Tesisat Dergisi 234. Sayı (Haziran 2015)

76 Tesisat Dergisi Say× 234 - Haziran 2015 TEKNúK TANITIM toplanmas× suretiyle toplam kay×p hesap- lan×r. Bu ikinci yöntem yaln×zca üç fazl× motorlarda kullan×labilir.” Tek devirli, üç fazl× kafesli ve endüksiyon motorlar için kullan×lan mevcut s×n×flan- d×rma standard× IEC60034-30 üç enerji verimliliùi seviyesine karü×l×k gelir: • IE3 – Premium verimlilik (NEMA Premi- um seviyesine eütir) • IE2 – Yüksek verimlilik (NEMA Enerji Verimli seviyesine eütir) • IE1 – Standart verimlilik (eski CEMEP EFF2 seviyesine eütir) “EcoDesign Direktifi 2011 Haziran×nda IE2 verimlilik seviyesini uygulamaya soktu ve 2015 Ocak ay×ndan itibaren 7.5-375 kW nominal gücündeki bütün motorlar en az IE3 verimlilik standard×n× veya deùiüken devirli konvertör bulundurmalar× halinde IE2 verimlilik standard×n× karü×lamakla yükümlü olacak,” üeklinde aç×klama ya- pan Grundfos Holding A/S Global Ürün Uzman× Robert Bork Hansen üöyle devam ediyor: “Bu koüullar sürekli çal×üma ha- lindeki 2, 4 ve 6 kutuplu, tek devirli, üç fazl×, maksimum 1000 V’lik endüksiyon motorlar×nda geçerlidir. Herhangi bir s×v×- ya tamamen dald×r×larak çal×üacak üekilde tasarlanan motorlar ve/veya motor enerji performans×n×n ayr×ca test edilemediùi bir ürüne entegre edilen motorlar bu koüulla- r×n kapsad×ù× ürünler aras×nda deùildir.” Bu noktada sorulmas× gereken, at×k su pom- pas× gibi suya dald×r×larak çal×üacak üekilde tasarlanan entegre motorlu bir pompan×n IE2 veya IE3 verimlilik s×n×f×na dahil edilip edilmeyeceùidir. Diùer baz× sebeplerin yan× s×ra daha çok standart bir baùlant×, tan×m- l× bir soùutma sistemi veya sabit bir test yöntemi olmad×ù×ndan motor pompadan baù×ms×z test edilemez; bu yüzden sorunun cevab× olumsuz olmal×d×r. Grundfos Holding A/A Bölgesel Program Müdürü Leo Ander- sen’a göre, “Teorik olarak, bir at×k su pom- pas× motorunun test edilmesi nispeten basit olmal×d×r çünkü motorda dönme momentini ve gücünü saptamak için test edilebilecek bir mil bulunur. Fakat bütün testlerde olduùu gibi motor soùutmas×nda ihtiyaç duyulan güç dâhil olmak üzere soùutma ve havaland×rma gibi konular burada da karü×m×za ç×k×yor. Aç×sal temas yataklar×n×n kullan×lmas×ndan kaynaklanan mekanik salmastra ve yatak sürtünmesi kay×plar×, motor mili gücüne du- yulan ihtiyac× artt×ran diùer iki faktör olabilir. At×k su pompalar×, transfer edilen s×v×n×n mo- tora s×zmas×n× engellemek için genellikle çift mekanik salmastra mekanizmas× kullan×r.” Leo Andersen üu sözlerle devam ediyor: “Dikkat edilmesi gereken bir diùer konu da kurulum. Örneùin, ayn× motorun kullan×ld×- ù× ×slak ve kuru kurulumlarda verimlilikler deùiüir. Sonuçta, sistemdeki tüm kay×plar için aç×kça tan×mlanm×ü bir test yöntemi gereklidir ve bu sistem kurulumu da içine almal×d×r.” Bilimsellik taü×mamakla birlikte, at×k su alan×nda faaliyet gösteren Grundfos müü- terilerinden gelen kan×tlara göre çal×üma güvenilirliùi ve daha yüksek verimlilik en önemli konular olarak ortaya ç×kmaktad×r. Pompa bir kez kurulduùunda, kullan×c×lar pompaya bir daha dokunmak istememek- tedir. Fakat yine de pompa daha az ar×za- lanacaksa, enerji verimliliùinden bir ölçüde vazgeçmeyi kabullenirler. Verimlilik at×k su endüstrisindeki tüm pompa kullan×c×lar×n× etkileyen önemli bir konudur ve pompa mo- toru büyüdükçe daha da önemli hale gelir. Grundfos, tüm at×k su pompalar×n×n toplam enerji verimliliùini en yüksek seviyelere ç×- karmay× kendine hedef olarak belirlemiütir. Grundfos Çözümü Entegre motorlu bir at×k su pompas×n×n IE2 veya IE3 standard×yla uyumlu olduùunu iddia etmek imkâns×z olduùundan, Grund- fos pompa ve motor verimliliùi konular×na aç×kl×k getirdiùi düüünülen bir çözüm su- nar. Buna göre, Grundfos SE1/SEV ve SL1/ SLV at×k su pompalar×, IE3 motorun elekt- rik iç parçalar×n× (rotor ve stator) pompa gövdesinde bir araya getirir. Robert Bork Hansen’a göre, at×k su pompa motorunu s×radan IE3 motorlardan ay×ran “yataklar, mekanik salmastralar ve fan so- ùutmas×n×n olmamas×”d×r. “Islak kurulum- larda soùutma, pompan×n dald×r×ld×ù× s×v×yla saùlan×r. Grundfos IE3 motor rotor ve stator- lar×, TEFC motor standard×na uygun tip testi sertifikal×d×r ve ölçüm raporlar×yla destekle- nir. Yeni Grundfos her türlü kullan×m amac×na cevap veren IE3 uyumlu bir motor sunar. Fakat yataklar×n deùiütirilmesi ve mekanik salmastra ile soùutma yönteminin eklenmesi IE3 motor uyumluluùunu yok eder.” At×k su pompalar× için bugüne kadar bir verimlilik standard× geliütirilmemesinin ana nedeni üreticilerin, yasa ve standart belir- leyicilerin at×k su pompa motorlar×n× pom- paya entegre olmayan ayr× bir ünite olarak görmeleri ve bu nedenle motor sürtünme- sindeki kay×plar× ve verimliliùi saptamada zorluk çekmeleri olabilir. At×k su pompalar×- n×n IE3 uyumlu olduùunu iddia eden pompa üreticileri, dan×ümanlar× ve son kullan×c×lar× yanl×ü yönlendirmekten sorumludur. At×k su pompalar×n×n IE3 uyumlu olmas× üart×n× ko- üan bir ihale belgesine karü×l×k üreticilerin böyle bir pompa temin etmesi mümkün deùildir çünkü entegre motorlu at×k su Oto-kaplinle montaj edilmiü Grundfos SE pompa.