Tesisat Dergisi 229. Sayı (Ocak 2015)

MAKALE 115 Tesisat Dergisi Say× 229 - Ocak 2015 úniü borusu say×s×n× düüürmek için birden fazla çat× süzgeci ç×k×ü×, bir çat× süzge- ci ile bir alt teras (avlu) süzgeç ç×k×ü×, bir çat× süzgeci ile yaùmur suyu sistemini veya bunlar×n çeüitli kombinasyonlar×n×n ç×k×ülar× birlikte baùlanabilir. Mühendisler, iniü boru- su boyutland×rmas× yaparken oluüabilecek taüma ak×ülar×n× da göz önünde bulundur- mal×d×r. Bu metot, özellikle çok katl× binalar için ekonomik bir çözüm olur. úniü borular×, yap×n×n kolonlar× üzerinde olmal×d×r ve ta- ban seviyesindeki ç×k×ü noktalar×nda dir- sekler bulunmal×d×r. Dirsekler için, ayr×ca destek elemanlar× olmal×d×r. ûekil 4 . 11 ’ de, iniü borular×n×n ucunda yer alan dirsekler, yap×n×n temeline oturtulmuütur. Drenaj sisteminde oluüacak t×kanma veya geri ak×ü sonucu, sistemin baùlant× nok- talar×n×n karü×layabileceùinin üstünde bir yüksek bas×nç oluüur. Oluüacak olan fazla bas×nçtan sistemin etkilenmesini önlemek için, borulama sisteminde havaland×rma yap×lmal×d×r. Bina d×ü×ndaki bütün iniü bo- rular×-özellikle t×rlar×n yükleme alanlar×n- daki- hasar görebilir. Bu nedenle, metal veya beton korumalarla kullan×l×p, gömme duvar içine yerleütirilip veya demir alaü×ml× (dökme demir gibi) malzemeden yap×l×p, zeminin veya yükleme alanlar×n×n 1.5 m üzerinden ç×k×ü baùlant×lar× verilebilir. Eùer dirsek aç×s× 45° den az ise, iniü bo- rusu dik boru olarak boyutland×r×l×r; 45° den fazla ise yatay boru olarak boyutlan- d×r×l×r. Buzlanma veya yapraklar yüzünden oluüacak t×kanmaya engel olmak için, boru çap×nda bir küçültme yap×lmamas× gerekir. Örneùin, 8 inç(203mm) olan bir yatay boru, yine 8 inç(203 mm)olan bir dikey iniü borusuna baùlanmal×d×r ( Tablo 4.12 ‘ de bu deùer, daha küçük görünüyor olsa da, tasar×m bu üekilde yap×lmal×d×r.). Yatay boru boyutu Yatay boru sisteminin boyutland×r×lmas× pik zaman×nda, s×hhi tesisat sistemin- den farkl× olarak borudaki ful ak×üa göre yap×l×r.(S×hhi tesisat borular×nda tasar×m, doluluùun ½ si veya 2 / 3 üne göre yap×l×r) Minimum 0.61 m/s h×z ile boru içindeki, çak×l, kum ve tozlar at×labilir.(Baz× kay- naklar, kat×lar×n s×v× içinde süspansiyon olarak tutabilmek için gereken h×z×n 0.90 m/s olduùunu söyler.)Yer alt×na yatay bo- rulama yap×l×rken, t×kanma veya tamirler için muflu baùlant×lar yap×lmal×, ve bu baùlant×lar müdahale rögarlar× aç×lmal×d×r. Boru temizleme kapaklar×, boruya 45° den büyük bir eùimle, yerel yasalara uygun bir mesafe ile baùlanmal×d×r. Temizleme kapaklar× zemin seviyesinin üstünde aç×k bir konumda veya duvar yüzeyinde baù- lant× kurulabilecek üekilde bulunur. Boru uçlar×n×n hemen üstünde bulunan boru kapaklar×, temizleme s×ras×nda hasara sebep olabilir. Bilgisayar, mutfak ve yiyecek haz×rlama odalar×n×n tavanlar×ndan yatay borular geçirmemeye özen gösterilmelidir. Çünkü bu tip baùlant×larda oluüabilecek herhangi bir uyuümazl×k-veya bozukluk, büyük bir hasara veya kirlenmeye sebep olabilir. Mümkünse, bina temeli alt×na yap×lacak olan bu tip borulamadan kaç×n×lmal×d×r. Boyutland×rma için gereken, pik ak×ü× aüa- ù×daki formüle göre belirlenir: Eüitlik 4.3 - Q= Ak×ü h×z×,m 3 /s A= Alan, m 2 R= Hidrolik boru çap×=D/4,m D= Borunun çap×, m S= Hidrolik eùim, m/m n=Pürüzlülük katsay×s×, sabiti Borunun pürüzlülük katsay×s×, borunun ya- ü×ndan (kullan×m süresi), korozyona uùrama miktar×ndan, eksensel kaç×kl×l×klardan ve boru içine giren kat× parçac×klardan etkilenir. Taüma/ikinci yaù×ü sistemi drenajlar×, taü×ma aù×zlar×yla çat× üzerinde birikmiü olan suyun ayr× bir boru sistemine at×m×n× saùlarlar. Taüma aùz× boyutlar× için Tab- lo 4.12’ e bak×n×z. Taüma boru sistemleri, ana yaù×ü sistemlerine benzer bir yol ile hesaplan×r. Baz× yasalar ve baz× tasar×m prensipleri, taüma yaù×ü tesisat×n×n, ana yaù×ü tesisat× etkisiz kald×ù×nda doùrudan boüaltmaya geçebilmesi üzerine belirlen- miütir. Yaùmur suyu drenaj sistemi pis su pom- pas×, havaland×rma ünitesi ve benzeri sistemlerden sürekli ve aral×kl× olarak ak×ü al×r. Ayr×ca çat× deüarj noktalar×n doùrudan boruya baùlanm×ü ise, ak×ü bu yönden de direkt olarak saùlan×r. Sistem boyutland×r×ld×ktan ve haz×r hale getirildikten sonra, tasar×mc× sistemi in- celemeli, kurulumu kolaylaüt×racak, ma- liyeti düüürecek ve malzemeler aras×nda koordinasyonu saùlayacak yenilemeleri yapmal×d×r. Kontrollü ak×ül× yaù×ü tesisat× Çat× drenaj sistemi veya bir k×sm×, kontro- lü ak×ü ve yaù×ü suyunun çat×da birikme- sinden dolay×, eüdeùer veya ayarlanm×ü çat× alan×na göre ölçümlendirilebilir. Kontrollü ak×ü yaù×ü tesisatlar×nda su ça- t×da toplan×r ve yaù×ü suyu tesisat×na ya- vaüça verilir. Daha küçük çat× süzgeçleri, daha küçük boru çaplar×n×n kullan×lmas×na olanak verir. Ayr×ca yaù×ü kanalizasyonun- da da boru çaplar× küçültülebilir. Suyun birikerek kontrollü ak×ü yapacaù× çat×n×n teras / veranda, park alan× gibi amaçlarla kullan×lmayacaù×n×n bilinmesi gerekir. Kontrollü ak×ü sistemleri, çat× suyun de- polanmas×n× önlemek için çeüitli amaçlar için kullan×ld×ù×nda –örneùin; güneülenme verandas× veya park olarak, ya da beledi- yenin yetki alan×nda ise tercih edilmeme-