Tesisat Dergisi 208. Sayı (Nisan 2013)

Tesisat Dergisi Say× 208 - Nisan 2013 83 TEKNúK BúLGú olduklar× s×cakl×ğa bağl× olup, genel olarak elektrik panolar×nda yer alan ekipmanlar×n ideal s×cakl×klar× 25°C ila 35°C aras×ndad×r (bu değerler aras×ndaki aş×nma ve eskimenin asgari düzeyde olduğu varsay×labilir). Fakat panolar×n içerisin- deki s×cakl×ğ×n +35 °C’nin alt×nda tutulmas×n×n uygulama aç×s×ndan oldukça zor olmas×ndan dolay× test limitlerini tespit eden ürün standart- lar× daha geniş limitler belirlemişlerdir. Örneğin, ana referans standartlar× fonksiyonel s×cakl×ğ× -5°C ila + 40°C aras×nda belirlerken MCB’ler ve RCD’ler gibi modüler anahtarlar×n kullan×m s×cakl×ğ×n×n -25°C’ye kadar genişletilmesine olanak vermişlerdir. Cihaz üreticileri bir ad×m öteye giderek azami s×cakl×k+55°C olmak üzere daha yüksek s×cakl×klarda çal׺maya izin verecek sertifikaland×rma düzeyleri edinmişlerdir. Bir elektrik panosundaki maksimum iç s×cakl×k Bir panonun iç s×cakl×ğ× içerisinde bulunan cihazlar×n güvenirliğini etkilememelidir. Elektrik panosu içinde güvenilir bir çal׺ma sunabilecek en yüksek s×cakl×k 55°C olarak tespit edilmiştir. Bu limitin aş×lmas× tehlikelidir, 35°K değerini aşmamas× gereken PVC kablolar× için dahi 55°C s×n×r× kolayl×kla aş×labilir. 1. IEC EN 61439-1: Anahtarlama panosu kurulumu için çevresel koüullar: Ortam s×cakl×ù× Elektrik panolar×nda aş×r× ×s×nma belirgin bir şekilde kurulu olduğu ortama bağl×d×r ve bu nedenle de anahtarlama panolar×na ilişkin standart (IEC EN 61439-1), iç mekân panolar× ve harici tip panolar için max. ve min. hava s×cakl×ğ× ve nem değerlerini yukar×daki tablodaki gibi belirlemiştir. Hem harici alanlar (çöl gibi iklimler hariç) hem de iç mekânlar (kayda değer miktarlarda ×s× üreten endüstriyel süreçlere yak×n olunmas× şart×yla) için standart taraf×ndan öngörülen max. değer genellikle aş×lmayan 40°C’lik ortam s×cakl×ğ×d×r. úç mekân pano kurulumu Kapal× alanlara kurulmalar× halinde elektrik panolar×n×n oda s×cakl×ğ×n×n 40°C’yi aşmad×ğ× ortamlarda bulunmalar× gerekmektedir. Ortam s×cakl×ğ×n×n bu limitin üstünde olmas× halinde, kurulum yerini ay×rmak ve s×cakl×ğ× belirtilen değerin alt×nda tutan bir havaland×rma/klima sistemi kurmak gereklidir. Dolay×s×yla anahtar- lama panosunun iç s×cakl×ğ×n×n 55°C’lik ortam s×cakl×ğ× değerini aşmad×ğ×n× her zaman için kontrol etmek gerekmektedir. Pano içi ekip- manlar ve bileşenler taraf×ndan yay×lan yüksek güç kay×plar× nedeniyle s×cakl×k kontrolünün mümkün olmamas× durumunda panonun bir aş×r× ×s×nma kontrol sistemi ile donat×lmas× ge- rekmektedir. Ek olarak panoya, harici bileşenler taraf×ndan veya temas yoluyla ×s× iletiminin olup olmad×ğ× denetlenmelidir. Harici