Tesisat Dergisi 227. Sayı (Kasım 2014)

MAKALE 90 Tesisat Dergisi Say× 227 - Kas×m 2014 kurüun uçucu çeüitli mikroorganizmalar vb. fiziksel ve kimyasal zararl× etkenlerin görül- mesi iç hava ya da kapal× ortam hava kirli- liùi olarak tan×mlan×r. Yukar×da da bahsettim, Türkiye’de nüfusun % 70’ e yak×n× kentlerde yaü×yor ve kentlerde yaüayanlar×n nerdeyse %85-90’n× zamanlar×n× kapal× ortamda ge- çiriyor. Bu durumda doùal olarak saùl×k so- runlar×n×n artmas×na sebep olan bu konu ile alakal× yasal bir düzenleme yoktur. Peki bu nas×l önlenebilir? Basitçe ve en yal×n hali ile sorunlar×n kaynaù×n×/kaynak- lar×n× belirlemek, veri toplamak, ölçmek, havaland×rman×n geliütirilmesi bu fiziki ve kimyasal etkileri azaltacak sistemlerin içine entegresi ile veya iç ortam hava te- mizleyiciler ile önlenebilir. Bu al×nacak önlemler ile birlikte doùal olarak hasta say×s× azalacaù×ndan saùl×k giderlerin- de de azalma olacakt×r. Olaya çok yönlü bak- makta yarar vard×r. Sadece saùl×k m×? Çevre- sel olumlu etkilerinden bahsetmiyorum bile. Peki enerji ayaù×? enerji demek bildiùiniz gibi para demek. Eskiden çok s×cak ve çok soùuk yerlerde ya da rüzgarl× yerlerde do- ùal yollarla içeriler serinletilir ya da ×s×t×l×r- d×. Is×tma ve soùutma sistemleri yap×lar- da çok ciddi bir enerji yükü taü×r. Toplam enerjide pay× ortalama %40-60 aras× de- ùiümektedir. Enerji tüketmeden geleneksel havaland×rma sistemlerini inceleyerek bi- nalar×n, iü merkezlerinin rüzgar alan doùru cephelerine konulacak santrallerle bu ha- vay× içeri taü×mak çok basit ve önemli bir yoldur. Bu kalemde tasar×mc×lar mimarlar önemli rol oynar. Baz× yerlerde kullan×la- bilecek bitki örtüsü rüzgar× kullanmam×z× kolaylaüt×rabilir. Her yere iklimlendirme cihaz× yerine baz× yerlerde fanlar kulla- n×labilir. Il×man ve serin yerlerde güneü bacalar× kullanarak içeriye ×s× ve yan öge olarak ×ü×k verilebilir. Proje oluüturulurken rüzgar ve güneüten yararlan×lacak üekilde bir tasar×m yap×lmas×, kullan×lacak be- dava ×s× ve serinliùin yarar× ay sonunda enerji tasarrufu olarak geri dönecektir. Bu uygulamalar ütopya m×d×r? Neden olsun ki, sadece ve sadece en baüta amac×m×z× ve hedefimizi belirlememiz en baütan en sona planlamay× yapmam×z yeterli olacak- t×r. Baca tipi havaland×rma rüzgar kuleleri tipi havaland×rmalar geçmiüte gayet baüa- r×l× kullan×lm×üt×r. ústanbul’daki saraylarda, camilerde bu tip havaland×rma yöntemleri baüar× ile uygulanm×ü ve verimliliùini hala korumaktad×r. Doùu ve güneydoùu bölge- sinde yöresel havaland×rma uygulamalar× kule tipi havaland×rma uygulamalar× ya- p×lm×üt×r birçok örneùini rahatça bulabilir- siniz. K×saca rüzgar× kullanarak ve güneü ×s×n× kullanarak alanlar× ×s×t×p havaland×- rabilir, serinletebiliriz. Tabi ki iklimlendire- rek bunun birçok örneùi dünyada vard×r ve kullan×lmaktad×r. Bu sayede enerji sarfiya- t×na ciddi katk× saùlayacakt×r. Bu tip önlemleri almak için çok iyi ölçülen- dirme yapm×ü veri kayd×m×z olmuü olmas× gerekir. Ölçmediùiniz kay×t alt×na al×p takip etmediùiniz üeyi karü×laüt×ramaz deùerlen- diremez ve kontrol edemezsiniz. úlk önce çok detayl× bir veri kayd×m×z olmal× geç- miüten günümüze. Bizler gibi iületmelerde çal×üm×ü, belli tecrübeler edinmiü insan- lara da baz× görevler düüecektir. Örneùin iületme tecrübesi olan insan say×s×n×n çoùalt×lmas× bir gerekliliktir. Tüketicilerin bilinçlendirilmesi, saùl×ù× ön planda tutan üretimler ve sistemlerin kurgulanmas×, ‘olmazsa olmaz’ olmal×d×r. Bu amaçla ya- p×lacak çal×ümalara devlet taraf×ndan öde- nek verilmesi ve ilgili kurumlar×n bu yönde çal×ümas× aù×rl×ù× vermesi üartt×r. Artan nüfus ve yaüam alanlar× düüünüldüùünde; insanlar×n yaüayacaù× alanlar× oluüturmak Saùl×k Verileri Tablosu Hava Kalitesi úndeksi Saùl×k Endiüe Seviyesi Renkler Anlam× 0-50 úyi Yeüil Hava kalitesi memnun edici ve hava kirliliùi az veya hiç riskli deùil. 51-100 Orta Sar× Hava kalitesi uygun fakat al×ü×lmad×k üekilde hava kirliliùine hassas çok az say×da insan için baz× kirleticiler endiüe verici olabilir. 101-150 Hassas Turuncu Hassas gruplar için saùl×k etkileri olabilir. Genel olarak toplumun etkilenmesi olas× deùil. 151-200 Saùl×ks×z K×rm×z× Herkes saùl×k etkileri yaüamaya baülayabilir. Hassas gruplar için ciddi saùl×k etkileri söz konusu olabilir. 201-300 Kötü Mor Saùl×k aç×s×ndan acil durum uluüabilir. Nüfusun tamam×n× etkilemesi söz konusu olabilir. 301-500 Tehlikeli Kahverengi Saùl×k alarm× : herkes daha ciddi saùl×k etkileri ile karü×laüabilir.