Tesisat Dergisi 223. Sayı (Temmuz 2014)

MAKALE  90 Tesisat Dergisi Sayı 223 - Temmuz 2014 Özellikle debinin değişken olduğu durum- larda optimum sonuçlara varmanın bir kaç farklı yöntemleri bulunmaktadır. Kul- lanılan yöntemler:  Pompa ihtiyaç değişikliğine uygun ola- rak gerekli durumlarda vanaların kısılıp açılmasıdır. Fakat debi çok sık ve ol- dukça fazla değişkenlik gösteriyorsa bu yöntem fazlasıyla zahmetlidir ve güve- nilirliği azdır.  Yedekli pompa (paralel pompa) kulla- nımına gidilmesidir ve yalnızca ihtiyaç duyulduğunda yani kapasitenin eksik kaldığı durumda kullanılması amaçla- nır.  By-pass hattı diye tabir edilen yöntem ise pompayı devamlı çalıştırarak akış- kanın bir bölümünün hattın girişine (de- poya) geri gönderilmesidir. Günümüzde oldukça yaygınlaşan ve geti- risi daha fazla olan yöntem ise pompaya ilave edilecek frekans konvertörleridir. Bu sayede pompa devirleri yani hızları istenilen seviyelerde ayarlanarak kapasi- tenin arttığı ve azaldığı durumlarda pom- panın değişkenliği sensörler vasıtasıyla algılayarak otomatik olarak prosese uygun çalışabilmesine imkân vermektedir. Bu sayede çok yüksek oranda enerjiden ta- sarruf sağlanır. İlk yatırım maliyeti vana kullanımına göre yüksek olmasına rağmen yıl içerisinde yapılan enerji tasarrufu ile kıyaslandığın- da kendisini çok kısa bir sürede oldukça ciddi rakamlar ile amorti edebilmesi de bu yöntemin yadsınamaz bir getirisi ol- duğunu net bir biçimde ortaya koymak- tadır. Fakat bu yöntemde dikkat edilmesi gerek en önemli nokta ise frekans konvertörü- nün debinin sabit olduğu durumlarda kul- lanılmasına gerek duyulmamasıdır. Kullanıldığı taktirde bazı durumlarda mali- yeti, getirisinden daha fazla olmaktadır ve bu da hiç bir tesis ve kullanıcı tarafından istenmeyen bir durumdur. Enerji verimliliğini artırmaya ve tüketimini azaltmaya yönelik yapılan çalışmalarda tasarım yöntemlerinin eniyileştirilmesi için uygun boru ve pompa kullanımı, pro- seste değişkenliğin tespiti için algılayıcı- ların kurulumu, borulardaki değişkenlerin optimizasyonu, otomasyon ve değişken debili/devirli sistemlerin deney tasarımı ile iyileştirilmesi gibi yöntemler kullanıl- maktadır (Ref.2). 3. Pompa Sistemlerinde Algılayıcı- lar (Sensörler) Bir proses kontrol sistemi kontrol edilen süreç ve kontrol düzeninin bileşimi olmak üzere iki ayrı içerikten oluşmaktadır. Pro- ses değişkenleri algılayıcılar (sensörler) vasıtasıyla fark edilir. Proses değişkenine Şekil 2. Kontrol sisteminin bileşenleri (Ref.1) Şekil 3. Tanka sensörlerin yerleştirilmesi Şekil 4. Tanktaki düşük seviyenin algılanması