Tesisat Dergisi 223. Sayı (Temmuz 2014)

TEKNİK BİLGİ 58 Tesisat Dergisi Sayı 223 - Temmuz 2014 * Yazar: Serdar OCAKTAN Ayvaz A.Ş. Endüstriyel Ürünler Sorumlusu bandındaki diğer makinelerle aynı ciddiyette periyodik kontrol ve bakımı yapılmalıdır. Kondenstopların kontrolü, montajının yapıl- ması kadar önemlidir. Kondenstoplar genellik- lemontajı yapıldıktan sonra işletmeler tarafın- da bakımı ertelenen ürünlerdir. Buna karşılık mutlak surette arıza önleyici periyodik bakım programlarının içerisine dahil edilmelidirler. Bu periyodik bakım programlarıyla öncelikle kondenstoplar kaçak ihtimaline karşı ön kontrole tabi tutulmalıdırlar. Test yöntem- leri; manuel, otomatik, ultrasonik ve uzman kişiler tarafından sıcaklık, ses ölçü aleti ile yapılan kontrollerdir. Manuel olarak kontrolde ilk olarak sis- temdeki kondenstopun sonrasına 3 yollu vananın dağıtıcı prensibi ile çalışan AYVAZ KTV-10 monte edilerek vana kapalı du- ruma getirilir ve akışı atmosfere vermesi ile akışın gözle kontrolü yapılır. Manuel bir diğer kontrol yöntemi ise kondenstop sonrasına gözetleme camı koyularak, yine gözle akışın kontrol edilmesidir. Sistemde kondenstop öncesine monte edilecek olan kontrol gövdeleri sayesinde de yarı otomatik olarak kondenstop kontrolü yapılır. Ancak bu yöntemlerin hiç biri kondenstopun kaçak miktarına dair bilgi vermeyip yalnızca kaçak olup olmadığı bilgisini verirler. AYVAZ uzman personeli tarafından yapılan kondenstop kontrollerinde ise Dr TRAP adlı cihaz kullanılmaktadır. Dr TRAP, sıcaklık ve ses verilerini algılayıp, değerlendirerek sonuç bilgisini ekranında “az kaçak, orta kaçak veya çok kaçak” olarak derecelendirerek kaçak miktarını vermektedir. Kontrol sonucu oluşan tüm veriler cihazın kendine ait yazılı- mı ile bilgisayar ortamına aktarılır. Bu veriler grafikli olarak kondenstopların tipine, çapına ve bulunduğu bölgesine göre (buhar elde ediminde kullanılan yakıt birim fiyatı cihaza girildi ise) kondenstopların toplam kaçak maliyetini (günlük, aylık, yıllık) bilgisayar ekranınızda görebilirsiniz. Buhar kaçıran kondenstoplar ile ilgili oluşturulacak teklifteki birim fiyatları sonucunda, yapılacak yatırı- mın geri kazanım süresi ortaya çıkacaktır. Örnek olarak; Arızalı ve buhar kaçıran 1/2” çapındaki şamandıralı kondenstop 6 bar basınçta, orifis tam çapında yaklaşık 18 kg/h buhar kaçırmaktadır. Günde 8 saat, haftada 5 gün ve yılda 50 hafta çalıştığını kabul edersek 36 000 kg/yıl buhar kaybı söz konusudur. Sanayi tesislerinde 1 kg buhar elde etmek için yaklaşık 0,077 NM3 doğal gaz tüketil- mektedir. Bu durumda firma; 36 000 kg/yıl x 0,077 NM3 = 2772 NM3/yıl doğal gaz zararına uğrayacaktır. Bugünkü sanayi do- ğal gaz satış fiyatı 1TL/NM3 olarak alırsak 2772 NM3X 1TL/NM3 = 2772 TL/yıl kayıp maliyet oluşacaktır. Diğer bir yöntemle; Kayıp Buhar Maliyeti= 36 000kg/yıl x 0,077 TL/KG =2772 TL/ yıl’dır. Yukarıdaki zarar maliyet hesaplaması işlet- medeki arızalı 1 adet kondenstop için yapıl- mıştır. Kaçak adetleri arttıkça ciddi enerji kayıp maliyetleri oluştuğu görülecektir. İşletmelere tavsiyemiz; buhar enerjisini tutmak için kullanılan kondenstop ürününü de, işletmenin en önemli makinesi gibi dü- şünüp “Aylık-3 Aylık-6 Aylık-Yıllık” periyodik bakım programlarına dahil etmeleridir.