tip pano kurulumu Güneş ׺×nlar×n×n yol açabileceği zararl× etkiler- den korunabilmeleri aç×s×ndan elektrik panolar× aç×k mekânlarda kurulmalar× halinde doğrudan güneş ׺×ğ× alt×nda kalmayacak şekilde tesis edilmelidir. Güneş ׺×ğ×n×n panolarda önemli ölçüde aş×r× ×s×nmaya yol açabileceği durumlarda bileşen- lerin ve ekipmanlar×n da mutlaka buna göre seçilmesi gerekmektedir (pano içi ekipmanlar kapal× konumda olsalar dahi doğrudan güneş ׺×ğ× alt×nda kald×klar×nda kayda değer aş×r× ×s×nmaya maruz kalabilirler). Elektrik panosunu korumak için panonun üzerine hava sirkülâsyonunu önlemeyecek şekilde paravan gibi doğrudan güneş ׺×ğ×na karş× koruyucu teçhizatlar yerleştirilmelidir. Ayr×ca panolar, kendileri zaten aş×r× ×s×nmayla karş× karş×ya kalm׺ bileşenlerle temas edecek şekilde kurulmamal×d×r. Dolay×s×yla anahtarla- ma panosunun iç s×cakl×ğ×n×n 55°C’lik ortam s×cakl×ğ× değerini aşmad×ğ×n× her zaman için kontrol etmek gerekmektedir. Pano içi ekip- manlar ve bileşenler taraf×ndan yay×lan yüksek güç kay×plar× nedeniyle s×cakl×k kontrolünün mümkün olmamas× durumunda panonun bir aş×r× ×s×nma kontrol sistemi ile donat×lmas× gerekmektedir. 2. Elektrik panolar×nda iklimlendirme sis- temleri ile aü×r× ×s×nma kontrolü Elektrik panolar×nda oluüan aü×r× ×s×nma durumlar×n×n deùerlendirilmesi Panolardaki aş×r× iç ×s×nman×n hesaplanmas× Standartça (IEC EN 61439-1) belirtilen gös- tergelere göre yap×lmal×d×r: bu değerlendirme hem harici çevre koşullar× hem de iç bileşenler taraf×ndan yay×lan ek ×s×y× dikkate almal×d×r. Standart, elektrik panosunun farkl× parçalar× için değişik ×s× limitleri belirlemekte ve ilgili değerlendirme de panonun farkl× alanlar× için maksimum iç s×cakl×ğ× belirlemektedir. Buna ek olarak, ×s×n×n ağ×rl×kl× biçimde dağ×t×m elemanlar× ve manevra cihazlar× üzerinde yoğunlaşmas× nedeniyle Standart taraf×ndan elle kontrol cihazlar× ve harici olarak erişebilen kapaklar için dahi maksimum aş×r× ×s×nma seviyeleri belirlenmiştir. Hesaplaman×n elektrik panosunun iç s×cakl×ğ×n×n 55°C’nin üstünde olduğunu gösterdiği durumlarda cihaz×n güve- nilirliği (dâhili cihazlar×n güvenilirliği) zaman içerisinde ciddi anlamda tehlikeye düşebilecek Elektrik Panosu Kurulumu úçin Çevresel Koüullar Pano tipi Baù×l nem Hava s×cakl×ù× İç mekân panolar× 50% (max. 40°C’de) Maks. s×cakl×k < 40°C 90% (max. 20°C’de) 24 saatlik bir zaman dilimi içerisindeki ortalama maks. s×cakl×k < 35°C Yükseklik 2000 m’yi aşmamaktad×r Min. s×cakl×k -5°C Harici panolar 100% (max. 25°C’de) Maks. s×cakl×k < 40°C 24 saatlik bir zaman dilimi içerisindeki ortalama maks. s×cakl×k < 35°C Il×man iklimlerdeki min. s×cakl×k -25°C Soğuk iklimlerdeki min. s×cakl×k -50°C