Tesisat Dergisi 229. Sayı (Ocak 2015)

PERSPEKTúF 18 Tesisat Dergisi Say× 229 - Ocak 2015 Paylaü×m Ekonomisi Prof. Dr. Nilüfer EøRúCAN egrican@suntekinternational.com Prof. Dr. A. Nilüfer EøRúCAN SUN TEK International Proje ve Teknoloji Geliütirme Yönetim, Dan×ümanl×k, Eùitim Hizmetleri únsanlar tüketmek yerine paylaümak istiyor. Amerika Birleüik Devletleri’ndeki bir kiüi Türkiye’deki bir kiüi ile ev deùiü tokuüu yapabiliyor veya bir birbirlerinin projelerine internet üzerinden yat×r×m yapabiliyorlar. Komüular araba, bisiklet vs. paylaüabili- yorlar. Buna ‘’ Paylaü×m Ekonomisi ‘’ad× veriliyor. úngilizcede ise birkaç karü×l×ù× var: ’’ Sharing ’’, ’’ Colloborative ’’, ’’Peer to Peer’ ’, ’’ Mesh ’’ economy. Dünyada h×zla yay×lan bu ak×m×n oldukça basit bir konsepti var: tüketiciler firmalara gitmek yerine ihtiyaçlar×n× kendi aralar×nda direkt temas ile götürüyor. Bunu, birbirle- rine eüyalar×n×, hizmetlerini kiralayarak, deùiü-tokuü yaparak, ödünç vererek ve bedavadan hediye ederek yap×yorlar. Bu eüya ve hizmetlerin içinde akl×n×za ne ge- lirse var; araba, ev, bisiklet, bahçe, k×yafet, zaman… únternet, sosyal medya, ucuzlaüan mobil telefonlar, 3D printer, sensörler, yapay zeka, büyük data, insanlar×n arac×s×z bir- birleri ile paylaüabilmesine olanak saùl×yor. Forbes dergisinde yay×nlanan rakamlara göre paylaüma ekonomisi sayesinde insanlar×n y×lda cebine giren meblaù 3.5 milyar dolar × geçti. Paylaü×m ekonomi- si nin y×ll×k büyüme rakamlar× %25, normal bildiùimiz dünya ekonomisinin büyüme h×z× %3. Bu rakamlar, paylaüma ekonomisi nin insanlara ciddi bir gelir yaratma alternatifi sunduùunu gösteriyor. Bu ak×m×n doùal olarak baülamas×n×n birkaç nedeni var . Birincisi teknoloji geliüimi. úkincisi dünya nüfusunun artmas× ve insanlar×n üehirlerde yaüamas× (2050 y×l×nda dünya nüfusu 9.3 milyar olacak). Bunlar×n yan× s×ra finansal, çevresel ve sosyal krizlerin kiüileri deùiütirmesi ve tüketmenin anlam×n× yitirmesi de nedenler aras×ndad×r. Ayr×ca gelir eüitsizliùindeki art×ü, doùal kaynaklar×n azalmas× paylaü×m ekonomisi ni oluüturan nedenlerdir. Küresel Nielsen Araüt×rma sonuçlar× na göre, insanlar×n %68’i sahip olduklar×n× paylaüarak para kazanmak istiyor. %66 ise, baükalar×n×nkini kullan×r×m diyor. Homelink.com ve Airbnb.com gibi siteler insanlar×n birbirlerine evlerini kiralamalar×na olanak saùl×yor. n11.com kad×nlar×n ürettikleri çanta, tak×, masa örtüleri vs. pazarl×yor. Benzer üekilde emeksensin.com ve kadineliyle.com siteleri var. Evde sürekli kullan×lmayan ama bazen gere- ken eüyalar×, örneùinmatkap gibi, esyakutup- hanesi.com arac×l×ù× ile paylaüma mümkün. Proje fikri olanlar, sanatç×lar, giriüimciler fongogo.com, kickstarter.com arac×l×ù× ile hizmet alabilirler. Her zaman arabaya ihtiyac× olmayanlar, gerektiùinde Mobilizm, Yoyo, Mobicar gibi üirketlerin sunduùu, sa- atlik kiralama hizmetinden faydalanabilirler. Hatta üöförlü araba üirketi Uber ’den yararla- nabilirler. Böylece araban×n bak×m×, vergisi, otopark paras×ndan da kurtulmuü olurlar. Bir de ihtiyac×m×z olmayan ürünleri, ihtiyac× olanlara hediye etmemize olanak saùlayan internet siteler ve sosyal medya gruplar× var. verr.com bunlardan biri. Al×c× sadece kargo ücretini ödüyor. Bunlar gibi yemeùin, zaman×n paylaü×ld×ù×, wi-fi üifresinin beda- va al×nd×ù× durumlar da var. Paylaü×m ekonomisi güvene dayan×yor. Kiüilerin birbirine güvendiùi, paylaüt ×ù× ortamlar×n artmas× ümidiyle…