Tesisat Dergisi 210. Sayı (Haziran 2013)

GÜNCEL 28 Tesisat Dergisi Say× 210 - Haziran 2013 yat×r×mlar×n×n yaklaü×k 150 milyar Dolar’a ulaümas× beklenmektedir. Bir Enerji krizinin yaüanmamas× için, öngörülen bu yat×r×m büyüklüùü, özel sektörün bu yat×r×mlarda daha fazla rol üstlenmesini gereùini doùur- maktad×r. Ancak, bu yat×r×mlarda da, orta büyüklükteki iületmeler, büyük ölçek engeli ile karü×laümaktad×r. Örneùin yak×n döneme kadar, özellikle enerji üretim tesisleri özelleü- tirmelerinde hakim olan anlay×üa baùl× olarak, küçük güçteki santraller teker teker sat×üa ç×kart×lm×ü ve piyasaya birçok yeni oyuncu girebilmiüti. Yeni yaklaü×m ise, orta ve büyük güçteki santralleri birleütirerek, birkaç bin mW’l×k portföyler oluüturmak ve daha büyük yat×r×mc×lar× piyasaya almak üeklindedir. Yukar×da aç×klad×ù×m×z gerekçeler paralelinde, Orta ölçekli yat×r×mc×lar×m×z için de f×rsat eüitliùi saùlanmas× ve buna uygun portföylerin oluüturulmas× oldukça önemlidir. 6. Büyük Ölçekli Portföy Özelleütirmelerin- de, Kademeli Uygulama: Yine burada, büyük ölçekli portföy özelleütirmelerinde, bildiùiniz üzere kamunun elindeki hisselerin tamam× blok yöntemle elden ç×kar×lmaktad×r. Bunun yerine, kademeli bir hisse devri opsiyonu da göz önünde bulundurulabilir. Bu uygulamayla, kamu-özel sektör ortakl×ù× bir müddet daha devam etmiü olacakt×r. AB ülkelerindeki büyük özelleütirmelerde de, bu üekildeki uygulamalara s×kl×kla rastlamak mümkündür. 7. Kamu–Özel Sektör úübirliklerininDaha Fazla Etkin K×l×nmas×: Ülkemizin, orta ve uzun vadeli büyüme hedeflerini yakalayabilmesi için, yeterli sermaye birikimi oluümas×na da katk× saùlamak amac×yla, özel sektörün tek baü×na girmeyeceùi alanlardaki büyük yat×r×mlar ve altyap× projelerinde, dahamakul proje büyüklükleriyle, kamu–özel sek- tör iübirliklerinin etkinlikle yap×lmas× ve önündeki mevzuat engellerinin kald×r×larak, sürecin h×zland×- r×lmas×n×n gerekli olduùunu düüünüyoruz. kaynakl× risklere karü× k×r×lganl×ù×n× artt×rabil- mektedir. Dünyan×n deùiümekte olan iktisadî haritas×nda, politikalar×n sadece ekonomik modellemelere göre deùil, aksine ekonomi- politiùin üekillendirmesiyle oluütuùu göz önünde bulundurulduùunda, etkin ve verimli bir finansman politikas×n×n, güven ekonomisi için ne kadar önemli olduùu takdir edilecektir” dedi. MÜSúAD’×n Çözüm Önerileri 1. Bankac×l×ù×n Teminata Kredi Veren Sistem- den Projeye de Kredi Veren Sisteme Geçmesi: Mevcut bankac×l×k sisteminde; iületmeler, neredeyse krediye ihtiyac× olmad×klar×n× ispat ettikleri takdirde ve neredeyse sadece teminata dayal× olarak finansmana eriüebilmektedir. Bankalar×n da, birer ticari iületme olarak zarar etmeleri istenmez. Ancak, mevcut uygulama- lardaki gibi, birer ticari iületme olduklar× halde, neredeyse risk taü×mayan bir