Tesisat Dergisi 229. Sayı (Ocak 2015)

MAKALE 92 Tesisat Dergisi Say× 229 - Ocak 2015 Pompalar endüstride yayg×n olarak kullan×lmaktad×r. Özellikle sanayide birçok kritik noktada önemli fonksiyonlar üstlenmektedir. Bu makinelerde meydana gelecek herhangi bir ar×za, iületmeler için beklenmedik üretim kay×plar×na sebep olmaktad×r. Yaüanan bu plans×z duruülar iületme maliyetlerini artt×rmaktad×r. Bu nedenle bu çal×ümada iületme için kritik olan pompalar grubu öncelikle ABC (Pareto) analizi ile belirlenmiü ve kestirimci bak×m yöntemlerinden biri olan titreüim ölçümü yöntemiyle baz× ekipmanlar üzerinden ölçümler al×narak ekipman×n titreüim seyri izlenmiütir. Ayr×ca al×nan ölçümler ile bu ekipmanlar×n FFT (H×zl× Fourier Dönüüümü) spektrum analizi yap×lm×üt×r. Sonuçta titreüim analizi ile ekipmanlar×n ar×zi bir duruüa sebep olmadan önce ar×zalar×n×n tespitinin yap×labildiùi ve baz× ar×zalar×n birbiriyle iliükili olabileceùinin belirlendiùi uygulamalarla gösterilmiütir. Anahtar Kelimeler: Pompalar, Ar×za, Kestirimci Bak×m, Titreüim Analizi Bu makalenin 1. bölümü 227. say×m×zda “1. Giriü”, “2. Kestirimci Bak×m ve Kestirimci Bak×m Yöntemleri” baül×klar× alt×nda yay×nlanm×üt×r. 2. Bölümü 228. say×m×zda “3. Materyal ve Metod” baül×ù× alt×nda yay×nnlanm×üt×r. Son bölüm olan “4. Bulgular aüaù×da verilmektedir. Titreüim Analizi ile Pompalarda Ar×za Tesbiti ve Kestirimci Bak×m úçin Örnek Bir Çal×üma - 3. Bölüm Yrd. Doç. Dr. Gülüen YAMAN Halil Murat KARADAYI Bal×kesir Üniversitesi Makine Yüksek Mühendisi POMPA-VANA DOSYASI 4. Bulgular 4.1 K×zg×n Yaù Pompalar×nda Titreüim Ölçümleri Titreüim ölçümleri yap×l×rken üç yönden tit- reüimler al×nm×üt×r. Bu yönler yatay, dikey ve eksenel yönlerdir. Üç farkl× yönden al×nmas×- n×n sebebi, farkl× yönlerdeki titreüim ölçüm- lerinde farkl× problemlerin daha net ortaya ç×kmas×d×r. Motor d×ü taraf×ndan yatay, dikey titreüim ve üok ölçümü olacak üekilde üç noktadan, motor iç taraf×ndan yatay, dikey, eksenel ve üok olmak üzere dört noktadan, pompa iç taraf×ndan yatay, dikey ve üok ol- mak üzere üç noktadan ve yine motor d×ü taraf×ndan yatay, dikey ve üok olmak üzere üç noktadan toplamda onüç noktadan bir ekipman için ayr× ölçümler al×nm×üt×r. 4.2. K×zg×n Yaù Pompas× 1 Titreüim Ana- lizi ve Elde Edilen Sonuçlar× K×zg×n yaù pompas× 1 ekipman× için üu so- nuçlara ulaü×lm×üt×r. K×zg×n yaù pompas× 1 ekipman×nda titreüim ölçümleri toplanmaya baülad×ù× tarihte mev- cut bir eksenel ayars×zl×k sorunu vard×. ûekil 4.2 ve ûekil 4.3 ’de motor d×ü taraf×ndan ve yatay yöndeki ölçümlerin spektrum grafikleri incelendiùinde dönme devri frekans×nda yani 50 Hz seviyesinde 1X ve bu frekans×n iki kat×nda yani 100 Hz’de 2X piki oluümuütur. Bu pikler aras×nda 1X’ te oluüan pik temel pik olup tüm makinalarda balanss×zl×k ça- l×üma deùeri tam olarak s×f×rlanamayacaù× için mevcut olur. Ancak paralel bir eksenel ayars×zl×k mevcut olduùu taktirde 2X’ te olu- üan pik, 1X’ te oluüan pikten bask×n hale gelir ve yatay ve dikey ölçümde oluüur. ûekil 4.2 ve ûekil 4.3 ’de titreüimin deùeri 5.5 mm/ sn, 4.26 mm/sn seviyelerinde eksenel ayar- s×zl×ùa baùl× olarak yüksek seyrediyor. Ayn× üekilde ûekil 4.5 ’de 2X piki, 1X pikine göre bask×nd×r. Titreüimin deùeri ise 3.4 mm/ sn seviyelerindedir. Burada da eksenel bir ayars×zl×k olduùu gözükmektedir. Hatta 2X piki, 1X pikinden bask×n olduùu için ma- kinenin paralel yönde bir kaplin ayar× is- tediùi görülmüütür. Kaplin ayar×ndan (Mü- ûekil 4.1 Ölçüm Yönleri