Tesisat Dergisi 227. Sayı (Kasım 2014)

MAKALE 76 Tesisat Dergisi Say× 227 - Kas×m 2014 Karbon Ayak úzi (KAú) denir. 1 Kg PVC 2 Kg CO 2 , 1 Kg PE 1 Kg CO 2 , 1 Kg Çimento 1 Kg CO 2 , 1 Kg çelik 4 Kg CO 2 emisyon ç×kt×s× demektir. Cevherden üretilen 1 Kg alüminyum için 10 Kg CO 2 atmosfere verilir iken, hurdadan üretilende bu ½ Kg CO 2 emisyonu gibi düüük bir deùer olur (Hurda kullan×m×n×n önemi!). úkincil enerji olan elektrik enerjisinin 1 kWh’i; üretim sürecinde atmosfere ½ kg’a ya- k×n CO 2 emisyonu salar. Bu deùer enerji üretim girdilerinin fonksiyonu olarak de- ùiüir. Enerji tüketen her türlü eylem ve sürecin çevreye yüklediùi karbondioksit veya karbon cinsinden bir faturas× vard×r, bu izlenmelidir ve düüürülmelidir. 2.Geliümekte Olan Ülkeler ve Türkiye New York úklim Deùiüikliùi Konferans×nda, 2030 emisyonunun y×lda 30 - 50 milyar ton band×nda tutmak hedef olarak al×n- m×üt×r. Bu amaçla, dünya liderleri 200 mil- yar dolar× temiz enerji ve geliümekte olan ülkelerin iklim-enerji projelerine ay×rmaya karar vermiülerdir. Birçok geliümiü ülke emisyonu düüürürken, geliümekte olan ülkelerde art×ü sürmekte olup dünya art×ü ortalamas× 2013’te zirve yapm×üt×r (%2,3). Çin’de karbondioksit emisyonlar× 2002 - 2012 y×llar× aras×nda y×ll×k ortalama % 8,6 oran×nda artm×üt×r. Çin ve Hindistan dahil geliümekte olan ül- kelerin çoùunda emisyon art×ü× sürecektir ve bat× ülkelerine göre daha düüük olan kiüi baü× emisyon miktarlar× onlar× hakl× ç×karmaktad×r. Hindistan bat×l× ekonomile- rin desteùini alarak baz× sektörlerde emis- yon sal×n×m×n× kayda deùer mertebede dü- üürmüütür. Türkiye’nin 2012 y×l× sera gaz× emisyonu karbondioksit eüdeùeri baz×nda 439,9 milyon ton olarak tahmin edilmiü olup oldukça yüksektir. Dünya Bankas× verilerinde Almanya’n×n emisyonlar× 810 Mt, úngiltere’nin 470 Mt, útalya’n×n ise 420 Mt olarak tahmin edilmiütir (2011). TÜúK verilerine göre, Türkiye’nin kiüi baü× sera gaz× emisyonu 1990’da 3.42 ton iken, 2012’de bu rakam yüzde 133,4’lük art×üla 5,9 ton/kiüi seviye- sine ç×km×üt×r. Sera gaz× emisyonu Türkiye gibi geliümekte olan ülkelerde artarken geliümiü ekonomilerde düümektedir. Ör- neùin Hindistan’da 2011 için 1.6 ton/kiüi seviyesine yükselirken, útalya’da 6.7 ton/ kiüi, Almanya’da 9.9 ton/kiüi, úngiltere’de 7.5 ton/kiüi seviyesine inmiütir. ABD hem ülke hem de kiüi baü× emisyonda en kötü karneye sahiptir. ABD’de y×ll×k sera gaz× emisyonu karbondioksit eüdeùeri olarak günümüzde 17 ton/kiüi seviyesinde olup, 15 y×l önce bu 20 ton/kiüi idi. Türkiye’de sera gaz× emisyonlar×n×n taki- bi hakk×nda yay×mlanan 17 May×s 2014 tarihli yönetmelik emisyonlar×n düüürül- mesini amaçlamaktad×r. Bu yönetmelik; karbon emisyonu yoùun olan 10’a yak×n sektöre ve toplam anma ×s×l gücü 20 MW’×n üzerinde yakma üniteleri olan tüm iületmelere 30 Eylül 2014’e kadar izleme plan× haz×rlama zorunluluùu getirmiütir. úületmeler 30 Nisan 2016’ya kadar sera gaz× emisyonlar×n× Çevre ve ûehircilik Bakanl×ù×’na raporlayacakt×r. Zorunluluk kapsam×na giren firmalar yönetmeliùi uy- gulamazlar ise gelecek dönemde Çevre ve ûehircilik Bakanl×ù×’n×n yapacaù× dene- timlerde ceza alacakt×r. Türkiye gelecek dönemde emisyonlar×n× gerekli düzeyde azaltamayan üirketler için emisyon tica- retini (karbon ticareti), hayata geçirmeyi hedeflemektedir. Karbon ticareti, emis- yonlar×n× azaltamayan firmalar× cezadan kurtaracak ve firmalar kendi aralar×nda kirlilik al×m sat×m× yapabileceklerdir. Ülke- mizde emisyonda en büyük pay× yüzde 84 ile enerji ve endüstri tesisleri al×rken, bunu yüzde 9 ile at×k ve yüzde 7 ile tar×msal faa- liyetler takip etmektedir. Karbon emisyonu yoùun alan/ürün sektör- lerimizin (endüstri ve enerji vb.) emisyon azal×m ve çevreci faaliyetleri takdir topla- makta ve ülke karnemizi iyileütirmektedir. Geliümekte ve büyümekte olan ülkemizde endüstriyel faaliyetler orta teknoloji alan- lar×nda y×ù×lma (metal sanayi, tekstil, çimento, lastik gibi) göstermektedir. Yeni ve mevcut yat×r×mlar enerji verimliliùi ve çevresel etki yönüyle deùerlendirilmeli- dir. Bu baùlamda ülkemiz için mevcut ve planlanan endüstriyel yat×r×mlar emisyon k×saca Karbon Ayak úzi (KAú) yönüyle mut- laka irdelenmelidir. úhmal veya ald×rmama gelecekte ülke olarak bizim baü×m×z× aùr×- tacakt×r. Bu yap×lmazsa 2015 sonu Paris Konferans×nda ve sonraki iklim etkinlikle- rinde ülke olarak sayg×nl×ù×m×z düüecektir. Ülkemizde kuruluülar üniversitelerimizle iübirliùi yaparak enerji verimliliùi çal×üma- lar× yürütmeli ve yeni yat×r×m planlamala- r×nda KAú raporlar× da talep edilmelidir. 3.Sonuç Baüta karbondioksit olmak üzere sera gazlar×n×n atmosferde fazla birikmesi halinde küresel ×s×nma ve küresel iklim deùiüikliùi meydana gelmektedir. Paris merkezli Uluslararas× Enerji Ajans×na göre, 2012 y×l×nda atmosferimize 31 giga tonun biraz üzerinde karbondioksit eüdeùeri gaz pompalanm×üt×r. úklimbilimciler 2030 için 50 giga ton y×ll×k sal×n×m× üst limit olarak vermiülerdir ve bu saùlanmal×d×r. Bu nas×l baüar×lacakt×r ve adalet nas×l saùlanacak- t×r? Çözüm için eü öneme sahip iki ad×m: 1. Ülkeler geliütikçe enerji kullan×m×n× daha verimli hale getiriyorlar ve az emis- yon sal×yorlar. 2. Ülkeler ve bireyler bilinç ile az emisyonlu yeni alternatifleri ve fe-