Tesisat Dergisi 222. Sayı (Haziran 2014)

+ MAKALE 106 Tesisat Dergisi Sayı 222 - Haziran 2014 Bilindiği gibi TS 2164 Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Esasları Standardındaki pompa seçimleri 1940’lı yıllarda Almanya’da oluşturulan standarda dayanmaktadır. Bu hesaplamalar deneye dayalı (ampirik) bağıntılar ile yapıldığından yalnızca bir çalışma noktasını (bir debi ve bir basınç değeri ) ifade etmektedir. Hâlbuki günümüz ısıtma sistemlerinde kullanılan debi ayar vanaları, termostatik vanalar ve farklı akışkan sıcaklıklarında çalışma durumları nedeniyle sistemdeki basınç değişimleri oldukça dinamik hale gelmiştir. Dolayısıyla ısıtma sistemlerindeki akış problemlerinin daha yeni ve bilimsel yöntemlerle çözülmesi gerekmektedir. Yine seçilen pompaların enerji verimliliği yönünden sabit devirli yerine değişken devirli olmasında yarar bulunmaktadır. Bu çalışma, ısıtma tesisatı TS 2164’e göre yapılan bir binadaki dolaşım pompasının sistem eğrisi yardımıyla bulunan çalışma noktasına göre uygun verimde olup olmadığını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Yine bu çalışmada farklı basınç kaybı hesaplama yöntemleri karşılaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: TS 2164, Sistem Basınç Eğrileri, Pompa Seçimi, Enerji Verimliliği Bu makalenin 1. bölümü 221. sayımızda yayınlanmıştır. 3.2. Sistem İçin Pompa Seçimi Gerekli debi bilindiğinde sistem basıncı belirlenebilir, fakat pompa performansı pompa seçilinceye dek bilinmez. Böylece uygulamada en büyük problem, sistem için en iyi pompanın seçimidir. “ En iyi ” kelimesi yalnızca pompa seçiminde en iyi hidrolik verimli pompanın seçilmesini ima etmez. Ayrıca pompa en ekonomik verimi sağlamalıdır. Ekonomik pompalama sorunu oldukça karmaşık bir dizi işlemler gerektirir. Bu- nunla birlikte pompa seçiminde genel bir kural olarak çalışma noktasının en yüksek verimi sağlayan debide olması istenir. Sistem eğrisi, çalışma şartlarının veya kesi- tin zamanla değişmesiyle değişir. Genellikle boru ve bağlantı elemanlarında kireçtaşı oluşur ve iç yüzey daha pürüzlü olmaya başlar, buna bağlı olarak sürtünme katsayısı artar. Ayrıca boru ve bağlantı elemanlarında (özellikle pislik tutucularda) zamanla çökelti oluşur. Bu durum valf kapanması etkisine benzer, bağlantı elemanlarındaki basınç kayıpları ve toplam basınç artar. Böylece iyi bir pompa seçiminde çalışma noktası, en yüksek verim noktasının biraz sağ tarafında yer alır. Bun- dan dolayı sistem basıncı herhangi bir ne- denle arttığında verim azalmaksızın çalışma noktası sola kayar. Üretici katalogları genellikle, çeşitli çark bo- yutlarında ve hızlarda tatmin edici hizmet veren çeşitli pompaların seçimine imkân veren seçim kartları sunarlar. Son seçim yalnızca sistem eğrisi, pompa performans eğrisi üzerine çizilerek ve mümkün olan her ihtimal denenmek suretiyle yapılabilir. Bir pompa sürekli çalışmadığından en yüksek noktası (pik) ile ortalama hizmet noktası arasında bir fark olması zorunda- dır. Şayet sistemin akış debisi düzensiz değişiyorsa pompa bunu en yüksek debide karşılayacak şekilde pompa seçimi gerek- mektedir. Buna rağmen, birçok durum- larda pompa için yalnızca ortalama akış seviyesi gerekmektedir ve benzeri durum- larda pompanın çalışma noktası genellikle çok ekonomik olan ortalama debiye tama- Merkezi Isıtma Yapılan Bir Binadaki Su Dolaşım Pompasının Sistem Eğrileri Yardımıyla Optimum Seçimi ve Hesaplama Yöntemlerinin İncelenmesi - 2. Bölüm Hüseyin BULGURCU Nadir İLTEN Okan KON Balıkesir Üniversitesi Makine Mühendisliği Balıkesir Üniversitesi Makine Mühendisliği Balıkesir Üniversitesi Makine Mühendisliği POMPA-VANA DOSYASI