Tesisat Dergisi 227. Sayı (Kasım 2014)

MAKALE 88 Tesisat Dergisi Say× 227 - Kas×m 2014 Türkiye’de ise son dönemde Avrupa birliùi uyum yasalar× gereùi birçok ad×m at×lm×ü özellikle iü saùl×ù× ve güvenliùi konular×nda bayaù× ciddi çal×ümalar yap×l×p standart- lar getirilmiü bununla birlikte emisyon deùerlerine de önem verilmektedir. Ama her üey sadece yasay× ç×karma ile tamam- lanmamaktad×r. Bunu denetleyip uygun halede getirmek, getirtmek gerekmektedir. Örneùin günümüzde yang×n güvenliùini denetleyen ya da içki ruhsat×n× denetleyen departmanlar olduùu gibi, tesisin iklimlen- dirme sistemini denetleyen ve bir prosedü- rü uygulayan, uygulatan bir birim, kurum, kuruluü yoktur. Hâlbuki yukar×da birçok ör- nekte verdiùim gibi kapal× ve kalabal×k or- tamlarda, iü yerlerinde, AVM’lerde birçok insan hasta olabilir, bu hastal×klar yetersiz önlem ve yanl×ü sistem yüzünden bir sal- g×n haline dönebilir. Bir AVM’den yay×lan gribal enfeksiyonun salg×n haline, hatta bu yolun bir silah haline geldiùini düüünmek korkunç bir olay. Yukar×da belirttiùim birçok ülkede projeler her anlamda çok s×k× denetlenmekte ve ruhsatlar izinler al×narak iülemler yap×l×p, sistemler devreye al×nmaktad×r. Birinci s×rada insan saùl×ù× gelmektedir. únsan saùl×ù× için, özel- likle de gribal enfeksiyonlar için dünyada harcanan aü× ve ilaç düüünüldüùünde ne kadar büyük bir bütçeli iü olduùunu, ayr×- ca geçmiü y×llarda bulaüma durumunda öldürücü etkisi olduùunu gördük. Böylece etkilerinin ne kadar büyük olduùunu belki hayal edebiliriz. Psikologlara verilen para- n×n ve giden insan say×s×n×n ne kadar×n×n uygunsuz çal×üma, iklimlendirme koüullar× sebebine baùl× olduùunu bilmemekteyiz. Bu veriyi veren bir kaynaùa ulaüamad×m ama bence bu da yüzde içinde önemli bir yer kaplar. Örneùin yukar×da k×saca bahsettim, kapal× ortamlar×n yetersiz klimatizasyonu sadece salg×n hastal×ùa sebep olmaz, mesela içeri- nin yetersiz havaland×r×lmas× ofis çal×üanla- r×n×n da yüzde 20 ila yüzde 60’×nda çal×üma veriminde düüüklüùe neden olmakla birlikte baü aùr×s×, yorgunluk, göz, burun ve boùaz- da tahribat yapabilir, daha da ileri giderek psikolojiyi bozabilir, verimi düüürebilir. Yüzeysel bakt×ù×m×z, içeriye hava verdiùi- miz, ×s×s×n× ayarlad×ù×m×z bir alanda; insan- lar×n çal×üma performanslar×ndan bulaü×c× hastal×klara, hatta psikolojilerine kadar etki edebileceùimiz akl×n×za gelir miydi? Maale- sef bu durum var ve yaüan×yor. Dünya Saù- l×k Örgütü buna bir isim bile vermiü: ‘’hasta bina‘’ sendromu. Bu durum ile alakal× ABD’de kanser ölümlerinin baz×lar×n×n hatta çocuklardaki kurüun oran×n×n yüksekliùi bile iç hava kalitesine baùlanmaktad×r. ‘Hasta bina” sendromu, tek veya belirli bir kaynaù× olmad×ù× için hastal×k yerine send- rom olarak s×n×fland×r×lmaktad×r. Dünya Saù- l×k Örgütü taraf×ndan ‘hasta bina’ sendromu için tan×mlanan duyusal reaksiyonlar, göz, burun ve boùazda tahribat, deri tahribat×, nörotoksik semptomlar, spesifik olmayan aü×r× reaksiyonlar, koku ve tat üikayetleridir. Devletin yönetim kurumlar× vas×tas× ile mu- hakkak ald×ù×, alacaù×, almay× planlad×ù× önlemler vard×r. Bu konuda sadece devletin yapacaù× çal×ümalar yeterli olmaz, devlet bu konuda belirleyici kurumlar× seçerek kendi üzerindeki yükü de hafifletir bir kont- rol mekanizmas× kurar ve sistemi oluüturur. Bu konuda dernek ve yetkili ihtisas sahibi kiüilerin oluüturduùu mekanizman×n önemi- nin büyük olduùunu düüünüyorum. Geliüen mevcut üartlarda ve toplum yap×s× sebebi ile çevresel faktörlerden araç kul- lan×m×na yeüil alanlar×n azalmas×na kadar sanayinin geliüimine ve olumsuz etkilerine kadar, her üeyin sistemli ve kontrollü git- meyeceùi aüikârd×r. O yüzden sistemleri kurarken gerek çevresel kirlilik oluütura- cak yap×lar×, araçlar× gerekse insanlar×n toplu olarak bulunacaù×, yaüayacaù×, eù- leneceùi ve çal×üacaù× alanlar× korumak ve baz× önlemleri almak, ald×rmak ilgili kiüile- ri bu yola kanalize etmek bizlere düüüyor. Kapal× ortamlarda hava kalitesini kontrol etmek, insan saùl×ù×na olumsuz etkileri yok etmek ya da azaltmak gerekmektedir. únsan saùl×ù×n× etkileyen karbon monoksit, dioksit, nitrojen, sigara duman×, asbest, Hasta Bina Sendromuna Güzel Bir Örnek.