Tesisat Dergisi 227. Sayı (Kasım 2014)

GÖRÜNÜM 19 Tesisat Dergisi Say× 227 - Kas×m 2014 kurumlar×n, meslek odalar×n×n kat×l×mc× görev ve yetkileri ile sorunlar×n çözümü imkans×zd×r. Bu yetkililer ne kadar özverili ve iyi niyetli olur- sa olsun, yetkililerin ellerinde hizmet üretim koüullar×n× belirleyen zorunlu standartlar ve yap× kodlar× bulunmamaktad×r. Bu nedenle hiç bir yap×n×n yat×r×mdan iületmeye alana kadar geçen etaplar içinde enerji, çevre etkinlikleri, deprem, yang×n, sel, heyelan, saùl×k, hijyen ve iç hava kalitesi kontrol edilmemekte; iületme- ye alma, test ve kontrolleri yap×lmamaktad×r. Ülkemizde yap× teknolojisinde üikayet edilen sorunlar×n çözümüne yönelik yaklaü×mlar ol- muütur. Örneùin zorunlu standart TS-825 yeni üekliyle geçen y×l uygulamaya konulmuütur. Ancak buna uyumlu inüa edilmiü bir yap× bulman×z imkans×zd×r. Yang×n yönetmelikleri y×llar y×l× ask×da kalm×ü, standartlar× yürür- lüùe konulmam×üt×r. Hiç bir yap×n×n özellikle hastanelerimizin saùl×kl× olduùu söylenemez. S×nai mutfaklar×ndan, otel ve restoranlara, dolay×s×yla evlere kadar uzanan çizgide, hiç bir mutfak hijyen standartlar×na uyumlu say×lamaz. Fiziksel engelliler için baz× yap×- larda tuvalet d×ü×nda ulaü×m, park ve yaüam imkanlar× halen gündeme gelmemiütir. Süs ve tak×larla güzelleütirmeye çal×ü×lan yap×lar×n çoùu, iç mekan zenginliklerinden fonksiyonel konfor koüullar×ndan uzakt×r. Ayr×ca kalite, verimlilik ve dayan×kl×l×ùa dönük birçok mal- zemenin deùerlendirme kriterleri eksik say×l×r. Çoùu kez bu ürünleri ya bir yak×n×m×z×n övmesi üzerine ya da yetkili bir kurumdan damga vurulmas× veya sertifika verilmesi ile yeterli saymaktay×z. Çevre ve ûehircilik Bakanl×ù× Birim Fiyatlar×’na uygun ürünlerin veya TSE Yeterlilik Belgesi alm×ü malzemelerin kullan×- m×nda birçok sorunlarla karü×laü×lmakta, bu sorun tüketicinin ne istediùini bilmemesinden, dolay×s×yla tasar×mda bunlar×n aç×k ve doùru tan×mlanmamas×ndan kaynaklanmaktadir. Yap× Denetim Kanunu ile kurulmuü olan yap× denetimkuruluülar×n×n yap×s× incelendiùinde, en az 12 y×ll×k mimar ve mühendislerden oluütuùu, çoùunun kamudan emekli olduùu, baz×lar×n×n da serbest sektörde yönetim, tasar×m ve müteahhitlik hizmetlerini b×rak- t×ù×, genelde emeklilerin yeni bir iü alan×na yöneldiùi görülür. Kald× ki bu meslektaülar×n yasaya göre görev ve sorumluluklar× aù×rd×r. Ayr×ca hizmet bedelleri yap× yaklaü×k bedel- lerinin % 4’ü mertebelerinde. Büyük yap×lar hariç kiüi/ay ücretleri 1500 TL civar×nda olup, serbest sektörde yeni mezunlar×n ald×klar× asgari ücret düzeyindedir. Günümüzde yap× denetim kuruluülar×n×n çoùu iüsizdir. Bir kaç× d×ü×nda büyük bir bölümü iü alabilmek için % 40 düzeylerine ulaüan tenzilatlar yap- mak, dolay×s×yla yasak savma amaçl× görev yap×lmaktad×r. Bu durum zamanla, y×llarca karü×laü×lan yat×r×mc×, müteahhit, denetçi, iüveren-iüyapan iübirliùine dönüüecekl bu- güne kadar uygulamada gördüùümüz irtikap usullerine kadar uzanacakt×r. Diùer taraftan, denetim kuruluülar×nda yer alanmeslektaülar×m×z× konutlar d×ü×ndaki ya- p×larda uygulananmüüavirlik, üantiye üefliùi, kontrol amirliùi hatta saha mühendisliùi ya- panlar kadar üantiye hizmetlerinde deneyimli ve yeterli say×lmazlar. Bu koüullarda yap× denetiminde yetkili