Tesisat Dergisi 227. Sayı (Kasım 2014)

20 Tesisat Dergisi Say× 227 - Kas×m 2014 PERSPEKTúF Türkiye’nin Enerji Stratejisi, Komüular×m×z×n Hesaplar×, S×k×nt×lar, Çözümler… Prof. Dr. Nilüfer EøRúCAN egrican@suntekinternational.com Prof. Dr. A. Nilüfer EøRúCAN SUN TEK International Proje ve Teknoloji Geliütirme Yönetim, Dan×ümanl×k, Eùitim Hizmetleri Türkiye, enerji zengini ülkelerle, enerji tüketicisi zengin ülkeler aras×nda yer al×yor. Dolay×s×yla geo-enerji denklemindeki kritik konumu ülkeyi s×k×nt×ya sokuyor. Etraf×m×zdaki ülkelerin farkl× hesaplar× var. Örneùin Rus gaz×na baù×ml×l×ktan kurtulmak isteyen Avrupa Birliùi , Hazar, úran ve Irak, hatta Doùu Akdeniz doùalgaz×n×n boru hatlar×yla yaül× k×taya nas×l ak×t×lacaù×na kafa yoruyor. ABD ise, kendi ekonomisi için bölgenin enerji kaynaklar×na çok doùrudan ihtiyaç duy- masa da askeri ve siyasi olarak buralardaki varl×ù×n× devam ettirmekten yana. Çünkü bölgeyi kontrol eden, dünya enerji oyununda da bir ad×m öne geçiyorsa, Beyaz Saray’×n da buralar× boü b×rakmas×n× bekleyemeyiz. Enerji tüketicisi Çin ile petrol ve gaz zengini Rusya için de ayn× üey geçerli. Nitekim Rusya’n×n Suriye’yi bölgedeki kendi ç×karlar× aç×s×ndan askeri ve siyasi aç×dan kilit taü× olarak görmesi, Baüar Esad yönetiminin ayakta kalmas×n× saùlayan en önemli faktör. úran ise bir yandan Bat× Ambargosundan kurtulmaya haz×rlan×yor, bir yandan da kendi kaynaklar×n× pazara daha rahat ç×karabilmek için manevra alan×n× geniületmeye çal×ü×yor. Bu çerçevede, Irak ve Suriye üzerinden Akdeniz’e ve Ürdün’ün Akabe Körfezi’ne ulaüacak iki hatt×n birden kurulmas×n× hayal ediyor. Ancak Suriye ve Irak’taki duruma bak×l×rsa, bunlar en az×ndan bir süre daha hayal olarak kalmayadevamedecek gibi. Suriye’de Esad rejiminin gitmesini isteyen Ankara ’n×n ise bölge- deki zengin enerji kaynaklar×n×n kendi kontrolü d×ü×nda Suriye topraklar×ndan geçerek Akdeniz’e ç×kmas×n× istemesi tabii ki beklenemez. Türkiye úsrail doùalgaz×n×n kendi topraklar× üzerinden Avrupa’ya taü×nmas× projelerine, Filistin sorunu nedeniyle epeydir mesafeli. Ankara, bu konudaki projeleri tümüyle Filistin sorununun çözümüne endekslemiü durumda… Son zamanlarda K×br×s meselesi de enerji denk- leminde öne ç×kmaya baülad×. úsrail geçtiùimiz haftalarda Ada ve çevresinde tek yanl× ilan ettiùi münhas×r ekonomik bölgedeki doùalgaz arama çal×ümalar× konusunda, Rum Yönetimi’ne destek aç×klamas×nda bulundu. Hemen ard×ndan da M×- s×r, Yunanistan ve RumKesimi aras×nda benzeri bir deklerasyon yay×nland×. Tüm bunlar yetmez- miü gibi Avrupa Birliùi , Azerbeycan devlet petrol üirketi SOCAR’×n daha önce ihalesini kazand×ù× Yunanistan