1 2 ııı - Gerek yağış sularının gerekse yoğuşan suyun bina bünyesi içine girmesini önlemek için duvarların yüzeylerinde su itici katkı maddeli geçirimsiz sıva yapıl malıdır ( 1 ). Zemin sularının etkisi altındaki bina toprak altı elemanlarında alınması gereken ilk önlem, gelen suyu uzaklaştırmaktadır. Bu amaçla bina temel çevresinde veya altında bir drenaj sistemi tasarlanmalıdır (3). Daha sonra elemanların bünyeleri geçiri msiz olarak oluşturulur ya da yüzeylerinde geçirimsiz bir tabaka yapılır. Yalıtı mın, katı ve yarı elastik sistemlerle yapıldığı ve zeminde kapiler suyun olduğu durumlarda, bodrumlu iskelet binaların zeminle temas eden tüm duvarları betonarme perde olarak tasarlanmalıdır. Perdelerin, perde ayaklarının, kolonların, sömellerin ve bağ kirişlerin, tabandan zemin seviyesinin en az 30 cm. üzerine kadar olan kısı mları geçirimsiz beton olarak dökül melidir (Şekil 3). Zeminle temas eden duvarların örme duvar olarak yapıl ması halinde, duvarların dış yüzeylerinde, yatay yalıtı mla birleşik olacak şekilde, zemin seviyesinin en az 30 cm. üzerine kadar geçirimsiz sıva veya bitüm esaslı harç ile geçirimsiz bir tabaka oluşturul malıdır (Şekil 4). Bitüm esaslı harç, mekanik dış etkenlere karşı korunmalıdır. Bütün b.a. elemanlar; kolonlar, kirişler, sömeller, bağ kirişleri ve kirişler, geçirimsiz beton olarak dökül melidir. Grobeton üzerine geçirimsiz şap yapıl malı, temelin radye plak olması halinde radye betonu geçirimsiz beton olarak dökülmelidir. Geçirimsiz beton, sıva ve şapta, su itici katkı maddeleri kullanıl malıdır. Dilatasyon derzlerini, konstrüksiyon derzlerini ve farklı yüklenmelerden dolayı oluşacak çatlakları önlemek için yapılan derzlerin yalıtımında, plastik su kesici bant ve bitüm esaslı harç kullanılmalıdır (5). Gerek yeraltı gerekse birikme sularının olduğu zeminlerde; bina strüktürü, bina yüklerinin yanı sıra su basıncının oluşturduğu yüklere karşı da dayanıklı olmalıdır. Betonarme perde duvar ve radye temel plağından oluşan strüktürün monolitik ol ması ve bünyede çatlak oluşma riskinin diğer strüktürlere nazaran daha az ol ması nedeniyle basınçl ı suların bulunduğu zeminlerde tercih edil melidir (1 O). Birikme suyunun mevcut olduğu zeminlerde, zemin ile temas eden duvarlar örme duvar olabilir. Bu durumda, bodrumlu iskelet binaların duvarlarının dış yüzeylerinde, yatay yalıtı mla birleşik olacak şekilde, zemin seviyesinin en az 30 cm. üzerine kadar geçirimsiz sıva veya bitüm esaslı harç ile geçi ri msiz bir tabaka oluşturul malıdır. Yapı elemanları, birikme suyunun oluşturduğu geçici basınç yüklerine karşı dayanıklı olmalı ve yüzeylerde çatlak oluşmamal ıdır. L Betonarme perde duvar ve radye temel plağı, geçirimliliği azaltan katkı maddeli, geçirimsiz beton olarak dökülmeli ( 1 O, 1 1 , l 2) veya mastik asfalt ile bohçalanmalıdır (Şekil 5) (1 O,1 2,1 3,1 4). Temelin oturma alanının her kenarından 15 cm. genişliğinden daha büyük bir alana