Tesisat Dergisi 236. Sayı (Ağustos 2015)

100 Tesisat Dergisi Say× 236 - Aùustos 2015 MAKALE debi ve yaklaü×k boru boyu yaz×l×r. Sanal borulama yap×l×rken borular×n mesnet aç×kl×klar× gözönüne al×nmal×, gerekiyorsa ek mesnetlemeler yap×lmal×d×r. Ayr×ca, boru devresinin üretime engel olmayacak biçimde tasarlanmas× gerekir. 1.4. P&I Diyagram×n×n Ç×kar×lmas× P&I diyagram× ( Piping and Instrumenta- tions ) hesaplamalar×n birinci ad×m×d×r. Burada herbir boru parças×n×n üzerinde yer alan vana, çekvalf, pislik tutucu, ma- nometre ve benzeri elemanlar gösterilir. P&I diyagram× ölçeksizdir. Hesaplanan boru çaplar× netleütikten sonra gerçek kodlama yap×l×r. Örneùin ; ( SS.08-DN50 ) 30 mm Soùutma suyu borusu no :08, boru çap×: DN50 , izolasyon 30mm 1.5. Boru Çap× Hesab× Herbir ak×ükan için ilgili yöntemlerle boru çap× hesab× yap×l×r. S×cak ak×ükanlar için genleüme al×c×lar hesaplan×r ve boru plan× üzerine iülenir. Keza, bas×nçl× hava devresi için gerekli yerlere su ay×r×c×lar konmal×d×r. 1.6. Gerçek Boru Plan× Gerek iületmecilerin istemi doùrultusunda ve gerekse baütan öngörülemeyen fiziki engeller yüzünden ( köprülü vinç geçiüi vb. gibi ) sanal olarak haz×rlanm×ü olan boru plan×ndan deùiüiklikler yap×lmas× gerekebilir ve bundan sonra gerçek boru plan× ç×kar×lm×ü olur. 1.7. Ana Elemanlar×n Seçimi Kazan, chiller, kompresör gibi ana eleman- lar×n büyüklüklerinin seçiminde eü kullan×m çarpan× (diversity factor ) söz konusudur. Bir ak×ükan boru devresinde, birden çok tü- ketici olabilir. Ancak bu tüketiciler ayn× za- man diliminde hep beraber çal×ümayabilir. Dolay×s×yla, ana ç×k×ü borusunun ç×k×ü×na yaz×lan debi, ana eleman seçiminde belirle- yici olamaz. Hangi tüketicinin hangi zaman diliminde tam ve yar×m kapasitede çal×üt×ù× bilgisi iületme sorumlular×ndan al×nmal× ve ana eleman büyüklüùünde bu nokta göz önünde tutulmal×d×r. Bir baüka konu da, yedeklemedir. Eùer, bir ana üretici birden fazla üniteden oluüuyorsa, ar×za olas×l×klar× öngörülerek, (2/3) büyüklükte 3 adet ünite kullanmakta yarar vard×r. Baz× endüstriyel tesislerin belirli bir zaman dilimi içinde geniülemesi olabilir. Bu durum dikkate al×narak, yeni ana elemanlar için yer ayr×lmal×, baùlant× aù×zlar× b×rak×lmal×d×r. 1.8. úzometrikler úzometrik, genel planda iki boyutlu boru devresi çiziminin 120° aç×yla, 3 boyutlu biçime dönüütürülmüü çizimidir. úzometrik çizimler uygulay×c×lar için çok yararl×d×r. Planda görülemeyen düüey iniü ve ç×k×ülar çok kolayca izlenebilir, yorum yapmaya gerek kalmaz. Ask×, konsol gibi taü×y×c×lar ve hatta fittingsler bile izometrikten gö- rülebilir. Uygulay×c×n×n hak ediü eki olan attaümanlar için de temeldir ve çoùu zaman ayn×d×r. 2. Hesap Raporu, Metraj, Keüif ve ûartname Tasar×m bitimiyle birlikte ayr×nt×l× bir hesap raporu haz×rlanmal×d×r. Bu raporda toplanan bilgiler, kabuller, hesap yöntemleri, ayr×n- t×lar× ve kaynaklar belirtilmelidir. Tasar×m× inceleyenleri yeterince ayd×nlatmayan, yöntemi ve kaynaù× belirsiz hesaplardan kaç×n×lmal×d×r. Metraj, parasal karü×l×ù× olan malzeme ve hizmetler listesidir. Bunlar× kodlamak gere- kir. Bunun için Bay. Bak. Taraf×ndan her y×l ç×kar×lan Birim Fiyatlar ve Tarifleri kitab× te- mel al×nmal×, burada bulunmayanlar içinse özel birim fiyatlar tarifleri düzenlenmelidir. Keüif, metraj×n parasal dökümüdür. Kaynak olarak yine Bakanl×ù×n yay×n× kullan×labilir. Özel fiyatlar için geçerli piyasa rakamlar×na baüvurulur. ûartname içinde Bakanl×ù×n yay×n× yararl× olacakt×r. Yine özel fiyatlar için geniü kap- saml× tan×mlar haz×rlanmal×d×r. 3. Sonuç Ülkemizde çok iyi yetiümiü mühendislerimiz olmas×na karü×n, endüstriyel mekanik tesi- sat tasar×m×c× say×s× oldukça azd×r. Bunun birinci nedeni harcanan emeùin karü×l×ù×- n×n s×radan yap× tasar×m× temel al×narak verilmek istenmesidir. Böyle bir anlay×üla sipariü verilen projelerin, sonuçta, ne uygu- lanabilirliùi olmakta ne de anlaü×labilirliùi. Meslek yaüam×m×n son yirmi y×l×nda yapt×- ù×m endüstriyel tesisat tasar×mlar×n×n üçte biri daha önce bilgisiz, deneyimsiz ama ucuz olan firmalar×n yapt×ù× tasar×mlar×n yeniden yap×m×ndan oluümuütur. Umar×m, bilgi birikimi olan, yeterli mühen- dislik düüüncesi taü×yan genç meslektaü- lar×m×z biraz daha özgüvenle bu gerçek mühendislik sahas×na girecek cesarete kavuüurlar.