Tesisat Dergisi 236. Sayı (Ağustos 2015)

PERSPEKTúF 18 Tesisat Dergisi Say× 236 - Aùustos 2015 Enerjide Türkiye’nin Stratejik Önemi Prof. Dr. A. Nilüfer EøRúCAN SUN TEK International Proje ve Teknoloji Geliütirme Yönetim, Dan×ümanl×k, Eùitim Hizmetleri Prof. Dr. Nilüfer EøRúCAN egrican@suntekinternational.com ABD Enerji Enformasyon údaresi (EIA) Raporunda , Türkiye’nin petrol ve doùalgaz iletiminde önem kazanan noktada olduùu belirtildi. Raporda, Türkiye’nin, Rusya, Ortadoùu ve Orta Asya ülkelerinden gelen petrol ve doùalgaz×n Avrupa’ya iletiminde stratejik öneminin giderek artt×ù× ifade edildi. ústanbul ve Çanakkale’nin öne- mine vurgu yap×lan raporda, 2013’de bu boùazlardan geçen ham petrol miktar×n×n günlük ortalama 2.9 milyon varil olduùuna deùinildi. Türkiye’nin boùazlar×n×n deniz yoluyla petrol ulaü×m× aç×s×ndan dünyan×n en fazla ham petrolünün geçtiùi 6. büyük geçit bölgesi olduùuna dikkat çekilen raporda 2013’te deniz yoluyla iletilen toplam ham petrolün yüzde 5.1‘inin Türkiye boùazlar×ndan geçtiùi vurguland×. Raporda, Kuzey Irak’×n Kerkük ve Erbil bölgelerinden boru hatlar× ve kamyon- larla taü×nan ham petrolün, Türkiye’nin Ceyhan Liman×n’dan dünya pazarlar×na aç×ld×ù× hat×rlat×larak, may×s ay×nda günlük 550 bin varilin bu limandan küresel piya- salara iletildiùi kaydedildi. Azerbaycan’dan gelen ham petrolün günlük ortalama 1.2 milyon varil taü×ma kapasite- sine sahip olan Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hatt×ndan Ceyhan Liman×’na iletildiùi belirtilen raporda, Ortadoùu, Kafkasya ve Orta Asya petrolünün uluslararas× pazarlara aç×lmas×nda Ceyhan’×n kritik öneme sahip olduùu belirtildi. Doùalgaz iletiminde de Türkiye’nin artan stratejik önemine vurgu yap×lan raporda, Türkiye’nin önemli bir doùalgaz merkezi (hub) olmaya haz×rland×ù× deùerlendirmesi yap×ld×. Tebriz-Ankara boru hatt× ile úran’dan y×ll×k ortalama 10 milyar metreküp doùalgaz alan Türkiye, Bakü-Tiflis-Erzurum Boru Hatt× ile Azerbaycan ‘dan da y×ll×k ortalama 6.6 milyar metreküp gaz ithal ediyor. Türkiye’nin en çok gaz ithalat× yapt×ù× ülke olan Rusya, Bat× Hatt× ile y×ll×k 14 milyar metreküp, Mavi Ak×m ile y×lda ortalama 16 milyar metreküp gaz× Türkiye’ye iletiyor. Trans Anadolu Doùalgaz Boru Hatt× Projesi’nin 2018’de tamamlanmas×yla Azerbaycan’dan 16 milyar metreküp gaz×n hem Türkiye’nin tüketimine sunulmas× hem de Türkiye üzerinden Avrupa’ya ihrac× ön- görülürken, bu boru hatt×n×n kapasitesinin 2023’te 23 milyar, 2026’da ise 31 milyar metreküpe ç×kmas× planlan×yor. Türk Ak×m× Projesi ile Rusya’dan iletilecek y×ll×k ortalama 63 milyar metreküp gaz×n da Türkiye iç pazar×na ve Avrupa piyasalar×na iletilmesi öngörülüyor. Ulus ötesi üirketlere verilecek boru hatt× tesis ve iületme haklar×, ileride ülkenin egemenliùine müdahale nedenlerini de do- ùurabilir. Bu nedenle, izin verilirken gerekli hassasiyet gösterilmelidir. Müüterilerinin gaz×n× mesafe fark× olmak- s×z×n 11 USD/1000 m³ bedelle taü×yan BOTAû’×n, TANAP Projesinde Türkiye’ye gelecek gaz×n 1000 m³’ü için Eskiüehir’de 79 USD+yak×t gaz×, Trakya’da 103 USD+- yak×t gaz× bedeli ödemesi, en iyi ihtimalle 500 milyon USD fazla ödeme yapmas×na neden olabilir. Enerji Boru Hatt× geliümelerinin ülkemizin menfaati gözetilerek yap×lmas× her vatan- daü×n dileùidir.