Tesisat Dergisi 216. Sayı (Aralık 2013)

GÖRÜNÜM Tesisat Dergisi Say× 216 - Aral×k 2013 17 Tesisat mühendislerinin ×s× yal×t×m sistemleri, ya- l×t×m elemanlar× hakk×nda bilgi sahibi olmalar× ve mimara yol göstermeleri gerekir. Bu aüamada yap× fonksiyonu ve yap× ihtiyaç program×na uygun sistem seçimleri yapabilir. Sistem seçimleri, ×s×tma, hava- land×rma, klima, s×hhi tesisat, yang×n uygulamalar×- na yöneliktir” “ kimse tesisat× yap× teknolojisinden ayr× ve kar×ü×k bir hizmet olarak göremez. Bu yaklaü×m bizleri müstakil mühendislikten öte karma kar×ü×k bir hizmete götürür. Dünyada tükenen enerji kaynaklar×n×n ekonomik kullan×m zorunluluùu ortaya ç×km×üt×r. Özellikle yak×t ve yakacak gibi yeralt× kaynaklar× yerine rüzgar, jeotermal güneü ×s×s× gibi nükleer enerjiye kadar uzanan yenilenebilir enerji öne ç×kmaya baülam×üt×r. Öyleki 1970 y×llar×nda sarfedilen enerji miktar× ile günümüzün enerji ihtiyac× verimlilik, geri kazanma; 0 amaçl× enerji ile kazan×lmaya çal×ü×lm×üt×r. Bütün bunlar tesisat sektörünü çok geniületir. Sektör kendi içinde içinden ç×k×lamaz boyutlara eriütirmiütir. Dolay×s×yla tesisat sektörü; yap× teknolojisi, ×s×tma, soùutma, havaland×rma, yang×n, otomasyon ve özel tesisatlar× da içine alan büyük bir teknoloji haline gelmiü bulunmaktad×r. Bu anlamda tesisat teknolojisi mühendisliùini sadece tesisat mühendisleri kapsam×nda ele al×p baüar×l× olunabilmesi bir hayli zordur. deùiümiü, imar yasalar× geçerli yönetmelik- lerle tasar×mda takip edilecek yöntemleri belirtilmiütir. Bu amaçla yap× teknolojisinde mimari tasar×m aüamas× öncelikli Leeds and Bream kriterleri doùrultusunda ele al×nmakta özellikle enerji etkinlikleri yönünden deùerlendirilmektedir. Bir yap×n×n arazisi, oriyantasyonu, klimatolojik üartlar× gibi ana kriterler, lokal üartlar, bel- ediye olanaklar×, ulaü×m, trafik kurallar× ile son günlerde deùiümekte olup yenilenebilir enerji imkanlar× çerçevesinde yüksek yap× nitelikleri, yeüil alanlar, su ekonomisi, gri ve at×k su deùerlendirmelerine kadar uzanmaktad×r. Ayr×ca bu deùerlendirmeler mekanik tesisat yönünden güneü enerjisi, rüzgar enerjisi, heat-pump, geri kazanma, yönetmelerini de içererek ×s×, su, enerji kullan×m×na yönelik deùerlendirmeleri gündeme getirmektedir. Bu anlamda tasar×m; mühendisliùin en zor branü×d×r. úùne ile kuyu kazmak, beyin gücü ile bir üretim yapma anlam×n× taü×r. Özel- likle yap× teknolojisinde mekanik tesisat hizmetleri çok geniü bir alana yay×larak uzmanl×k hizmetleri haline gelmiütir. Mekanik tesisat proje müellifleri, mimar taraf×ndan haz×rlanan bir yap×y× d×ü kabuùu, yap× yön- leri, güneü ×s×nlar×, rüzgar etkisi bak×m×ndan inceleyerek görüülerini aktar×r. Bu incelemede teknik bilgiler yan× s×ra estetik deùerlerde yer almal×d×r. Dolay×s×yla tesisat mühendislerinin ×s× yal×t×m