Tesisat Dergisi 231. Sayı (Mart 2015)

140 Tesisat Dergisi Say× 231 - Mart 2015 TEKNúK TANITIM Kaçak Ak×mlarda Seçicilik (Selektivite) Açma zamanlar×na göre, kaçak ak×m ko- ruma röleleri (KAKR) aüaù×daki üekilde grupland×r×l×r: - Ani (h×zl× veya genel) - S tipi seçici (selektif veya gecikmeli). Seçici KAKR’ler (KAKR, Kombine KAKR’ler veya Kaçak Ak×m Koruma Bloklar×) gecik- meli açmaya sahiptir ve diùer ani açma yapan KAKR’lerin üst devrelerine baù- land×ù×nda, seçiciliùi garanti eder ve hata an×nda sistemin sadece hatan×n oluütuùu k×sm×n×n enerjisiz kalmas×n× saùlar. Açma zaman× ayarlanabilir deùildir. Küçük ak×mlar için, ak×m büyüdükçe yok olma eùilimindeki, bir iç gecikme ile önceden tespit edilmiü bir ak×m-zaman karakteris- tiùine göre ayarlanm×üt×r. IEC / EN 61008 ve 61009 standartlar×, KAKR tipine ve I¨n’e göre açma sürelerini tan×mlam×üt×r. Belirtilen maksimum açma süreleri A tipi KAKR’ler için de geçerlidir, ancak ak×m deùerleri I¨n> 0.01 A için 1,4 katsay×s× ve 0.01 A ” I¨n için 2 katsay×s× ile çar- p×lmal×d×r. ABB KAKR ürün gam×nda bulunan AP-R (y×ld×r×m darbeleri ve elektriksel parazit- lerde istenmeyen açmalara karü× dayan×kl× özel tip) kaçak ak×m koruma anahtar×n×n açma zamanlar× da, standartlarda ani açma yapan KAKR için izin verilen açma zaman× aral×ù×ndad×r. Bu özel ürün, stan- dart ani açma yapan KAKR’lere göre hafif açma gecikmesine (yaklaü×k 10 ms) sa- hiptir. APR tipi, güncel üartnamelerde asan- sörler için talep edilen “gecikmeli 30mA” özelliklerini karü×lamaktad×r. Grafik nitel açma eùrilerinin karü×laüt×r×l- mas×n× göstermektedir: • 30 mA ani KAKR • 30 mA AP-R KAKR • 100 mA seçici KAKR (S tipi) Seçicilik KAKR’ler için; otomatik sigortalardakine benzer üekilde, bir hata durumunda, sis- temin enerjisiz kalan k×s×mlar× azalt×lmak ve minimumda tutulmak istenir. KAKR’ler için k×sa devre ak×mlar×nda seçicilik so- runu otomatik sigortalarla ayn× kriterlere göre çözümlenebilir. Bununla birlikte, doùru kaçak ak×m koruma elde etmek için daha önemli olan açma zamanlar×d×r. Te- mas gerilimlerine karü× koruma yaln×zca emniyet eùrisinde belirtilen maksimum süreler aü×lmad×ù×nda geçerli ve etkilidir. Bir elektrik sisteminde, normal deùerleri aüan toprak kaçak ak×mlar×na sahip kul- lan×c× cihazlar× varsa (örn: cihaz×n faz ve toprak kablolar× aras×na yerleütirilen kon- dansatör giriü filtreleri varl×ù×) veya sistem birçok kullan×c× cihaz×ndan oluüuyorsa, ana linyelerde birden çok KAKR baùlamak ve üst devrede bir ana KAKR veya devre kesici kullanarak devreyi tesis etmek, tüm devreyi yaln×zca bir ana KAKR ile koru- maktan çok daha iyidir. AC Tipi Açma zamanı (s) x akım In [A] I ¨ [A] Genel (Ani açma) Tümü Tümü 0.3 0.13-0.5 1x| ¨ 0.15 0.06-0.2 2x| ¨ 0.04 0.05-0.15 5x| ¨ 0.04 0.04-0.15 500A >0.030 Tümü S (Seçici) F204 A APR