taban betonu dökül melidir. Taban betonunun kalınlığı 1 O cm. ol malıdır. Taban betonunun yüzeyi serbest malzemeden temizlenmeli ve uygun astar mal zeme uygulanmal ıdır. Astar malzeme üzerine mastik asfalt katmanları yapılmalıdır. Yatay yalıtımın üzeri 5 cm kal ı nlığında koruyucu şap ile örtülmelidir. Daha sonra binanın taşıyıcısı yapılır. Perde duvarların yüzeyleri astarlandıktan sonra, zemin kotunun en az 15 cm. üzerine kadar mastik asfalt uygulanarak yalıtıl malıdır. Düşey yalıtım, yatay yalıtım ile bağlantılı ol mal ıdır. Düşeyde mastik asfaltın önüne koruyucu duvar yapılarak yalıtım tamamlanmalıdır ( 1 3,1 4). Mastik asfalt zaman içersinde kırılgan bir yapıya sahip olacağı için binada oluşan hareketlere paralel olarak bünyesinde kolayca çatlaklar oluşabilir (12). Gerek katı gerekse yarı elastik yalıtım sistemleri ile oluşturulan yalıtı mlar, beton kütlesinin oturmalardan, ısıl v. b. hareketlerle yapacağı çatlamalardan korunduğu durumlarda yeterli yalıtı m yaparlar. Yapı elemanlarının kendileri, geçiri msiz tabakanın uygulandı ğı taban veya geçirimsizliğin oluşturulduğu alan olduğu için yapı elemanlarında, meydana gelebilecek çatlaklar yalıtı mda hasara neden olacaktır. Bu durumda elastik yalıtı m sistemi ve mal zemeleri tercih edilmelidir. Kaynaklar (1) Addleson, L., Rice, C., Perfonnance of Materials in Buildings, p_p. 282-31 1, Butterworth-Heinemann Ltd., G.B., 1994. (2) Drury, F.E., Architects,' Builders' and Civil Engineers' Technicol Catologue, p. 109, G.B., 1964. (3) Altun, C., Tavil, A., Şahal, N., Drenaj: Toprak Altında.�i Yapı Elemanlarının Zemin Suyu Etkisine Karşı Korunması için bir Onlem, Yapı No: 148, Mart 1994. . .. (4) �hal, N. 6 Temellerde Su Yalıtımı, pp. 14-19, I.T.U. Fen Bilimleri Enstıtüsü, Şu at 1992. (5) Sunguroğlu, 1., Cansun, O., Yücesoy, L., Işık, B., Kızılgün, F. Aygün, M., Altun, C., Tav.il, A., inşaat Uygulaması Sırasınc:!a Temel Suyuna Karşı Alınacak ünlemler i.le Yapılması Gereken imalatın Seçimi ve Niteliği, pp. 35-36, ITU. Döner Sermaye işletmeleri, Aralık 1990. (6) Ramachandran, V.S., Concrete Admixtures Handbook, pp. 51 8524, Noyes Publ., USA 1984. (7) Zolin, I.B., Chemical Admixtures for Concrete, ACI Manuel of Concrete Practice, Part 5, ppb 212.3R-26-27 USA, 1993. (8 ! Celasun. H., Beton, Beton-Kalender, pp. 1 - 1 O l , 1 992. (9 Postaçıoğlu, B., Beton, Cilt 2, pp. 323-333, Teknik Kitaplar Yayınevi, isi., 1987. (1 O) Code of Practice for Potection of Structures Agoinst Water from the Ground, E'P· 1-35, BSI, 1990. (1 1) Hunter, L.E., Concrete Waterproofing, pp. 31-33, Sır lsoac f>ıtman & Sons Ltd., London, 1964. (12) Anonim, The Art of Construction: Basement, AJ, pp. 707712, Nisan 1981. (13) Chudley1 R., Construction Technology, pp. 45-51, Lognman Scientific ana Technical Publ., U.K., 1964. (14) Grover, R., Basement ond Semi-Basement Tanking, pp. 7778, Rıbaj, Mayıs 1 982.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=