Tesisat Dergisi 217. Sayı (Ocak 2014)

TEKNúK TANITIM 100 Tesisat Dergisi Say× 217 - Ocak 2014 CALEFFI Koç Darbesi Önleyici/Sönümleyici (525 serisi) úülev Koç darbesi, kapal× devre boru sistemi içinde vana veya musluklar×n h×zl× kapanmas× ya da bir sirkülasyon pompas×n×n durdurulmas×n×n bir sonucu olarak, boru içerisindeki ak×ükan×n çok h×zl× bir üekilde h×zland×r×ld×ù× veya yavaü- lat×ld×ù× durumlarda ortaya ç×kan bir olgudur. Etkisi, gürültü ve tüm sistemin zarar görmesi- ne yol açabilecek yüksek ya da alçak bas×nc×n boru boyunca yay×lmas× üeklinde kendini gös- terir. Caleffi koç darbesi sönümleyici, tek kollu kar×ü×m vanas×, solenoid vana, küresel vana vb. cihazlara yak×n monte edilmesi durumun- da, olas× bu tür olumsuz etkileri önler. Koç darbesi önleyici kullan×m× UNI 9182 “So- ùuk Ve S×cak Su Temini ve Daù×t×m× Sistemleri. Tasar×m, Test Ve Yönetim Kriterleri” yönetme- liklerince özellikle tavsiye edilir. Düzensizlik kontrol cihaz×ndan baülar, giriü yönünde dolaü×r, boru üzerindeki diùer cihaz veya dirseklere karü× bunu yans×t×r ve ç×k×ü taraf×ndan dönerek aüamal× olarak sönüm- lenir. Aü×r× bas×nç boru içindeki mevcut ba- s×nca eklenerek aüaù×daki sorunlara neden olur; • Boru, tank ve hortum k×r×lmas×, çatlamas× ve/veya delinmesi, • Conta, baùlant× kaynaklar× ve s×hhi aletlerde aü×nma, • Kesme, kontrol ve düzenleme donan×mlar×n- da hasar, • Boru ve tesisat×n her ikisinde yüksek gürül- tü ve güçlü titreüimler. Aü×r× bas×nç miktar×, laboratuvar koüullar×nda bu durumun yeniden oluüturulmas×n× zorlaüt×- ran çok say×da faktör taraf×ndan etkilenir; • Ekipmanlar×n kapan×ü saatleri, • Borunun uzunluùu, çap× ve malzemesi (hammaddesi), • Suyun h×z×. Pratik amaçl× olarak koç darbesi aü×r× bas×nc× hesaplamas× için, aüaù×daki formül s×hhi tesi- sat sistemlerinde en s×k görülen deùiükenleri “Kapan×ü süresinin” (“faz süresi” olarak daha iyi tan×mlanmaktad×r) fiziksel önemini Formül 2 ile k×saca gösterebiliriz: t*= vana faz süresi (s) L= boru uzunluùu (m) v 2 = düzensizlik (pertürbasyon) yay×lma h×z× (m/s) (Boru içindeki ak×ükan, boru mal- zemesi, iç çap ve et kal×nl×ù×n×n bir fonk- siyonu olarak) ûekil 1. Kod: 525040 : Koç darbesi sönümleyici ûekil 2 . Kod: 525130 / 525150: Koç darbesi sö- nümleyici, lavabo alt× uygulama için / Koç darbesi sönümleyici, çamaü×r makineleri için Tablo 1. CALEFFI Koç Darbesi önleyici Ürün Aral×ù× Ürün Kodu Ürün úsmi Ölçü 525040 Koç darbesi sönümleyici ½” d×ü diüli 525130 Koç darbesi sönümleyici, lavabo alt× uygulama için Ǫ ” diüi somunlu x Ǫ ” d×ü diüli 525150 Koç darbesi sönümleyici, çamaü×r makineleri için ¾” diüi somunlu x ¾” d×ü diüli Koç Darbesi Olgusu Domestik kullan×m suyu sistemlerinde boru devresi tek kollu bir kar×ü×m musluùu, soleno- id vana, küresel vana vb. bir cihazla h×zl× bir üekilde kapat×lmas× durumunda koç darbesi olarak da bilinen su darbesi durumu oluüur. Operasyondaki tutars×zl×k, su bas×nc×nda bir aü×r× bas×nç dalgas× formunda boru boyunca yay×lan bir düzensizlik (pertürbasyon) yarat×r. tg Lv p . . .2 1 ' (1) (2) [Formül t>t* için geçerli, sonraki tan×ma bak×n] kombine eder: ' p= koç darbesi ile oluüan aü×r× bas×nç (mSS) v 1 = kapatma baülang×c× s×ras×nda su h×z× (m/s) L= boru uzunluùu (m) g= yerçekimi ivmesi (9,81 m / s²) t= vana kapan×ü süresi (s) 2 * .2 v L t