrı ve bağımsız olmalarına rağmen tüketici onları tek bir tanınmış ticari ad altında toplayabilir. 3- Tüketici bu birimlerden birinden memnun olduğu takdirde, diğerlerini de denemesine gerek kalmayacak ve olumlu bir görüşü olacaktır. 4- Müşteri yaptıracağı işle ilgili genel bilgileri elde edebilir. Tek tek şubeleri dolaşması gerekmez B) Franchisee (Şube) a�ısından: 1- Bu girişimci, franchising sayesinde hem kendi küçük işini kurar hem de büyük bir firmanın sahip olabileceği avantajlara sahip olur. 2- Franchisee {şube)'ler bilinen bir isim altında bir mal satmak veya hizmet vermek olanağına kavuşmuş olurlar. 3- Franchisee {şube)'nin kendi bağımsız işini kurmasına oranla, bu sistemde franchisor (merkez)'ın kendine verdiği destek sayesinde daha az sermaye ile iş kurma imkanına sahip olabilir. 4- Franchisee (şube), franchisor {merkez)'den destek aldığı için riskin azaldığı söylenebilir. 5- Franchisee (şube), başka durumlarda ulaşması mümkün olmayan piyasa bilgilerine sahip olur. 6- Franchisee (şube), işe sahip olduğu ölçüde bağımsızdır ve başarısı bir ölçüye kadar işe harcadığı çabaya bağlıdır. L C) Franchisor (Merkez) a�ısından: 1 - Franchising, franchisor {merkez)'ın en az sermaye ile, organizasyonun sunduğu mal ve hizmetlerin dağıtımını gerçekleştirebileceği satış noktalarının artmasını sağlar. 2- Franchisee (şube) kendi işine sahip olduğu için kôrı maksimize etmeye yoğun bir şekilde motive olmuştur. Doğal olarak ücretli çalışan elemandan daha verimli olacaktır. 3- Franchisor {merkez)'ın personel, kira ve idari giderleri çok düşüktür. Çünkü işin yapısı gereği franchisee (şube) kendi personelini teminle yükümlüdür. 4- Franchisor (merkez)'ın kendi mal veya hizmeti için daha geniş bir dağıtım sağlamasının yanında, bir çok fra·nchise anlaşması, yapısı gereği, franchisee'yi bir ölçüde franchisor {merkez)'a bağımlı kılar. Çoğunlukla donanımlarını franchisor (merkez)'dan veya onun kanalı ile almak zorundadır. D) Devlet a�ısından: 1- Sistem tarafların birbirlerini denetlemesi ilkesine dayandığı için sektörde bir otokontrol mekanizması oluşmaktadır. 2- Uygulamaların denetlenebilir olması için sistem kendi standartlarını koymak zorundadır. Rekabet, bu standartların zaman içinde kendiliğinden yüklenmesini sağlayacaktır. 3- Franchise ilişkisi içerisindeki menfaatlerin korunması, ticari faaliyetlerin muhasebe açısından sıkı denetimini gerektirir. Bu üç husus, sektörde devletin yarattığı; standartların oluşması, bu standartların denetimi ve ticari faaliyetlerin kayıtlarının denetim boşluğunun franchise ile doldurulması demektir. Franchise uygulamaları Türk inşaat sektörü için çok yeni olmakla birlikte 1996 yılı içinde OMEGA CEPHE iSi YALITIM SİSTEMLERİ adı ile başlatılmış olup, başarılı bir şekilde sürdürülmektedir. Hedeflerinin henüz % 20 sini gerçekleştirmiş olan bu öncü girişimin tüm yalıtım sektörü için örnek bir atılım olacağı inancını taşımaktayım. Kaynaklar -Meydan Larousse - Fronchising: John Stonworth, Brion Smith Epsilon Yayıncılık Hizmetleri Tic. Son. Ltd. Şti. 215
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=