Tesisat Dergisi 222. Sayı (Haziran 2014)

116 Tesisat Dergisi Sayı 222 - Haziran 2014 TEKNİK BİLGİ Glob (Globe) Vanalarda Sızdırmazlık ve Metal Körüklü Glob Vanalar Osman F. ŞAYLIMAN* Standart Glob Vana: Dünya üzerinde tesisatlarda en yaygın kullanılan vana tipi Glob vanadır. ( Şekil 1 ) Akışkanların akışını kesmek veya kontrol etmek için geliştirilmiş olan bu tip vanalar zaman içinde kullanım amaçları doğrul- tusunda teknolojilerinin de gelişmesine sebep olmuştur. ma sızdırmazlık ise salmastra ringleri ile sağlanmaktadır. Sızdırmazlık İyileştirici Çözümler: Devre (iç sızdırmazlık) sızdırmazlığının supap ve sit arasında metal metale olma- sı, sızdırmazlık sağlayan her iki metalin hem yüzey kaliteleri ile hem de akışkan kirliliği vb. unsurlardan dolayı dezavantaj olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu problemi en aza indirmek için vana supablarının leblenmesi, kullanım sıcaklığının uygun olabileceği yerlerde şekilde görüldüğü gibi supaba yumuşak (PTFE, NBR gibi) bir malzeme takılması ( Şekil 2 ) veya supap yüzeylerine elastomer malzemelerle kap- lama yapılması uygun çözümlerdir. Ancak zamanla vananın açılıp kapanması ile bu salmastra grubunun aşınmasına ve baskının azalmasına sebep olmakta ve kaçaklar zaman içinde çoğalarak devam etmektedir. Bu durumun iyileştirilmesi için bulunan çözümlerden biri de dış ortam ile irtibatı kesmek için salmastra grubuna ek olarak vana miline kaynakla bağlanan metal bir körük ve çan ile sızdırmazlık sağlanmaktadır. Vana mili aşağı yukarı hareket ettiğinden dolayı bağlanan bu sızdırmazlık elemanının esnek olması ve mile kaynakla bağlanma- sını gerektirmektedir. Her türlü akışkanda, çok değişken ve ağır işletme şartlarında kullanılabilecek bu körüklerin belli kalite- lerde olması gerekir. Vana Körükleri ile İlgili Bazı Önemli Şartlar: Bu konuda “Vana ve Fitings İmalatçıları Standardizasyon Derneği” olan MSS bazı uygulama standartları geliştirmiştir. Bu standart (MSS SP117) vanalarda kullanı- lacak metal körüklerin minimum malzeme kalitesi, imalat usulleri ile birlikte testlerinin standart altına alınması konusunda esas- ları belirlemiştir. Vanalarda kullanılan körüklerin sertifika alabilmesi için, standartta yer alan bazı Şekil 1 Şekil 2 Konvansiyonel Glob vanalarda akışkanı kontrol etmek için vana volanının dön- dürülerek supabın site basması ile vana kapatılmakta dolayısıyla devre sızdırmazlığı sağlanmaktadır. Gövde ile kapak arasında dış sızdırmazlık bir conta ile ve hareket milinden dış orta- Dış Sızdırmazlık ise, özellikle tehlikeli ve yanıcı akışkanlarda Dünya üzerinde oluşan çevre kirliliği ve bunun getirdiği kurallar çer- çevesinde daha da bir önem kazanmış, üre- ticileri bu yönde tedbirler almaya zorlamıştır. Standart Glob vanalarda dış sızdırmazlık, bir salmastra kutusuna yapılan baskı ve neticesinde bu salmastranın mili sarması ile oluşmaktadır.