Tesisat Dergisi 237. Sayı (Eylül 2015)

MAKALE 82 Tesisat Dergisi Say× 237 - Eylül 2015 ûekil 1. En iyiden en kötüye enerji verimliliùi politikalar× ve programlar×na göre dünyan×n en büyük 16 ekonomisi aras×nda yap×lm×ü yeni bir çal×üma[3]. ri de kirac× ne kadar elektrik ve doùalgaz paras× ödemiü önemsemez. Diùer taraftan konutlarda bireyler iyi yal×tma sonucu ar- tan oda s×cakl×ù× nedeniyle termostatla s×- cakl×k eüelini düüürmek yerine ince giyinir. únce giyinmek yerine enerji tasarruf kültü- rü olan birey ×s×tma s×cakl×k ayar×n× aüaù× çekerdi . Etkili yol mülk sahipleri için stan- dart oluüturmakt×r. úkinci unsur enerji ta- sarruf üirketlerinden modernizasyonu ta- kiben düüük fatura garantisi almakt×r. Eski binalar için enerji faturas×-modernizasyon iliükisi haz×rlanmal×, enerji tasarrufunun parasal ederi kirac× ve mülk sahibi ara- s×nda bölüütürülmelidir. Ucuz tarifeli hat ve zamanl× uygulamalar önemli tasarruf seçeneùidir. Enerji tasarruflu evlerde bile bu önemsenmezken, tasarruf kültürünün olmad×ù× ülkelerde sonuç almak çok zor- dur. Yal×t×mlarda baùlant×lar×n önemsen- mesi ve kaçaklar×n t×kanmas× büyük fayda saùlar. únüaatç×lar uygun vantilasyon ve ×s× deùiütiricileri konusunda eùitilmelidir. úngiltere için verilen enerji yönetim bilgi- si burada örnek verilebilir. Düüük gelirli (20.000 Pound/y×l) bir ailenin oturduùu konut, ortalama 2 000 Pound/y×l enerji faturas× getirir. Yeni “pasif evler” enerji verimli malzeme ile üretilirse masraf 350 Pound/y×l kadar düüer. Burada cam aç×l- mayacak ve vantilasyon dengesi koruna- cakt×r. Ayr×ca kullan×lmad×ù×nda cihazlar kapat×lmal×, termostatlar aüaù× çekilme- lidir. Son iki unsur yaüam tarz× ile ilgili olup bunla 250 Pound/y×l ilave azalma saùlan×r. Boüluklu duvar, PU yal×tma yüzey ve ×s× pompas× da 150 Pound/y×l tasarruf saùlar. Bu tedbirle konut enerji gideri y×lda 2.000 Pound’dan 1.240 Pound’a indirilmiü olur. Diùer yandan al×üveriü merkezlerinde zaman geçirme, gaz ve elektrikte y×lda 150 Pound civar×nda tasarruf ettirir. “Pasif Evler”; yal×tma, ×s× deùiütirme, ×s×y× yakalama ve tekrar kullanma özelli- ùi sergiler. Güneü paneli ve jeotermal ile üebekeye enerji bile verirler. Bugün inüa edilen bir pasif ev 2050‘de bile ayakta olur. Önceki y×llar da inüa edilmiü evlerde pasifleütirilebilir. Bu durumda ilk tasarruf boü odalar× ×s×tmama ile baülar. Genellikle ilk y×l×n tasarrufu %2’dir. Bir ABD evinde kullan×lan enerjinin %20’si israf edildiùine göre ilave uygulamalar da gündeme geti- rilmelidir. 2014 y×l×nda geliümiü endüstri toplumla- r×nda 2013’e göre % 0,9 daha az elektrik tüketilmiütir. Bu, 2007’deki tüketimden bile azd×r. Hâlbuki 2007‘den bu yana eko- nomilerde toplamda % 6,3 büyüme gö- rülmüütür. Elektrik tüketim düüüüünün iki sebebi vard×r. Birincisi tasarruf bilincidir. Artan fiyat ve çevre bilinci nedeniyle tüke- timin k×s×lmas×d×r. Örneùin son 7 y×lda ún- giltere’de elektrik fiyat× % 44 artm×ü ve tü- ketim % 12 düümüütür. úkincisi ise yüksek verimlilik ve enerji tasarruf teknolojisinin çok kullan×lmas×d×r. Bu, daha iyi yal×t×m, geliümiü ×s×tma ve soùutma teknolojilerine geçiü demektir. Örneùin W-ampulde gücün çoùu ×s×ya dönüüürken, LED lambada ×ü×- ùa dönüüür. LED lamba W alternatiflerine göre en az %40’l×k tasarruf saùlar. Ak×ll× sistemler ve sensör uygulamalar× diùer enerji verimliliùi unsurlar×d×r. ûekil 1 ’de enerji verimliliùi ülke karneleri LED ve W ampul ekseninde üematik olarak verilmiü- tir. 16 büyük ekonomi içinde Almanya en iyi Meksika en kötüdür. Küresel enerji talebinin %27’si ulaü×m eksenlidir. Binalar×n ×ü×kland×rma, ×s×tma, soùutma ve havaland×rma sistemleri, enerji giderinin diùer 1/3’ünü oluüturur. Yeni araçlar ve binalar eskilere göre çok verimlidir. 2010 y×l× hafif araç benzin tüke- timi ortalama 15 ton/y×l iken bu 2016’da 11 ton/y×l alacakt×r. H×zl× üarj imkan× veren yeni nesil alüminyum bataryalar elektrikli otomobiller için itici gücü oluüturacakt×r. Taü×tlarda yak×t tüketimini azaltmak için melez teknolojiler kullanmak, hareketli öùeler ve ×s×dan enerji döngüsü saùlamak önemli çözümdür. 2006 standartlar× ile üretilmiü 300 m 2 alanl× bir ABD evi y×lda 11 ton petrol eüdeùeri enerji harcarken, bu 2012‘de 0.7 ton/y×l’a inmiütir[3]. Talebi yönetmek önem kazanm×üt×r. ”Ak×ll× Sistemler” donan×m ve yaz×l×m aù×rl×kl×- d×r. Bu yolla kirli ve maliyetli çevre obur standby dizel jeneratörü ihtiyac× yok edilir. BM Raporuna göre 2014’te küresel ölçekte 37 milyar ABD Dolar× “ak×ll× enerji sistem” yat×r×m× yap×lm×üt×r. Bu ak×ll× donan×m güç pahal× olduùunda hatt× keser, ucuz oldu- ùunda ise bataryalar× üarj eder. Pik enerjinin buz olarak depolanmas× hava soùutma sistemleri için faydal×d×r. Ticari binalar×n hava soùutmas× (Air Conditio- ning) ABD’de toplam elektrik tüketimi- nin %5’ini oluüturur. S×cak günlerde bu %30’a ç×kar. Örneùin parti öncesi ucuz elektrik enerjisi tarifesinde buz küpleri ha- z×rlamak ve sonrada sunmak baz× hizmet sektörleri için tarzd×r. IEA tahminine göre ucuz periyot sistem enerji tasarrufu, top- lam tasarruf kalemin 1/3’ünü oluüturur. úüyeri ve konutlarda ihmal, ald×rmazl×k ve yanl×ü yönlendirme egemendir. McDonal-