Tesisat Dergisi 223. Sayı (Temmuz 2014)

 TEKNİK BİLGİ 56 Tesisat Dergisi Sayı 223 - Temmuz 2014 Kondenstop Kaçakları İle Oluşan Mali Kayıplar Serdar OCAKTAN* Buhar, borular içerisinden nakil olurken basınç düşümü sebebi ile sirkülasyon pom- palarına gereksinim duymaz, bu nedenle uzak mesafedeki proseslere ısı iletiminde en çok kullanılan suyun gaz halindeki akış- kan tipidir. Buhar; gıda, tekstil, kimyasal, enerji, ısıtma ve birçok endüstriyel tesisin yıllar içerisinde gelişmesine önemli katkıda bulunmuştur. Buhar kazanı adını verdiğimiz basınçlı kap içerisindeki su, ısıtılarak doy- muş veya kızgın buhar haline getirilerek kullanım noktasına borular vasıtası ile taşınır. Oluşan doymuş ve kızgın buhar; basınç, sıcaklık, debi vb. özelliklerinin kontrol edilebildiği bir enerjiye dönüşür. Çok farklı sebeplerden dolayı buhar, ısı kaybına uğrar ve yoğuşarak ilk hali olan su fazına dönüşür. Oluşan bu su, kondens olarak adlandırılır. Proses veya ana nakil hatlarında oluşmuş kondensin tahliyesi kondenstoplarla yapıl- maktadır. Kondenstoplar; hava, gaz ve kon- densi (yoğuşan su) otomatik olarak tahliye eden fakat buharı tutan cihazlardır. Sürekli artan yakıt maliyetleri, rekabet koşulları, sağlık ve emniyet tedbirleri, çevreye karşı alınması gereken önlemler firmaları üretim maliyetlerini azaltmaya yönelik kontrol ve uygulamalara zorlamaktadır. Buhar sistemlerinde kondenstoplar saye- sinde önemli enerji tasarrufu sağlanabilir. Sistem ve prosesin verimli çalışabilmesi için oluşmuş kondensin mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde prosesten alınması ve kayıpsız bir şekilde kondens toplama nok- tası olan kondens tankına iletilmesi gerekir. Ayrıca kondensle oluşan flaş buhardan ısı geri kazanılır ve flaş buhar tank sistemleri kurularak, bu enerji kullanma suyu, ısıtma, radyatör suyu, duş alma suyu vb. olarak kul- lanılmak üzere sıcak suya dönüştürülebilir. Kondenstoplar üç temel çalışma prensibine göre üretilirler; 1. Mekanik Prensiple Çalışan Kon- denstoplar: Buhar ile kondens arasındaki yoğunluk farkını algılar ve kondensi buhar sıcaklığında tahliye ederler. a) Ters kovalı kondenstoplar b) Şamandıralı kondenstoplar 2. Termostatik Prensiple Çalışan Kon- denstoplar: Buhar ile kondens arasındaki sıcaklık farklarını algılayarak kondensi buhar sıcaklığının altında tahliye eder. a) Denge basınçlı termostatik kondenstop b) Bimetalik kondenstop c) Sıvı genleşmeli kondenstop 3. Termodinamik Prensiple Çalışan Kon- denstop: Kondens ile flaş buhar arasındaki dinamik farkları algılar ve kondensi buhar sıcaklığına yakın tahliye eder. Kondenstop Buhar Kaçağı Kontrolü Hatalı seçim veya montaj, üretim hatası, proseste meydana gelen kimyasal veya fiziksel problemler vb. gibi birçok sebepten dolayı kondenstoplarda arıza yaşanabilir. Bu arızalar ilerleyen zamanlarda karşımıza canlı buhar kaçağı veya proses verimsizliği olarak çıkacaktır. Doğru kondenstop seçimi yapıldığında bununla beraber gerekli fiziksel ve kimyasal şartlar da sağlandığında sistem- de önemli oranda enerji tasarrufu sağlana- caktır. Bu nedenle, kondenstopların üretim