Tesisat Dergisi 213. Sayı (Eylül 2013)

MAKALE 148 Tesisat Dergisi Say× 213 - Eylül 2013 dana gelir dolay×s×yla yak×t sarfiyat×n×z azalt×lm׺ olur. Bunu ortaya ç×karmak için yak×t verimliliğini ön planda tutmak gereklidir. 5. Ölçüm Sonuçlar× Verimliliği bulmak ve doğru teşhisi yapabilmek için termometre, ölçüm cetveli ve yap×lan ölçümleri dikkatle gözlemlemek gereklidir. Hesaplama için hangi parametrelerin kullan×lacağ×, ne tür verim- liliğinin bulunacağ×na bağl×d×r. Yanma verimini hesaplamak için; sabit güç üretiminde baca gaz× s×cakl×ğ× ve hava fazlal×k katsay×s× değerlerinin bilinmesi gerekir. Yak×t verimliliği hesaplamas× için daha fazlas×na ihtiyaç vard×r. En az bir adet veri toplay×c×s× olmal× ve sürekli olarak değişken işletme parametrelerini kaydedip, bunlar×n de- ğerlendirmesini yapt×ktan sonra, optimize olan× seçmelidir. Eğer sistem de ekran da var ise yak×t sarfiyat× son 3 saat için buradan okunabilmelidir. Ölçüm süresi zarf×nda brülörünün sadece kazan× s×cak tutmak için kullan×l×yorsa bu veriler sizde herhangi bir mutluluk ifadesi uyand×rmayabilir. Gerçekte hangi analiz ve gözlemleme metodunun seçildiği önemli değildir. Önemli olan metotlardan biri ile kontrol sonras× doğru teşhisi koyulup, çözümü uygulanabilir. 6. Verimlilik >%100 Tüm yak×tlar×n alt ve üst ×s×l değerleri vard×r. Bu değerler tam yanma sonucuna göre ortaya ç×kan enerjiye göre belirlenmiştir (25 °C baca gaz× s×cak- l×ğ×nda). Baca gaz× yoğuşmas× enerji verimliliğine yard×mc× olmaktad×r. Üst ×s×l değerler her zaman alt (net) ×s×l değerlerden daha yüksektir. Bu basit gerçeklik, yanman×n daha iyi olmas×n× sağlamaz fakat kondensör iyi uygulanm׺sa baca gaz×ndan enerji üretilmesini gerçekleştirir. Baz×lar× burada verimliliğin %100’ den fazla olduğunu iddia ede- bilirler. Gerçekte ise verimliliğin %97’nin üzerine ç×kmas× ancak hayalden ibarettir. 7. Rakam Oyunlar× Su götürmez doğrulukta bir teşhis için debi, bas×nç, s×cakl×k ve h×z ölçülmelidir. Is× ve bas×nç sensörleri, buhar ve gaz sayaçlar× ölçümlerini sisteme gönderirler ve varsa ekrandada gösterirler. Her cihaz×n farkl× gereksinimleri vard×r. Is× ve bas×nç invertörünün ne kadar tasarruf ettirdiğini de gösterebilir. Tüm değerler yanma an×ndaki değer- lerden hesaplanarak gösterileceğinden, yan×ltmaz olacaklard×r. 10. Kay×tl× Trendler Günlük sistemin yapt×ğ× duruşlar, yükler, modü- lasyonlar vs. Tüm işlemler sistem taraf×ndan kay×t alt×na al×n×rlar. Bu şekilde en efektif çal׺×lan ayarlar kolayca belirlenebilmektedir. Bu metot en ideal ve evrensel olan×d×r. 11. Daù×lma Grafiùi Bu diyagram kazan ve brülörün ne kadar zor ça- l׺t×ğ×n× gösterir. İdeal olan, brülörün %40 - %80 aras×nda kapasitesi ile çal׺mas×d×r. Sistem %30 seviyelerinde çal׺t×ğ×nda ise brülör ya düşük ka- pasitede emeklemeye devam ediyor veya sistem onu otomatik olarak kapat×yor. (Süpürme kay×plar×). Diğer taraftan brülör sabit olarak en yüksek kade- mede çal׺maya ihtiyaç duyuyorsa baca gaz×ndaki kay×plar ön plana ç×kmakta veya size büyük bir brülöre geçmeniz için uyar×da bulunmaktad×r. 12. Brülörün Günlük Duruü-Kalk×ülar× Grafikten gördüğümüz gibi brülörün gün baş×na durma çal׺ma say×s× kontrol sistemindeki yanl׺ ayarlar× veya brülörün bu sistem için fazla olduğu- nun iyi bir kan×t× gibi gözükmektedir. Bu gibi durum- larda buhar bas×nc×n× azaltmas×, duruş-kalk׺lar×, dolay×s× ile de süpürme kay×plar×n× azaltacakt×r. Buhar Sayac× sensörleri borulamada dişli olarak veya kaynakla montajlan×rlar. Buhar veya gaz sayaçlar× ise biraz daha zahmet gerektirip hatt×n kesilip flanş bağ- lant×s× kullan×lmas×n× gerektirirler. Buhar× doğru bir şekilde ölçmek istersek, ak׺×n sabit olmas× ve giriş ç×k׺ yerlerinin belirlenmiş olmas× gerekmektedir. Is× ak׺ sayac×, s×cak su kazanlar×nda kullan×l×r ve sonucu megawatt veya gigajoule cinsinden gösterir. Hacim ölçer ise sisteme giriş ve ç×k׺ hatlar×ndaki ak×ş× hesaplar. 8. Yan×ltmayan Deùerler Veri toplay×c× enerjiye doymak bilmez işletmele- ri izlemek için en basit yoldur. Bu cihazlar, verileri sistemden al×p haf×za kartlar×na depolarlar. Sonras×nda bu veriler herhangi bir bilgisayardan gözlemlenip, sistem bağlant×s× olmadan da hesaplanabilir. Bu olanaklar kulağa hoş geliyor fakat bu haliyle çok işe yarar durumda değiller. Çünkü işe yaramas× için an×nda ölçmeli, karş×laşt×rmalar× yap×p, verimliliği gerçek zamanl× göstermelidir. Ham veriler aç×k/kapal× sinyalleri veya 4-20mA sinyalleri göndererek elde edilebilirler. Alternatif olarak haberleşme için ‘’can bus’’ sistemi de kullan×l×p, işler daha da kolay hale getirilebilir. Test aşamas×na başlamadan önce donan×ma ait baz× değerler sisteme girilmelidir. Brülörün enerji ç×kt× oran× nedir? Kazan hangi bas×nçta çal׺maktad×r? Ekonomizer uygun mu? Baca gaz× s×cakl×ğ× nedir? Bu bilgiler iletildikten sonra hemen sistemin aç×k veya kapal× olduğuna dair bilgi al×nmaya başlan×r. Oksijen trim sistemi de varsa sistem daha da detayl× çal׺t×r×labilir. Sistemdeki tüm bu cihazlar ile ayr×nt×l× bir veri toplama işlemi yard×m×yla işletmenin hafta sonlar× veya gece vardiyalar×ndaki çal׺ma şeceresine ulaş×labilir. Veya sisteme güncel yak×t fiyatlar× girildiğinde sa- atlik veya günlük yak×t sarfiyat× sistem taraf×ndan gösterilebilir. Sistemsadece kay×plar× göstermekle kalmaz, ayn× zamanda ekonomizer veya frekans Gaz Sayac×