Tesisat Dergisi 233. Sayı (Mayıs 2015)

MAKALE 84 Tesisat Dergisi Say× 233 - May×s 2015 Klima Santrallerinde Enerji S×n×f× Hesaplama Metodu Giriü Günümüzde klima santralleri çoùu tica- ri binada kullan×lan temel iklimlendirme cihazlar×ndan birisidir. Klima santralinin seçimi, çok detayl× ama ilk yat×r×m ve iületme maliyetini düüürmek için de bir o kadar da önemlidir. Türkiye’de 40’a yak×n firma üretici veya tedarikçi olarak klima santrali pazar×nda faaliyet göstermekte- dir. Diùer iklimlendirme ürünlerinin aksine klima santrali enerji s×n×f× hesaplama me- todu hem çok bilinmemekte hem de çok kullan×lmamaktad×r. Bunun birkaç sebebi var. Birincisi hesap- lama metodunun diùer ürünlere göre çok daha karmaü×k olmas×. Soùutma grubu, split klima gibi ürünlerde verim ve enerji s×n×f× genel olarak cihazdan al×nan so- ùutma veya ×s×tma yükünün cihaz×n çek- tiùi kompresör ve fan gücüne bölünmesi ve baz× ufak düzeltme katsay×lar×n×n da hesaba kat×larak uygulanmas× ile hesap edilmektedir. Bir diùer sebep ise klima santralinde EN 1886 mekanik performans s×n×flar×n×n veya özgül fan gücünün (SFP) enerji s×n×f×- na göre üartnamelerde daha çok aranma- s×d×r. Ayr×ca diùer soùutma grubu, split klima gibi ürünlerde enerji s×n×f× bir EN standard× baz al×narak hesaplanmaktad×r ama klima santrali için enerji s×n×f× Eurovent’in AHU Volkan ARSLAN Alarko Carrier Ticari Klimalar Ürün Yöneticisi PG (Product Group) ve CC (Compliance Committee) toplant×dalar×nda kat×l×mc×lar taraf×ndan al×nan kararlar sonucu oluütu- rulan bir hesaplama metodudur. Bu yüzden daha az bilinen bu hesaplama yöntemi aüaù×da Eurovent’in kitapç×ù×n- dan Türkçe’ye çevrilerek özetlenmiütir. Hesaplama Yöntemi Klima santrallerine (KS) gelen enerji, iki ana gruba ayr×labilir; termal enerji (×s×tma ve soùutma için) ve elektrik enerjisi (fan- lar için). Is×tma için farkl× termal enerji tü- ketiminin farkl× seviyeleri, Is× Geri Kazan×m Sistemi (IGKS) verimliliùi dikkate al×narak kapsanm×üt×r. Termal enerji tüketimi için iklim baù×ml×l×ù× dikkate al×nm×ü ve ter- mal enerji ile elektrik enerjisi aras×ndaki birincil enerji fark×, IGKS boyunca bas×nç düüüülerinin etkisini deùerlendirmek amac×yla hesaba kat×lm×üt×r. Soùutma için termal enerji dikkate al×nmam×üt×r çünkü bunun etkisi daha azd×r (Avrupa’n×n çoùu için gözard× edilebilir). Fanlar için elektrik enerjisiyle ilgili olarak, bu yöntem ünite boyutunun etkisi ve fan teçhizat×n×n ve- rimliliùi için geçerlidir. Farkl× KS uygula- malar×ndaki bileüenlerin kullan×m×ndaki büyük farkl×l×klar nedeniyle diùer bileüen- ler (bataryalar gibi), birer birer kapsanmaz (bundan dolay× fanlar için toplam bas×nç dikkate al×nmaz). Etkileyen ana faktörler; h×z, IGKS bas×nç düüüüü, besleme ve/veya egzoz hava fan×n×n genel statik verimliliùi ve elektrik motorunun/motorlar×n×n verim- liliùi, fanlar için kullan×lan enerji hakk×nda iyi bir tahmin verecektir. Ancak s×n×fland×r- ma, bir sistem enerji etiketi say×lamaz. Hesaplamalarda kullan×lan s×n×flar için gerekli olan deùerler, EN13053: “Binalar için havaland×rma - Klima Santralleri - Üniteler, bileüenler ve bölümler için güç ve performans” Avrupa Standard×ndan al×nm×üt×r. Ön Koüullar • Hesaplamalar, standart hava yoùunlu- ùu ile (1,2 kg/m³) yap×lmal×d×r. • S×n×fland×rma deùerlendirmesindeki hesaplamalarda, k×ü zaman× için ta- sar×m koüullar×, hava debileri, d×ü hava s×cakl×ù×, kar×ü×m oran×, ×s× geri kaza- n×m verimliliùi vs. için kullan×lmal×d×r. • Hesaplamalardaki h×zlar, besleme için ünite alan×n×n içini, s×ras×yla klima santralinin ç×k×ü hava debisini temel alan KS çapraz kesitteki hava h×zla- r×d×r. H×z, ilgili ünitenin filtre bölümün alan×n× temel al×r; ya da eùer tak×l× bir filtre yoksa, fan bölümünün alan×n× te- mel al×r. • Ünitenin çapraz kesitindeki h×z ile iç statik bas×nç düüüüü aras×ndaki iliüki, 1,4’ün kuvvetine üst say×l×r.