Tesisat Dergisi 228. Sayı (Aralık 2014)

edilir. Boru hattı karakteristik eğrisine, emme ve basma depoları arasındaki yük– seklik (Hg) farkı ilave edilerek "depo+ bo– ru hattı" karakteristiği eğrisi elde edilir. Bu grafiksel olarak Şekil 3'de gösterilmiştir. KQ 2 eğrisi, boru çapının, boru içinde– ki hızın, sürekli yük kayıp katsayısının, boru boyunun, yersel kayıp elemanlarının Hm(m) Boru hattı karakteristik eğrisi (vana, çekvalf, emme süzgeci, dirsek..v.b) Şekil 3. Depo ve Boru hattı karakteristik eğrisi kayıp katsayılarının bir fonksiyonudur. Aynı pompaların paralel bağlı olarak çalıştirıimasi Bir pompalama sistemi, pompa karakte– ristik eğrisi ile depo+ boru hattı karakte– ristik eğrisinin kesiştiği noktada çalışır. Başka bir deyişle pompalar sisteme, karakteristik eğrilerin kesiştiği noktadaki debiyi basar (Şekil4). Pompalama sisteminde birden fazla porn– panın paralel bağlı olarak çalıştırılması durumunda, pompa sisteminin toplam karakteristik eğrisi, debi (Q) ekseninde, bir pompanın Hm-Q karakteristik eğrisi pompa adedi kadar sağa kaydınlarak elde edilir. Bir pompalı, iki pompalı ve üç pompalı sistemin karakteristik eğrisi Şekil4'de gösterilmiştir. Toplam pompa karakteristiği ile depo+ bo– ru hattı karakteristiğinin kesişme noktası (A), pompa sistemi ve depo+ boru hattının ortak çalışma noktası olup analitik olarak H m =Hg+KQ2 biçiminde ifade edilir. Ortak çalışma noktasının debi değeri (~) sistem– den geçen toplam debiye eşittir. (A) noktası­ nın yük değeri (Hm) ise boru hattında oluşan kayıplar ile emme ve basma depoları arasın­ daki seviye farkının (Hg) toplamına eşittir. Pompaların her birinin çalışma noktasını bulmak için, ortak (A) çalışma noktasın­ dan geçen ve debi (Q) eksenine paralel 92 lesisat Dergisi Sayı 228- Aralık 2014 H m Emme Deposu Şekil 4. Aynı üç pompanın paralel çalı§ması hali olan bir doğru çizilir. Bu doğrunun tek bir pompaya ait olan Hm -Q karakteristik eğrisini kestiği noktaya karşılık gelen QA. ve HmA' değerleri her bir pompanın çalış­ ma noktasıdır. Bu örnekte aynı pompalar paralel bağlı olduklarında, her bir pompa için aynı HmA' ve QA. değerleri elde edilir. Üç pompanın paralel çalışması halinde top– lam debi QA = 3xQA. olacaktır. Üç pompadan ikisinin çalıştırılması halinde iki pompanın, yukarıda anlatıldığı biçimde elde edilen pompa sisteminin toplam karak– teristik eğrisi ile depo+boru hattının karak– teristik eğrisinin kesiştiği nokta (B) olacaktır. Her bir pompa B' noktasında çalışarak Q 8 • debisini Hms· basma yüksekliği değerinde basacaktır. iki pompanın paralel çalışması halinde toplam debi Q 8 = 2Q 8 . olacaktır. Aynı tesisatta tek pompanın çalıştırılması söz konusu ise tek pompanın karakteristik eğrisi ile depo+ boru hattı karakteristik eğrisi (C) noktasında kesişecek ve porn– panın çalışma noktası da (C) olacaktır. Bir pompanın çalışması halinde debi Qc olacaktır. Pompaları tahrik eden elektrik motorları­ nın seçiminde, tasarlanan pompa istas– yonunun tüm bu çalışma koşulları göz önünde bulundurulmalıdır. Dolayısıyla en kritik durum tek pompanın çalışma halidir (C noktası). Bu durumda pompa en büyük güç değerinde çalışacak olup, elektrik motoru Qc ve Hmc değerlerine göre seçil– melidir. Örneğin Şekil 4'de üç pompanın paralel çalışması halinde, her bir pompanın A' noktasında mil gücü 95 kW iken tek porn– pa (C) noktasında çalışırken mil gücü 107 kW'dır. Bu nedenle 110 kW'Iık motor yeri– ne 132 kW'Iık motor kullanılmalıdır.