Tesisat Dergisi 227. Sayı (Kasım 2014)

3 Tesisat Dergisi Say× 227 - Kas×m 2014 SAHúBú Teknik Sektör Yay×nc×l×ù× A.û. YAYINLAYAN Teknik Sektör Yay×nc×l×ù× A.û. YAYIN DANIûMANI Celal OKUTAN HAKEM KURULU Prof. Dr. Nilüfer EøRúCAN (Suntek International), Prof. Dr. Olcay KINCAY (YTÜ) , Prof. Dr. Filiz KARAOSMANOøLU (úTÜ) , Prof. Dr. Ahmet ARISOY (úTÜ) , Prof. Dr. Recep Yaman KARADENúZ (Uludaù Üniv.). YAYIN DANIûMA KURULU Prof. Ümit Doùay ARINÇ (UGETAM ), Zeki POYRAZ (úSúB Bük. - AFS), Prof. Dr. Faruk YúøúT (Y.T.Ü.) , Prof. Dr. Fevzi YILMAZ (Fatih Sultan Mehmet Vak×f Üniv.) , Prof. Recep ÖZTÜRK (Y.T.Ü.) , Prof. Dr. Tuncay YILMAZ (Çukurova Üniv.) , Serhan ALPAGUT (Ayvaz) , Erdem ERTUNA (DemirDöküm) , Ali Fuat KOLAÇAN (Alarko-Carrier) , Erdinç BOZ (Boz Proje Dan×ümanl×k) , Prof. Dr. Macit TOKSOY (Eneko) , Çetin ÇAKMAKÇI (Ferroli) , Dr. Celalettin ÇELúK (Viessmann) , Kevork ÇúLúNGúROøLU (Çilingiroùlu Müh.) , Metin DURUK (Friterm) , Hüseyin ERDEM (Erdemler Elektromekanik) , Ali EREN (Erensan) , Ali HELVACI (Mak.Yük. Müh.) , Korhan IûIKEL (Protem) , Tunç KORUN (Form A.û.) , Timur DEMúREL (ECA-Emas) , Fevzi ÖZEL (Üntes) , Zeki ÖZEN (Daikin-Air- fel) , , Osman ûAYLIMAN (Valftek) , Levent TAûKIN (Danfoss) , Cafer ÜNLÜ (Mak. Müh), Ender ÇOLAK (Baymak) Zafer POLAT (Bosch Termoteknik), Süleyman TUCER (Selnikel) . YÖNETúM Yönetim Kurulu Baükan× (Sorumlu Yaz× úüleri Müdürü) Süleyman BULAK Dergiler Teknik Dan×üman× Muhittin TEKMAN YAZI úûLERú Editör Bar×ü ODABAû REKLAM Reklam Yönetmeni Berna KARAMAN TURAN For International Contacts reklam@teknikyayincilik.com BúLGú úûLEM Bilgi úülem Müdürü Hakan ALBAYRAK Abone ve Okur Hizmetleri Sorumlusu Azime BAYRAM úMAMOøLU TASARIM HúZMETLERú Grafiker Sebiha EKúNCú YÖNETúM MERKEZú TEKNúK SEKTÖR YAYINCILIøI A.û. Balmumcu, Barbaros Bulvar× Bahar Sok. Karanfil Apt. 2/9 34349 Beüiktaü/úST. Tel: (0.212) 275 83 59 (pbx) (0.212) 347 04 25 (pbx) Fax: (0.212) 274 92 73 http: www.teknikyayincilik.com e-posta: info@teknikyayincilik.com www.tesisat.com.tr BASKI ûan Ofset Matbaac×l×k San. ve Tic. Ltd. ûti. Hamidiye Mah. Anadolu Cad. No:50 Kaù×thane / ústanbul (0212 289 24 24) Bask× Tarihi: 01 Aral×k 2014 Fiyat×: 8 TL Y×ll×k Abonelik: 96 TL (Fiyatlara KDV dahildir. Y×ll×k abonelikte kargo bedeli dahil, tek gönderimlerde dahil deùildir.) K.K.T.C. Fiyat×: 10 TL K.K.T.C. Y×ll×k Abonelik: 120 TL K.K.T.C Gönderiler PTT ile Yap×lmaktad×r TESúSAT DERGúSú sbulak@teknikyayincilik.com ©Tesisat Dergisi’nde yay×nlanan yaz× ve çizimlerin her hakk× mahfuzdur. úzin al×nmadan, kaynak gösterilerek de olsa iktibas edilemez. Yay×nlanan tüm yaz×lar×n sorumluluùu yazarlar×na, ilanlar×n sorumluluùu ilan sahiplerine aittir. Sektörel Yayıncılar Derneği üyesidir. www.seyad.org 4. Sanayi Devrimine Doùru Bugün dünyada; teknoloji yaratan, üreten, kullanan ve uygulayanlar daha iyi bir gelecek ad×na yoùun bir çal×üma içindeler. Biz de dünyadaki süregelen teknolojik geliümeleri irdeleyen, yeni fikirlerin ortaya at×ld×ù×, Ar-Ge temelli Sis-Ge(sistem geliütirme)’nin öneminin benimsendiùi, güncel sorunlar×m×za çözüm önerilerinin tart×ü×labildiùi ve çok daha önemlisi ortak gelecek hayal- lerinin paylaü×labileceùi özgün ve özgür ortamlar× oluüturmal×y×z. ûu s×ralar, özellikle sanayileümiü toplumlarda, yeni bir sanayi devrimi yaüan×yor. Yak×n gelecekte, özellikle üretim sektöründe, “Endüstri 4.0” (siber fizik sistemler) temelinde yeni ad×mlar at×lacak. Peki nedir “Endüstri 4.0”? Bir nevi 4. Sanayi devrimi anlam×na gelen “Endüstri 4.0”, Alman hükümetinin imalat gibi geleneksel sanayiyi bilgisayarlaüma yönünde teüvik etme ve yüksek teknolojiyle do- natma projesidir. Bu yeni endüstrideki amaç; uyum, kaynak verimliliùi ve ergonomiyi artt×rmakt×r. Endüstri 4.0’× anlamak için geçmiüini de bilmek gerekir. Endüstri 1.0’a kadar yani Sanayi Devrimi’ne kadar pek çok buluü olmuütur. Örneùin bir at× kontrol etmemizi saùlayan buluü olan üzengi, savaülar×n kazan×lmas×na katk× saùlam×ü. 19. yy’da su kenarlar×nda kullan×lmakta olan buhar makinalar×n×n James Watt taraf×ndan daha da geliütirilmesi ve üretimde kullan×lmas×yla sanayi devriminin baülad×ù× kabul edilmektedir. 