Tesisat Dergisi 208. Sayı (Nisan 2013)

84 Tesisat Dergisi Say× 208 - Nisan 2013 TEKNúK BúLGú * Yazan: Taner AKSOY ABB Elektrik Sanayi A.Ş. Alçak Gerilim Pano Sistemleri Ürün Müdürü olup dolay×s×yla da s×cakl×ğ× belirlenen limitler dâhilinde tutacak çözümlerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Elektrik panolar×n×n iç k×sm×ndaki aü×r× ×s×nman×n düüürülmesi İlk ad×m olarak ×s× dağ×l×m×n×n daha iyi ol- mas× için daha büyük bir panonun kullan×l×p kullan×lamayacağ×n×n kontrolü yap×lmas× gerekmektedir. (daha büyük pano kullanmak demek daha yüksek oranlarda ×s× değişimi gerçekleştirmek demektir). Ayn× zamanda daha az ×s× yay×l×m×na sahip iç ekipmanlar×n kullan×labilir olup olmad×ğ×n×n kontrol edilmesi de tavsiye edilmektedir (geçici olsalar dahi aş×r× ak×mlar ×s× yay×l×m×n×n başl×ca sebebidir). Tüm yukar×dakilerin yap×lmas×na rağmen s×cakl×ğ×n halen 55°C’nin üstünde olmas× durumunda panonun iç s×cakl×ğ×n× k×s×tlayacak birçok ×s× kontrol sistemi bulunmaktad×r. Fanl× havaland×rma ve soğutma sistemleri elektrik panosunun iç s×cakl×ğ×n× düşürmek için kullan×lan en basit çözümlerin baş×nda gelmektedir. Soğutma fan ile havaland×rma yoluyla yap×lmaktad×r: sistemde bir fan ve buna ait bir filtre ile giriş ve ç×k׺ ×zgaralar× bulunmaktad×r. Kabinin alt taraf×nda kurulu fan ortamdaki havay× filtreleyerek d׺ar× atarken s×cak hava da tepe k×s×mda bulunan ×zgara yordam×yla bertaraf edilmektedir. Bu sayede sağlanan hava sirkülâsyonu etkin bir ×s× dağ×t×m× sağlamaktad×r. Ek olarak havaland×rman×n yol açt×ğ× bas×nç, olas× delik veya çatlaklardan filtrelenmemiş havan×n girişini de engellemektedir. Panonun üst k×sm×na yerleştirilen bir termostat sayesinde fan gücü kontrol edilebilir. Bu gibi sistemlerin ve doğru ×zgaralar×n kullan×lmas× yoluyla IP54’e kadar koruma derecesi sağlanabilir. Bu sistem ile elektrik panosunun iç s×cakl×ğ× oda s×cakl×- ğ×ndan daha az olmamal×d×r. Oda s×cakl×ğ×n×n, elektrik panosunun iç k×sm×ndaki ×s×n×n fanl× havaland×rma sistemi kullan×larak yönetilmesi- nin imkâns×z hale getirecek bir değere ulaşmas× halinde, bir klima sistemi uygulanmal×d×r. İki tip klima sistemimiz mevcuttur: • Havadan havaya ×s× eşanjörüne sahip olan- lar, • Havadan suya ×s× eşanjörüne sahip olanlar Havadan havaya ×s× eşanjörüne sahip olan kli- ma sistemleri IP54’e kadar koruma sağlamakta olup d׺ s×cakl×ğ×n, kabul edilebilir maksimum iç s×cakl×ktan daha düşük olduğu ortamlarda kullan×labilir (mesela: d׺ s×cakl×k 40°C ve max. iç s×cakl×k 50°C). Havadan suya ×s× eşanjörüne sahip olan klima sistemleri IP55’e kadar koruma sağlamakta olup d׺ s×cakl×ğ×n, kabul edilebilir maksimum iç s×cakl×ktan daha yüksek olduğu ortamlarda kullan×labilir (mesela: d׺ s×cakl×k 40°C ve max. iç s×cakl×k 30°C). Sonuçlar Elektrik panolar×n×nki aş×r× ×s×nman×n s×n×rla- nabilmesi, uzun süreler boyunca güvenirliğini koruyacak panolar×n üretilebilmesi ve genel- likle mali kay×plara yol açan kesintilerin ve durmalar×n mümkün olduğu kadar azalt×lmas× için gereklidir. Panolar×n doğru tasarlanmas× ve doğru ebatlara sahip olacak şekilde üretilmesi hem aş×r× iç ×s×nman×n ön tan×ml× değerler içinde kalmas×n× sağlayacak hem de panonun kullan×m ömrünü artt×racak ve güvenirlik aç×s×ndan za- man içerisinde oluşabilecek tehlikelerin önüne geçecektir. Doğru ebatlara sahip bir elektrik panosunun aşağ×daki ×s× kriterlerini sağlamas× gerekmektedir: úç mekânda kullan×m (ortam s×cakl×ù× <40°C): • Klimal× alanlar: panonun iç s×cakl×ğ× en fazla 40°C’dir¹. • Klimas×z alanlar: panonun iç s×cakl×ğ× en fazla 55°C’dir (sürekli olmayan durumlar için 60°C değeri buna istisnad×r). Harici alanlarda kullan×m (ortam s×cakl×ù× <40°C²): • Direkt güneş ׺×ğ×na karş× korumaya sahip olanlar için: panonun iç s×cakl×ğ× en fazla 55°C’dir. • Direkt güneş ׺×ğ×na karş× korumaya sahip olmayanlar için: panonun iç s×cakl×ğ× en fazla 55°C’dir. D׺ metal yüzeyin maksimum s×cakl×ğ× 70°C’yi aşmamal×d×r. Yukar×da belirtilenlerden daha yüksek pano iç s×cakl×klar× için iç ekipmanlar üzerindeki aş×nma ve eskime oldukça yüksek olacakt×r. Elektrik panosundaki ani işlevsizliklerin önüne geçilebilmesi için ekipmanlar×n düzenli olarak yenileriyle değiştirilmesi ve bir bak×m program× uygulanmas× gerekmektedir. Aş×r× ×s×nma kontrol sistemlerin maliyeti (mesela fanl× havaland×rma veya klima sistemleri), uzun süreler boyunca yüksek ×s×larda çal׺malar× neticesine yoğun eskime ve y×pranmaya ma- ruz kalan ekipmanlar×n yol açt×ğ× kesintilerin ve durmalar×n maliyetinden her zaman için daha azd×r. ¹ ) Klima sisteminin bozulmas× halinde s×cakl×k 55°C’yi aşmamal×d×r. ² ) Ortam s×cakl×ğ×n×n 40°C’den fazla olmas× durumunda klima sisteminin dâhili olarak kurulmas× gerekmektedir.