Tesisat Dergisi 208. Sayı (Nisan 2013)

ÖZEL ÜRÜN TANITIM DOSYASI ISI POMPASI SúSTEM ve CúHAZLARI TEKNúK BúLGú 148 Tesisat Dergisi Say× 208 - Nisan 2013 Termal Güneü Enerjisi Sistemleri ve Is× Pompalar× Entegrasyonu Bartu BUGATUR* Kat×ld×ğ×m×z, ziyaretçi olduğumuz veya sizlerin kat×l×mc×s× veya ziyaretçisi olduğunuz birçok sektörel fuarda farkl× model ve markalarda ×s× pompalar×n×n da sergilendiği görülmektedir. Bu ülkemizin her türlü temiz enerji kaynağ×n×n değerlendirilmesi aç×s×ndan olumlu, fakat bu cihazlar×n pozisyonlanmas×n×n işlerini bir bilim- selliğe dayand×ran az say×daki firma haricinde birçok firman×n yanl׺ tutumlar× dolay×s× ile kombi çöplüğü benzeri bir ×s× pompas× çöp- lüğüne doğru süratle gelişmekte olmas× kayg× vericidir. Yer, hava veya su kaynakl× olsun, ×s× pompalar×n×n her derde deva gibi lanse edilmesi ve pompalar×n verimlilik değerlerinin yanl׺ yorumlanmas×na baz teşkil eden bir şekilde deklare edilmesinin son derece yan×lt×c× oldu- ğunu ifade etmeliyim. Is× pompalar× mekan ×s×tma desteği, s×cak su temini ve iklimlendirme gibi temel işlevler için geliştirilmiş, ortamdaki s×cakl×k farklar×na göre iki yönlü ×s× kaynakl× enerji transferi gerçekleş- tiren cihazlard×r. T×pk× benzeri birçok sistem gibi kapal× devre çal׺mak üzere kurgulan×r ve taş×y×c× mecran×n devridaimi ile s×cakl×ğ×n×n yükseltilerek enerjinin yüksek entalpili ortamdan düşük s×cakl×ktaki ortama aktar×lmas× ile termal enerji transferi sağlarlar. Reklamlarda süratle alttan geçen küçük yaz×lar benzeri ifadelere ve bu bilgilerin toplam sistem kurgusunda göz ard× edildiğinde ne gibi sorunlar yaratabileceğine geldiğimizde; ×s× pompa tipleri aras×nda en yayg×n kullan×lan ve şimdilik COP (Coefficient Of Performance) değeri en yüksek olanlar×n toprak kaynakl× pompalar olduğunu görüyoruz. Bugün yeryüzündeki ortalama toprak ×s×s× sabiti ve ek enerji katk×s× optimizasyonu (optimum COP) ile çal׺an cihazlar max. 35- 40 0 C aral×ğ×nda termal ç×kt× üretirler. K׺ aylar×nda bu değerler daha da düşer. Bu s×cakl×klar ancak düşük rejimli ve yüksek verimli ×s×tma sistemleri ve ortalaman×n üzerinde tecrit ve mimari kurgu ile tasarlanm׺ mekanlar için konfor ×s×nma değerleri sağlayabilirler. Yani bir ×s× pompas× sistemi edinmeden önce evinizde klasik bir kalorifer tesisat× yerine iyi ölçeklendi- rilmiş bir yerden veya tavandan ×s×tma sistemi kurgulamal× ve evin ×s×l yüklerini minimize etmelisiniz. Ancak bu şekilde kataloglarda be- lirtilen COP değerlerinde çal׺an bir ×s× pompa sistemi kurgulars×n×z. S×cak su temini için ise mekan ×s×tma desteğine ek olarak ×s× pompas× kullanmak toplam sistem verimliliğini son derece örseleyen bir yaklaş×m olacakt×r. Çünkü s×cak su ihtiyaçlar×, düşük değil yüksek rejimli çal׺an boyler kapasite- leri gerektirir. Avrupa Birliği normlar×nda ve standartlar×nda kurgulanan her termik sistem, önceliği tüketim s×cak suyu haz×rlamaya vermek üzere kurgulanm׺ ve kontrol sistemleri ve hidrolik düzenekleri bu şekilde çal׺mak üzere programlanm׺t×r. Dolay×s× ile evsel bir ortamda s×cak tüketim suyu ihtiyac×, mekan ×s×tma ihtiyac×ndan daha öncelikli olarak ele al×nacağ×ndan hem s×cak su hem de mekan ×s×tmaya yönelik çal׺an ×s× pompalar×nda belirtilen COP değerleri gerçekçi değildir. Gelelim ×s× pompalar×nda COP değerlerinin yoru- muna; COP belirli bir enerji seviyesini optimize ederek yakalamak için gereken kullan×lmas× gereken ikincil enerji kaynağ× ile doğal yani birincil enerji kaynağ×n×n rasyosu aras×ndaki oran× ifade eder. Özetle örneğin COP4 deklare eden bir pompa türünde 4 birim optimum enerji üretimi için 1 birim birincil enerji kaynağ× girdisi