Tesisat Dergisi 233. Sayı (Mayıs 2015)

MAKALE 60 Tesisat Dergisi Say× 233 - May×s 2015 kullan×l×r. Geleneksel aç-kapat kontrol yöntemi de kendi içinde ikiye ayr×l×r: Doùrudan kontrol ve süpürmeli kont- rol. Doùrudan kontrol sisteminde de- ponun büyüklüùüne baùl× olarak 2°C civar×nda s×cakl×k fark× (diferansiyel) oluüturulur. úç s×cakl×k ayar deùerine düütüùünde soùutma sistemi durdu- rulur. Sistem durdurulduùunda don- muü muhafaza yapan sistemlerde kondenser ve evaporatör fanlar× da durdurulur. Soùuk muhafaza yap×lan art× odalarda karlanmay× gidermek için kompresör durduùunda evapora- tör fanlar× karlanmay× gidermek için durdurulmaz, fanlar sürekli çal×üt×r×l×r. 2. Çok say×da odaya sahip merkezi d×ü üniteli soùuk depolarda kompresörler emiü hatt× bas×nc×na baùl× olarak ka- pasite kontrolü için s×ral× olarak sürü- lür. Odalar ayar deùerine ulaüt×ù×nda soùutucu ak×ükan giriüi solenoid valf ile kapat×l×r. 3. Süpürmeli kontrollü sistemlerde ter- mostat s×v× hatt× solenoid valfini kapat×r. Kompresör emme taraf×ndaki soùutucu ak×ükan×n tamam×n× süpürdükten sonra alçak taraf bas×nç anahtar× yard×m×yla durdurulur. Termostat tekrar çaù×r×n- caya kadar sistem beklemeye geçer. Termostat çaù×r×nca s×v× hatt× solenoid valfi aç×l×r ve ak×ü baülar, emme hatt× bas×nc× devreye girme (cut-in) deùerine ulaü×nca kompresör tekrar çal×üt×r×l×r. Bu yöntemin avantajlar×; ilk kalk×üta emme taraf×nda fazla ak×ükan yükle- mesi olmayacaù×ndan aü×r× yüklenme olmaz ve bekleme an×nda karter içine soùutucu ak×ükan göçü olmayacaù×n- dan taümal× kalk×ü olay× yaüanmaz. 4.2 Modern Kontrol Yöntemleri Soùuk depolarda maliyet etkin, modern soùutma kontrol çözümleri üunlar× optimi- ze eder; • Ürün kalitesi • Enerji performans× • Bak×m çaùr×lar× • Tesis ömrü • Karbon ayak izi Kompresörler ve kondenserlerde enerji op- timizasyonu [27]: 1. Oldukça kararl× evaporatör kontrolü ile kompresörün kararl× çal×üma durumu saùlanabilir. Kararl× çal×üma paketi ile gereksiz kompresör çal×üma ve durmalar×n×n önüne geçilir, böylelikle ar×zalar azal×r, bak×m maliyetleri düüer ve tesis ömrü uzar. 2. Paket kapasite enerji optimizasyonu, kompresör kombinasyonlar× kullan×la- rak, supap yük kald×rma ve deùiüken h×zl× sürücüler yard×m×yla baüar×l×r. 3. Kompresörlerin optimize edilmiü emme hatt× bas×nç ayar noktas× kont- rolü, asl×nda gerçekleüen evaporatör s×cakl×ù×na baùl×d×r. 4. Kararl× basma hatt× bas×nc×, büyük ölçüde deùiüken h×zl× kondenser fan kontrolü sonucunda ve kararl× paket ile baüar×l×r. 5. Kondenser kapasitesinin enerji opti- mizasyonu, fan kademelendirme ve/ veya deùiüken h×zl× sürücü yard×m×yla istenen basma hatt× bas×nc× saùlana- rak gerçekleütirilebilir. 6. Optimize edilmiü basma hatt× bas×nc× ayar noktas×, kondenser çevresindeki üartlara baùl×d×r. Enerji optimizasyon teknolojisinin faydalar×: 1. úyileütirilmiü ürün s×cakl×klar×, besin kalitesinin iyileütirilmesini saùlar ve besin hijyen üartnamelerinin karü×lan- mas×n× saùlar. 2. Enerji optimizasyonu tesis üartlar×n×n otomatik hale gelmesini, uzmanlaü- m×ü personele ihtiyaç duyulmaks×z×n saùlar. 3. Tesis hizmeti azal×r ve daha kararl× çal×üma makinelerin daha az aü×nma- s×na ve bak×m zaman×n×n azalmas×na neden olur. 4. Tesis enerji tüketim profilinin ayarlan- mas× en ucuz elektrik kullan×m×n× saù- lar ve iületme maliyetlerini düüürür. 5. Ölçülebilen düüük bak×m masraflar×, güç faktörü iyileütirmeleri ve uzat×lm×ü tesis ömrü baüar×labilir. Kompresör Kontrol Senaryolar× 1. Kompresör yükünün gerçek soùutma yüküne baùl× olarak çal×üt×r×labilme- si için en yayg×n kullan×lan yöntem emme hatt× bas×nc×n×n izlenmesi ve buna göre h×z×n deùiütirilmesidir. Emme hatt×n×n normalden daha yük- sek bas×nçta olmas× soùutma yükünün yüksek olduùu anlam×na gelir. Tersine emme hatt×n×n normalden daha dü- üük olmas× soùutma yükünün yetersiz olduùunu gösterecektir. Dolay×s×yla emme hatt×na bir bas×nç dönüütürücü (transmitter) baùlanmas× ve bu ba- s×nca baùl× olarak bir kontrol cihaz×n×n frekans dönüütürücüye komut vermesi gereklidir. Bas×nç ayar deùerleri, kul- lan×lan soùutucu ak×ükan×n cinsine, uygulama tipine (soùuk muhafaza, donmuü muhafaza), iç s×cakl×k ayar deùerine baùl× olarak deùiüebilmek- tedir. 2. Kompresör için uygulanabilecek bir diùer yöntem ayar (set) s×cakl×ù× ile iç s×cakl×k aras×ndaki farka göre komp- resör h×z×n×n belirlenmesidir. Bu du- rumda s×cakl×k fark× oransal kontrol cihaz×nda 5-7 K deùerine ayarlan×r. S×cakl×k fark× bu ayar deùerini aüt×- ù×nda kompresör tam devirde sürülür. S×cakl×k fark× bu ayar deùerinin alt×na düütüùünde kompresör devri oransal olarak düüürülür. Kondenser Fan Kontrol Senaryolar× 1. Kondenser fan× için yayg×n olarak kul- lan×lan kapasite kontrol yöntemi s×v× hatt× s×cakl×ù×n×n veya basma hatt× ba- s×nc×n×n izlenerek fan h×z×n×n bu deùiü- kenlere baùl× olarak ayarlanmas×d×r.