Tesisat Dergisi 224. Sayı (Ağustos 2014)

68 Tesisat Dergisi Say× 224 - Aùustos 2014 MAKALE °C ideal bir deùerdir. Sülfür oran× yoùuü- ma s×cakl×ù×n× daha yukar×lara taü×d×ù×nda özelikle aù×r s×v× yak×tlar için baca gaz× s×cakl×ù× da ciddi oranda artar. Eùer baca ve kanallar düüük kalite çelikten imal edil- miüse, gaz×n kuru kalmas×n× saùlamak için s×cakl×k daha yukar×da tutulmaktad×r ve böylece tasarruf miktar× da azalmaktad×r. 2. Basit Dizayn, Bol Çeüit Basit bir deyiüle, ×s× deùiütiricinin dizayn× oldukça sade olmakla beraber ü×k bir gö- rünümü olabilir. Baca gaz× bir taraf×ndan girip diùer taraf×ndan ç×kmaktad×r. Baca gaz× ekonomizer içindeki boru sarmallar× (demetleri) aras×ndan geçerek kendi s×- cakl×ù×n× besi suyuna aktar×r. Tüm sistem bundan ibarettir. Pratikte as×l önemli olan gaz ak×ü×n×n iyi olmas× ve bunun için de karü× bas×nc×n optimal deùerlerde olmas× esas×na göre dizayn edilmesidir. Ek olarak ekonomizer çok büyük olma- mal×d×r. Bu sebeple, su borular× genellikle Finli olarak dizayn edilir, böylece baca ga- z×ndan suya olan ×s× transferi daha küçük boyutlu borular vas×tas×yla aktar×labilir. Bu zekice tasar×m, geçiülerde gaz×n par- tikül b×rakmadan ak×ü×n× saùlar. Eùer temiz bir yak×t yerine aù×r bir yak×t veya kömür tozu yak×l×rsa, tahmin edile- meyecek kadar k×sa bir sürede t×kanma olabilir. Bu tarz bir yak×t borularda birikme yaparak, düzgün bir ak×ü× engelleyebilir. 2.1. Ak×üa Karü× Ekonomizerler buhar kazan×na doùru ak×ü yönüne yerleütirirler: En yayg×n sistem- ler suyun ak×ü×na çapraz yollarla baca gaz×n×n ters yönde geçirilmesi ile dizayn edilirler. S×cakl×k 10 bar olarak görüntülenir ve yak- laü×k enerji tasarrufu %5 civar×nda olur. 2.2. Kanatl×, Burgulu ve Pürüzsüz Yak×t tipi, ekonomizer dizayn× için karar verici bir faktördür. Finlerin geometrisi ve üeklini dikte eder. Temel kural üudur; te- miz bir baca gaz× daha ince kanatl× borular – sonuç olarak daha kompakt bir ekono- mizer demektir. Daha çok toz ve kir baca gaz×ndan ilerledikçe daha geniü borulara ihtiyaç duyulacakt×r. Yak×t tipi dikkate al×nmas×n×n yan× s×ra ocaù×n, bacan×n ve kanallar×n içindeki bas×nc× da dikkate almakta fayda vard×r. Ekonomizerler baca gaz× taraf×nda direnç oluüturmaktad×r buda basitçe kazanlar için bas×nç kay×plar× demektir. Bu kay×p- lar×n her bir mbar’× fan taraf×nda güç ve dolay×s×yla para demektir. Eùer yanma havas× fan× biraz küçük olursa karü× ba- s×nc× yenmesi mümkün olmayacaù×ndan içeriye yeterli miktarda hava göndermesi de mümkün olmayacakt×r. Belki de 2-3 mbar ekonomizerde oluüacak ektra kay×p fan× gereksiz yere büyütmek anlam×na ge- lebilecektir. 2.3. Bay-Pass Sistemli Ekonomizer En s×k rastlad×ù×m×z ve en temel ekono- mizer dizayn×, tak kullan mant×ù×na dayal× tüm baùlant×lar× haz×r, sadece kazan ve baca aras×na baùlant×s×n× yapt×ù×n ve su ak×ü×n×n devaml× olduùu tiptir. Bu sistem basittir ve ucuzdur ancak prob- lem farkl× iki yak×t kullanacak olmas× veya besi suyunda bir s×zd×rman×n meydana gelmesi durumlar×nda ortaya ç×kacakt×r. Bu durumda kullan×m× oldukça rahat olan by-pass’l× ekonomizerler çözüm olmaktad×r. úlk çal×üma veya sistemin duruülar×n hatta besi suyunu bile by-pass yapabilmek siste- min sürekliliùi için oldukça önemlidir. 3.S×cak Su Kazanlar× S×cak su ve yüksek s×cakl×k içeren yanma tesisleri buhar üretmezler fakat evler için veya Türk hamamlar× için s×cak suyu ser- vis ederler. Buhar kazanlar×ndan çok daha ak×ll×ca bir tasar×ma ihtiyaç duymamakla beraber, tahmin edileceùi gibi yoùuüma için dönüü hatt×n× bar×nd×rmazlar ve farkl× bas×nç ve s×cakl×klarda iületilirler. Tipik bir iületmede su, kazan× 110 Ý C ci- var×nda terk eder ve mesela bir blok ×s×tt×- ù×n× düüünürsek 80 Ý C’de geri döner. Bu durum baca gaz×( s×cak suyun 30-80K yu- kar×s×) s×cakl×ù×n× düüürmek için idealdir. Ayn× zamandan baca gaz× s×cakl×ù× 150ÝC’den 120ÝC’ye düüerken, dönüü hatt× ×s×s× ise 80ÝC’den 87ÝC’ye ç×kabilir. Bu operasyona baùl× olarak %2 tasarruf saùlayabilir.