olmalar×, yap×da kalite ve nitelik yönünden ilginç bir ikilem say×l×r. Özellikle bu meslektaülar×n proje tasar×mla- r×n× kontrol etmesi, onaylamas×, profesyonel tasar×mc×lar için haks×z ve üzücü bir yapt×- r×md×r. Bu durum sistemdeki sorumsuzluùu, uzmanl×k ve profesyonel hizmetlerde eksikle- rimizi sergilemektedir. Yap× DenetimYasas×’n× haz×rlayan meslektaülar×m×z×n bak×ü aç×lar× da, günümüz yap× teknolojisi ilkelerinden çok farkl× say×l×r. Y×llarca uygulad×klar× Bakanl×k ûartnameleri Birim Fiyat Tarifleri ve Yönet- melikleri ile yap× denetiminin mükemmel yap×labileceùine inanmakta, buna karü×n geçerli mevzuat×m×z×n yetersizliùini itiraf ederek, Avrupa Birliùi kurallar×na uyum zorunluluùunu kabul etmektedir. Yasan×n tan×mve tarifindeki en büyük yanl×ü×; güvenli ve dayan×kl× yap× niteliùini tan×mlar ve bu amaçla deprem yönetmeliùi kapsaminda 21 ili içeren pilot bölgede uygularken çaùdaü, saùl×kl×, kullan×labilir, yaüanabilir standartlar× için yap× teknolojisini Deprem Yönetmeliùi kapsam×nda ele almas×d×r. Bilindiùi üzere yap× tan×m×, sadece konutlardan ibaret deùildir. Her yap×n×n kendine has fonksiyonu ve özelliùi mevcuttur. Buna göre her yap×n×n yat×r×mc×y×, tüketiciyi koruma, fonksiyonunu görme, saùl×kl× servis verme amaçl× kural- lar× uluslararas× standartta, üniversal yap× kodlar×nda, imar yasalar×nda, proje spesi- fikasyonlar×nda geçerli koüullar× mevcuttur. Buna göre yap×lacak denetim, kamusal bir denetim, bu koüullara göre yap×lacak inüaat ise profesyonel bir sorumluluktur. Ülkemizde, zorunlu standartlar yetersizdir. Yang×n, sel, afet önlemlerini zorunlu k×lan, saùl×k, hijyen kurallar×n× belirleyen, este- tik, konfor ve ekonomik ilkeleri ön plana ç×karan standartlar×m×z eksiktir. Koku, pis hava, gürültü, titreüim ilkeleri gündeme gelmemiütir. Depremlerle ele al×nan Deprem Yönetmeliùi’nin de ne ölçüde geçerli olduùu üüphelidir. Kalite kontrol, fabrika ç×k×ü garan- tisi, baù×ms×z kuruluü sertifikalar× olmayan yap× malzeme ve bileüenlerinin, katmanlar×n nitelikleri endiüe vericidir. Bu düzey, 50 y×l× aük×n süredir geçerli olanBay×nd×rl×k ûartname ve Birim Fiyatlar×ndan da kaynaklanmakta, ulusal spektlerde geliüim saùlanmad×ù×ndan yerli ürünlerimizde bir kaç× d×ü×nda arzulanan kaliteyi, güvenceyi tutturamamaktad×r. Diùer taraftanGümrükBirliùi’ne giriüimizle baülayan Avrupamenüeli ithal cihaz vemalzemelerin bir bölümü, kalite ve teknolojik geliüimi saùlam×ü, bilgi transferini temin etmiütir. Bunun yan× s×ra büyük bir bölümünün standartlara uymayan, dayan×ks×z ve verimsiz cihazlardan olduùu zamanla ortaya ç×kmakta Avrupa menüeli olmas× nedeniyle yerli imalatlar×m×zdan daha kaliteli say×lmaktad×r. Dolay×s×yla bu tür deùerlendirmede sorunlar mevcut olup, yap×lar×n test ve iületmeye alma hizmetleri yap×lmamaktad×r. Sonuç olarak; ülkemizde geçerli Yap× Mev- zuat×’n×n yasa ve yönetmelikler yönünden yetersizliùi kabul edilmelidir. Bu anlamda standartlar, yap× kodlar×, imar yasalar×m×z toptan ele al×nmal× ve birbiri ile iliükili tarzda yenilenmelidir. Ayr×ca etap etap ele al×nan Yap× Denetim Yasas×, Yeni ihale Kanunu ve TSE Standartlar× gibi kurallar×n ayr×nt×lar×n× belir- leyen yönetmelik ve kararnamelerle yasalar×n amaçlar× delinmemeli ve çarp×t×lmamal×d×r.