konumda, tama- men teminata dayal×, üstelik de aü×r× teminatla- mayla uygulanan bir yap×da, toplad×ù× mevduat× üzerine masraf ve kar×n× koyarak, talep edene verme olarak çal×üan sistem, piyasa ekonomisi üartlar×nda, büyümeye fren etkisi yapmaktad×r. Bu noktada, bir taraftan özel sektörün bilanço yap×lar×ndaki üeffafl×ù×, diùer taraftan bankalar×n da ticari hayat×n risklerini, reel sektörün taü×d×ù× yükleri esas alan yeni sisteme yönelik yap×lan- maya gitmesi, gerek iüin doùas×, gerekse büyü- menin önünün aç×labilmesi için acilen gereklidir. 2. Kamu Bankalar×n×n, Mevduat Bankac×l×ù× Kadar, Yat×r×m Bankac×l×ù× Faaliyetlerinin de Aù×rl×k Kazanmas×: Devletin as×l görevi, ticari kar elde etmek deùildir. Son y×llarda, kamu ban- kalar×, yönetim kalitesinin artmas×na baùl× olarak, klasikleümiü görev zarar× yazma hastal×ù×ndan kurtulmakla kalmam×ü, ciddi üekilde kar eder konuma gelmiütir. Kamu bankalar× için as×l olan, elbette zarar etmemektir ancak önceliùi kar etmek yada özel sektör bankalar× ile kar yar×ü× yapmak da deùildir. Kamu bankalar×, yine doùru üekilde yönetilmek kayd×yla, kar optimizasyonuna yönelebilir ve bu konuda öncülük yaparak, piyasa yap×c× ve yönlendirici rol oynayabilirler. Devletin de asli görevlerinden birisi budur. 3. Bankac×l×k SistemininProje Finansman× için Teüvik Edilmesi: Ticari krediler noktas×nda talep s×k×nt×s× olmayan mevcut bankac×l×k sisteminin, yukar×da bahsettiùimiz, ticari hayat için normal olan, ancak bankac×l×ù×nmevcut çal×üma sistemine göre daha fazla risk taü×yanmodele yönlendirilebil- mesi için, piyasa koüullar× içinde önerilen sistemin de teüvik edilmesi gerekebilir. Bu noktada, melek yat×r×mc×lara sermaye saùlayan iületmelerdeki uygulamadan yola ç×karak, proje finansman×n×n, bankac×l×k sistemi için pozitif bir ayr×mc×l×kla teüvik edilmesi gibi uygulamalar da düüünülebilir. 4. Kamu Projelerinin Finanse Edilebilir Ölçek- lere Bölünmesi ve ProjelerinGerçekleütirilme- sinde Taban×n Geniületilmesi: Kamu projelerinin daha küçük ölçeklerde ihale edilmesi, hemprojeleri daha kolay finanse edilebilir hale getirebilir, hem de ihaleleri daha geniü bir yelpazedeki iületmelere açarak, kamunun ve projenin gerçekleümesinin riskini azaltabilir. Diùer taraftan, ülkemizin gurur kaynaù× olan ve neredeyse çok k×sa zaman dilim- lerinde peü peüe ilan edilen ve uygulamaya al×nan büyük ölçekli projeler, çok büyük dilimler halinde deùil, parçalanarak hayata geçirilerek, ülkemizin bu yat×r×mlar× yapabilen güzide üirketlerinin say×- s×n×n artmas× saùlanmal×d×r. 5. Enerji Yat×r×mlar×nda, Orta Büyüklük- teki úületmelerin de Önünün Aç×lmas×: Bildiùinizi gibi, ülkemizde 2023’e kadar enerji Soldan saùa ; Naz×m Özdemir MÜSúAD Genel Bük. Yrd., Nail Olpak MÜSúAD Genel Baükan× ve Kemal Yamankaradeniz MÜSúAD Genel Bük Yrd.