Tesisat Dergisi 231. Sayı (Mart 2015)

MAKALE 114 Tesisat Dergisi Say× 231 - Mart 2015 GÜNE¶ ENERJµSµ DOSYASI Güneü Enerjisi Teknolojilerinde Kapasite Geliüiminin ve Standardizasyonun Deùerlendirilmesi - 2. Bölüm Bu çal×üman×n ilk bölümünde, güneü enerjisi sektörünün mevcut durumu ve 2050 y×l× öngörüleri sunulmuü ve deùerlendirilmiütir. 2 parçada yay×nlanacak bu bölümde ise, güneü enerjisi teknolojilerinde kullan×lan güncel ulusal ve uluslar aras× standardlara yer verilmiütir. Güneü enerjisi teknolojilerinin gelecek vaad ettiùi ancak saùl×kl× bir büyüme için standardizasyonun ve bilinçlendirmenin gerektiùi, PV santrallere olduùu gibi ×s×l güneü kolektörlerine de teüvikler verilmesi gerektiùi sonucuna var×lm×üt×r. Anahtar kelime: Güneü enerjisi, güneü kolektörü, PV, standard Bu çal×üman×n, bu say×m×zda yay×nlanan ikinci bölümünün son k×sm× önümüzdeki say×da verilecektir. Yrd.Doç.Dr. Seyfi ûEVúK Karabük Üniversitesi Meslek Yüksekokulu 1. Giriü Dünya yüzeyine ulaüan güneü enerjisinin kullan×labilir durumdaki büyük bölümünün güneü kuüaù× olarak adland×r×lan ve Türki- ye’nin de içinde bulunduùu bölgenin alma- s× güneü enerjisi konusunda çal×ümalar×n bu bölgelerde yoùun olarak kullan×lmas× gerekliliùini doùurmaktad×r. Bu nedenle, bu bölgelerde ×s×l güneü enerjisi sistem- lerinin kullan×m×nda ve üretiminde büyük oranda kullan×lmaktad×r. Bu çal×üman×n birinci bölümünde güneü enerjisi tekno- lojilerinde mevcut durum perspektifinde 2050 y×l× öngörüleri ele al×nm×üt×. Bu bö- lümde ise, güneü enerjisi teknolojilerinde ×s×l-elektrik enerjisi ile ilgili standardizas- yon çal×ümalar× kapsam×nda haz×rlanm×ü olan dünya ve Türk standardlar× ayr×nt×l× olarak sunulmaktad×r. 2. Güneü Is×l-Elektrik Enerjisi ile úl- gili Standardizasyon Uluslararas× pazarlarda rekabet edebil- mek için standardlara uygun, kaliteli mal ve hizmet üretiminin yan×nda belirli stan- dardlara ve sertifikalara sahip olmak ge- rekmektedir. Standard, bilimsel ve teknik aç×dan doùruluklar× ispatlanm×ü ve stan- dardizasyon çal×ümalar× sonucu ortaya ç×kan temel dokümand×r. Standard, Ulus- lararas× Standardizasyon Teükilat× (ISO) taraf×ndan “úmalatta, anlay×üta, ölçme ve deneyde bir örnekliktir” üeklinde stan- dardizasyon ise, “Belirli bir faaliyetle ilgili olarak ekonomik fayda saùlamak üzere bütün ilgili taraflar×n yard×m ve iübirliùi ile belirli kurallar koyma ve bu kurallar× uygulama iülemidir” üeklinde tan×mlan- maktad×r. Güneü ×s×l-elektrik enerjisi ile ilgili standard ve standardizasyon bu kap- samda yap×lmaktad×r. 3. Güneü Is×l-Elektrik Enerjisi ile úl- gili Dünya ve Türk Standardlar× Standardlar, üretilen malzeme ve ürün- lerin özelliklerini, üretimini ve kontrol yöntemlerini asgari üartlarda belirleyen metotlard×r. Standardlar üç ana gruba ay- r×labilir. Bunlar; uluslar aras× anlaümalarla kurulmuü olan bir teükilat×n tüm üyeleri- nin iübirliùiyle haz×rlad×klar× Uluslararas× Standardlar, dünyan×n belirli bölgelerinde o bölgenin iübirliùi amac×yla kurulan ve üyelerin ortak çal×ümalar× sonucu haz×rla- d×klar× Bölgesel Standardlar ve son olarak uluslar aras×, bölgesel ve diùer geliümiü ülkelerin milli standardlar× esas al×narak ülkelerin kendi haz×rlad×klar× Ulusal Stan- dardlard×r. Türkiye’de güneü enerjisinin ×s×l uygulamalar× için gerekli olan güneü kolek- törü ve malzemelerinin tümünün üretimi mevcut olmas×na karü×n elektriksel uygu- lamalar× için hücre d×ü×ndaki malzemelerin tümünün üretimi yap×labilmektedir. Buna göre, giderek önem kazanan ve genellikle basit teknolojilere sahip katma deùeri yük- sek ürün olan güneü kolektörleri ve yüksek teknolojilere sahip PV ve yoùunlaüt×r×c×l× güç birimleri belirli standardlara sahip olmak zorundad×r. Bu nedenle, güneü enerjisi sis- temlerinin tasar×m ve uygulamalar×; güncel Türk Standardlar×na (TS) veya Avrupa’daki güncel standardlara (CEN, CENELEC/IEC taraf×ndan haz×rlanan EN, HD, IEC) veyahut da diùer güncel uluslararas× standardlara uygun olarak yap×lmal× ve bu standardlara uygun ürünler kullan×lmal×d×r. Önceki bölümde verilen grafiklerde yer alabilmek ve yerini koruyabilmek için stan- dardlara uyumluluk ve teüviklerin kullan×m× noktas×nda iyi adapte olunmas× gerekir. Elbette geliüen ve deùiüen dünyada yer bu- labilmek veya yerini koruyabilmek için bir tak×m kurallara baùl× kal×nmal×d×r. Almanya PV’den elektrik üretimi konusunda çok ileri- de olmas×na karü×n termal üretim konusun- da Türkiye’den geridedir. Fakat Türkiye’den sonra çal×ümalara baülamas×na raùmen büyük ilerleme kaydederek birkaç y×l içeri- sinde Türkiye’yi geçebilir. Bununla birlikte