Doùalgaz úletim ûebekesi DESFA’n×n sat×ü×n× incelemeye ald×. Ayn× günlerde SOCAR’×n Türkiye’nin TPAO keüif ve arama çal×ümalar×nda kullanmas× için Akdeniz’e göndereceùini aç×kla- d×ù× dev petrol arama platformunu göndermekten vazgeçtiùi haberi geldi. Rumbas×n×na göre, bunun nedeni AB’nin SOCAR‘×n Yunanistan’daki iletim üebekesi iüine taü koyma tehdidi. Görüldüùü üzere, Ortadoùu’da, Kafkaslar’da ve Doùu Akdeniz’de ilk bak×üta asl×nda birbirinden baù×ms×zm×ü gibi duran pek çok geliümenin kendi aralar×nda çok karmaü×k bir baùlant×s× var . Hatta bu son geliümelerin, Avrupa birliùi ile Ukrayna’n×n Rusya ile oturduùu üçlü doùalgaz görüümelerinde anlaümaya var×lmas×ndan hemen sonra gelmesi de ilginç. Asl×nda Doùu Akdeniz’deki son yaüananlar, Türkiye’nin yaz aylar×nda K×br×s’×n güneyinde, Rumlar’×n tek yanl× ilan ettiùi münhas×r ekonomik bölgeyi de kapsayan sahaya savaü gemilerini göndermesinin ard×ndan geliüti. Tüm bunlar olur- ken, Türkiye son bir y×lda iki üey baüard×. Birincisi Irak’taki Kürt petrolünün kendi topraklar×ndan ve kendi limanlar×ndan dünyaya pazarlanmas×… úkincisi de henüz hayata geçirilmemiü olsa da bat×l× enerji devlerinin de içinde yer ald×ù× TANAP gaz boru hatt× projesinin inüas× için harekete geçilmesi. Bakal×m zaman ne gösterecek? Doùu Akdeniz’deki enerji kaynaklar×n×n bat×ya taü×nma- s×n×n önündeki kilit, úsrail cephesinde mi yoksa K×br×s cephesinde mi çözülecek? Sonuç olarak; Stratejik soùuk savaü, ülkeleri yenilenebilir enerjiye yönlendiriyor . Türki- ye’nin fossil kaynak potansiyeli zay×f ama ye- nilenebilir enerji kaynaklar× potansiyeli yüksek. Uluslararas× Enerji Ajans× verilerine göre, 2013 y×l×nda dünyada elektrik tüketiminin yaklaü×k yüzde 22`si yenilenebilir enerji kaynaklar×ndan saùland×. AB ülkelerinin 2013 y×l× sonu itibariyle yenilenebilir enerji kaynaklar×ndan faydalanma oran× yüzde 27. Türkiye`nin 2013 y×l× elektrik tüketimi içindeki yenilenebilir enerjinin pay× ise hidroelektrik dâhil olmak üzere yaklaü×k yüzde 29. Güneü enerjisinin dünya daki toplam kurulu gücü 2011 y×l×nda yaklaü×k 67 gigawat civar×nda iken, 2013 y×l×nda 138 gigawata ulaüt×. Avrupa kurulu gücü ise 2013 sonu itibariyle yaklaü×k 80 gigawat civar×nda. Türkiye`ye de y×ll×k ortalama güneü ×ü×n×m× metrekare/y×l yaklaü×k bin 500 kilowat/saat olarak öngörülüyor. Türkiye`de ortalama y×ll×k güneüleme süresi yaklaü×k 2 bin 750 saat civar×nda. Bu verilere bakt×ù×m×zda da görüyoruz ki, güneü enerjisi ülkemiz için deùer- lendirilmesi gereken bir enerji alan×. Ülkemizde, 2023 y×l× sonuna kadar en az 5 bin megawat güneü enerjisi kurulu gücüne ulaüma , hatta aüma hedefinin gerçekleümesi ümidiyle…