Tesisat Dergisi 229. Sayı (Ocak 2015)

MAKALE 112 Tesisat Dergisi Say× 229 - Ocak 2015 Buna göre boüaltma faktörü 1.0 olmak- tad×r. Saniyelik toplam su debisi (Litre /saniye) = Saniyelik yaù×ü miktar× (L/s-ha) x Çat× toplam alan× (ha) x Boüaltma faktörü Örneùin çat× eùimini > 3º kabul edelim. Buna göre boüaltma faktörü 1.0 olmaktad×r. Örneùin; saniyelik toplam yaù×ü miktar×m×z 462 L/s iken, 100 mm boru çap× ile: Emniyet faktörü * úki olarak dikkate al×nd×- ù×nda 102.7 x 2= 205.4 Bir büyük tam say×: 206’d×r. Ana yaù×ü tesisat× için 206 adet 100 mm ç × k×ül× çat× süzgeci kullan×lmal×d×r. (b) Taüma Yaù×ü Tesisat× Çat× alanlar× yard×mc× tesisat ile güçlendi- rilmelidir. Boüaltma ve taüma tesisatlar×- n×n drenaj×n×n yap×labilmesi için en az×n- dan o yerleüim yerinde, güvenilir olarak kabul edilebilecek, yüz y×l süresince beü dakikal×k yaù×ü miktar× bilinmelidir. Taüma tesisat×n×n boüaltma kapasitesi yüz y×ll×k yaù×ü hareketleri ve çat× boüaltma siste- minin maksimum kapasitesi aras×ndaki farktan oluüur. Taüma yaù×ü tesisat×n×n tasar×m× aüaù×daki hesaplama yöntemine göre yap×lmal×d×r. Tablo 4.6’ den yararlanarak, taüma yaù×ü tesisat× için binan×n bulunduùu üehirde- ki hektar baü×na düüen saniyedeki yaù×ü miktar×n× taüma kolonundan faydalanarak bulun. Örnek 4.5 Ankara’da taüma yaù×ü tesisat× yaù×ü mik- tar×: 400 L/(sxha) Çözüm: Ana yaù×ü tesisat× hesab×n× yapt×ù×m×z ör- nek çat× için üimdi de taüma yaù×ü tesisat× hesab×n× yapabiliriz. Toplam çat× alan×: 15000 m 2 = 1.5 ha. idi. Taüma yaù×ü tesisat× toplam yaù×ü deùeri ile, ana yaù×ü tesisat× yaù×ü deùeri aras×n- daki farktan faydalan×larak taüma tesisat× toplam boüaltma kapasitesi hesaplan×r. Kullanmak istediùiniz taüma yaù×ü borusu çap×n× seçin. Ör: 100 mm. çapl× ç×k×ü. Bulduùunuz debiyi çat×dan boüaltmak için, bu boru çap×nda kaç adet süzgeç gerektiùini Tablo 4.3 ’den yararlanarak bulun. Ör: Sani- yelik toplam yaù×ü miktar×m×z 138 L/s iken, 100 mm boru çap× ile: Emniyet faktörü iki olarak dikkate al×nd×ù×nda 30.67 x 2 = 61.34 Bir büyük tam say×: 62’dir. Taüma yaù×ü tesisat× için 62 adet 100 mm ç×k×ül× süzgeç kullan×lmal×d×r. Uygun çapta normal ak×ü tipi teras süzgecini seçin. Ana ve taüma yaù×ü tesisat×nda kullan×lan te- ras süzgeci tipleri ana yaù×ü tesisat×nda, üstten giriüli kubbe ×zgaral× teras süzgeç- leri kullan×l×r. Taüma yaù×ü tesisat×nda ise parapet tipi yandan giriüli teras süzgeçleri yahut su bariyerli üstten giriüli kubbe ×zga- ral× teras süzgeçleri kullan×l×r. (c) Sifonik Ak×üta Teras Süzgeci Ölçülendirme Normal yaù×ü tesisat× hesap yöntemleri aynen uygulanabilir. Ancak seçilen sifonik ak×ül× süzgeç modeline göre deùiüen süz- geç kapasiteleri için Tablo 4.3’ den deùil Tablo 4.4’ ten yararlan×lmal×d×r. Sifonik ak×ül× sistem komple çözümü için ERTEM ürün sorumlunuza dan×üabilir, ValueTec çözüm sistemimizden faydalanabilirsiniz. h. Yaù×ü Miktarlar× Tablo 4.10 ’da çeüitli illerimize ait yaù×ü miktarlar× görülmektedir. Bu tablolardaki YEB (Maksimum) deùerlerinden yararla- n×lacakt×r. Ancak hesaplarda kolayl×k saù- lamas× için mm/saat birimine çevrilmiü deùerler aüaù×da verilmiütir. Tablo 4.9 - Süzgeç Baü×na Boüaltma Kapa- sitesi, Sifonik Ak×ü Süzgeç Malzemesi Ç×k×ü Çap×, mm Maksimum Boüaltma Kapasitesi, L/s Poliüretan DN 50 9.0 Pik Döküm DN 50 DN 70 8.0 18.0 Alüminyum Döküm DN 50 DN 70 8.0 18.0 Dönüü Süresi hesaplarda ve tablolarda kullan×lan yaù×ü geçmiüini gösterir. 100 y×ll×k bir dönüü süresi 10 y×ll×k dönüü sü- resine göre daha aù×r yaù×ülar geçirmiü olacaù×ndan yaù×ü deùerleri daha yüksek maksimumlar verir. Yaù×ü Süresi hesaplarda kullan×lan yaù×ü süresini gösterir. 5 dakikal×k sürede inen yaù×ü ortalamas×, 60 dakikal×k süreye ait yaù×ü ortalamas×na göre çok daha yüksek olacakt×r, zira maksimum seviyede yaù×ü k×sa sürer. x Minimum tasar×m deùeri, 10 y×l dönüü süresi ve 5 dakikal×k yaù×ü süresi öngö- rülerek yap×lmal×d×r. x Ana yaù×ü suyu tesisat× yan×nda ikin- cil yaù×ü suyu tesisat× mevcut ise (ör. Parapet süzgeçleri, taüma aù×zlar×) tasar×mda 100 y×l dönüü süresi ve 30 dakikal×k yaù×ü s ü resi esas al×n×r. x Türkiye iklim verilerinde dönüü süre- si seçeneùimiz olmad×ù×ndan sadece yaù×ü süresi seçeneklerinde deùiüiklik yapma imkân× vard×r. Tablo 4.10 - Yaù×ü Miktarlar× Sürelere göre maksimum yaù×ü miktar×, mm / saat YER 5dk 10dk 15dk 30dk Ankara 144 132 110.8 94.8 úzmir 220.8 178.2 149.6 104.6 ústanbul- Göztepe 190.8 120 107.6 68 ústanbul- Florya 192 126 92.4 59.8 ústanbul- Sar×yer 175.2 155.4 134.8 103.2 Antalya 274.8 247.2 198 166.6