sistemleri, yal×t×m elemanlar× hakk×nda bilgi sahibi olmalar× ve mimara yol göstermeleri gerekir. Bu aüamada yap× fonksiyonu ve yap× ihtiyaç program×na uygun sistem seçimleri yapabilir. Sistem seçimleri, ×s×tma, havaland×rma, klima, s×hhi tesisat, yang×n uygulamalar×na yöneliktir. Mutab×k kal×nan sistemlere uyumlu tesisat×n mimariye ve yap× strüktürüne uygun tesisat baca, üaft, düüük döüeme yükseklik ve tesisat alanlar× belirlenir. Bunlar×n daù×t×m güzergah×, taze hava al×ü ve egzost at×ü menfezleri ebat ve kotlar× ile kesinleüir. Bu noktada tesisat mühendisi art×k yap×n×n mimari ve dekoratörü ile birlikte çal×ümaya baülamaktad×r. úç mahallerin dekorasyonu ve tefriülerine uygun baùlant×lar, güzergahlar, menfezler, baca, üaft ve asma tavan boüluklar× kesinleüir. Bir taraftanda ×s×l yükler ×s×tma ve soùutma yönünden hesaplanmak suretiyle sistem seçimine uygun yerleüimler saùlan×r. Bu hizmet yönetmeliklere uygun yang×n önlemlerini, yang×n söndürme sistemlerini, otomasyon senaryolar×n× belirtir, kesinleütirir. Mimari ve dekorasyona uygun suporpoze proje yerleüimleri yap×l×r. Görülüyor ki, ana hatlar× ile bir mekanik tesisat proje hizmeti; tasar×mc× yönünden makina mühendisliùi bilgisi kadar yap× te- knolojisi bilgisini gerektirir. Dolay×s×yla tesisat mühendisliùi disiplinler aras× bir meslek haline dönüümektedir. Ayr×ca enerji, yang×n, otomasyon, hastane tesisat×, mutfak, çamaü×rhane, bahçe sulama gibi özel tesisat konular× karü×m×za ç×kt×ù×ndan bu nedenle hizmet yap× teknoloji mühendisliùi hizmetine dönüümek suretiyle tesisat mühendisliùi, elektronik mühendisliùi, enerji mühendisliùi, yang×n mühendisliùi, has- tane teknolojisi mühendisliùi gibi multidisipline hizmetleri gerektiren bir ihtisasa yönelmektedir. Bu nedenle mekanik tesisat mühendisliùi ileride yap× teknolojisi mühendisliùi uùraü×s× olarak çok yönlü bir hizmet haline dönüümektedir. Tesisat Tasar×m Hizmetlerinde ‘Metodoloji’ Yap× teknolojisinde tasar×m; teknoloji ile geliüen bir Metodolojiyi gerektirir. Saùl×kl× bir metodoloji kuruluü sistemi güçlü ve uzman bir tasar×m ekibi ile saùlan×r. Dolay×s×yla yap× teknolojisinde tasar×m, mimari ile birlikte yard×mc× disiplin- lerden oluüan ekibin; müellif yönetiminde hizmetleri ile ele al×nmal×d×r. Öncelikli tasar×m konsepti deùerlendirilmelidir. Yap×n×n arazisi, inüa edilecek yöre, yörenin iklim koüullar×, yap× malzemeleri ve lokal koüullar mimari tasar×m için önceliklerdir. Bunun yan× s×ra arazide oriya- ntasyon, fonksiyon, ihtiyaç program×, mimari tasar×m konseptini etkileyici faktörlerdir. Mekanik tesisat yönünden bir yap×n×n tasar×m ilkeleri; ×s×tma, havaland×rma, klima, s×hhi tesisat, yang×n gibi sistemlerin yan× s×ra en- erji performans×, enerji verimliliùi, yenilenebilir enerji sistemleri gibi etkenler nedeniyle çok