1905’lerde Amerika’da otomotiv sektöründe Henry Ford’un üretim hatt×ndaki bant sistemini geliütirmesi ve Tesla’n×n alternatif ak×m× bulmas×yla AC motorun buharl× makinalar×n yerini almas× sonucunda gelinen aüama Endüstri 2.0 olarak kabul edilmektedir. 1970’lerin sonuna doùru transistör, yar× iletken bulundu ve bilgisayarlarda kullan×ld×. Robert Neuman bu iüin alogaritmas×n×n temellerini att×. Bir kutunun içinde pek çok devrenin olduùu PLC (Programlanabilir Logic Control) geliütirildi. Endüstri 3.0 da denilen bu geliümeler, çevre biliminin de katk×s×yla 1975’lerden itibaren daha da ileri seviyelere taü×nd×. 1980’lerde bilgisayarlar yayg×nlaüt×. 1990’l× y×llar×n sonu ve 2000’li y×llar×n baülar×nda bilgisayarlar endüstride yoùun olarak kullan×lmaya baüland×. Bilgisayarlar×n boyutlar× küçüldükçe endüstride kullan×lan makinalar×n içine girmeye ve bilgisayarl× endüstriyel makinalar×n üretimi yayg×nlaümaya baülad×. Bu y×llarda internetin kullan×m× da yayg×nlaüm×üt×. 2012 y×l×nda Almanya “internete baùlanabilir makinalar, bugün, üimdi” prensibini ve stratejisini devlet politi- kas× olarak kabul edip, uygulamaya baülad×. Endüstri 4.0 denilen bu kabul sonras×nda art×k sanayi “1 adam, 1 makina, 1 fabrika” hedefine doùru gidiyor. Böylece tümüyle birbirleriyle haberleüen, esnek bir çal×üma üekli olan makinalardan ve parçalar×ndan oluüan bir fabrika tesis edilebilecek. Üretici ve kullan×c× aras×ndaki baùlant×y× güçlendirecek olan “Endüstri 4.0” birçok avantaj× beraberinde getirecek. Örneùin en büyük avantajlar×ndan biri, kiüiye özel tasar×mlar× seri üretim üeklinde üretilebilmesi olacakt×r. Bu sayede hem üretim harcamalar× düüecek hem de yerinde üretim yap×labilecek. Saùlad×ù× en önemli faydalardan bir diùeri de üüphesiz enerji tasarrufudur. úleri similasyon teknikleri sayesinde üretim süreci deùiüikliklerinin, maliyet iyileütirmenin ve malzeme kullan×m× azaltman×n test edilebilmesi mümkün olacak, bu da kullan×lan kaynaklar× azalt×rken verimli ve h×zl× üretimin önünü açacakt×r. Deùiüimlere hemen tepki veren ve k×sa teslim zamanlar×yla üretim yapan firmalar uluslararas× pazarda rekabetçi olabilecektir. Endüstri 4.0, geliüen zeki emniyet sistemleri sayesinde iü güvenliùi alan×nda da çaù atlatacakt×r. Günümüzde Çin’in bu aüamaya geçmeyi baüarmas×ndan önce Almanya bunu baüarmak istiyor. Asl×nda ucuz iügücü nedeniyle Avrupa’dan Çin’e giden üretimin katma deùerlerini orada b×rakmamak, yeniden Avrupa’ya döndürmek istiyorlar. Böylece teknoloji aù×rl×kl× olarak bir seferde; daha üretken, daha verimli üretimlere doùru giden bir endüstri oluüturulmas×na çal×ü×l×yor. Türkiye’deki endüstriyel üirketler de bir araya gelmeli ve bir güç birliùi içinde çal×ümal×d×r. Art×k daha fazla gecikmeden uluslar aras× rekabet gücü kazanabilmek, hatta sadece tüketim toplumu deùil üretim toplumu da olabilmek için mutlak koüul olan üründe kalite ve üretimde verimlilik amaçl× ak×ll× makinalar dahil ileri otomasyon teknolojilerine hak ettiùi önemi vermemiz gerekiyor. Bundan sonras× ise, yani Endüstri 5.0, belki de uzayda kullan×lacak teknolojilerle, örneùin bir domates tohumundan tonlarca domates yetiütirilecek ortamlar× oluüturmak gibi endüstriyel geliüimleri içerecek. En derin sayg×lar×m×zla,