Tesisat Dergisi 207. Sayı (Mart 2013)

173 Tesisat Dergisi Sayı 207 - Mart 2013 TEKNİK TANITIM 122 Tesisat Dergisi Sayı 207 -Mart 2013 + Güneş Enerji Sistemlerinde Doğru Ürün Seçiminin Önemi Gündengünegelişen teknoloji,sanayileşmeve bunun sonucunda ortaya çıkan makineleşme ile enerjiye olan ihtiyaç tüm dünyaülkeleri için önemliarz etmektedir.Buartan enerji ihtiyacı- nı karşılamak amacıyla kullanılan tükenebilir ve çevreye zararlı fosil kaynakların yanında alternatif olarak temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarına da ihtiyaç duyulmaktadır. Yenile- nebilir enerji, doğal kaynaklardan elde edilen enerji türüdür.Başlıca yenilenebilir enerji kay- nakları; hidroelektrik, biokütle, güneş, rüzgâr, dalga ve jeotermal enerjidir. Enkolayvedoğadostuolangüneşenerjisiönce nihai tüketiciye, uzun vadede ise ülke ekono- misine büyük katkılar sağlamaktadır. Başlıca yararlarına değinecek olursak; doğal kaynağı bitmeyen enerji kaynağı olan güneştir. Enerji üretiminde dar boğazlardan etkilenmeden en temiz yoldan enerji eldesi sağlanır. Mahalli uygulamalara oldukça elverişlidir. Karmaşık teknolojiye gerek duymadan basitmontaj ku- rallarıyla sonuca ivedi bir şekilde ulaşılabilir. İşletme ve bakımmasrafları oldukça az olup kendini amorti etme süresi oldukça kısadır. Zararlı atıkları olmayan canlı sağlığına en uy- gun enerji şeklidir. Türkiye’de güneş enerjisi sektörüne örnek olan Ezinç A.Ş.’de sorumluluğunun bilincinde olup, toplumun her kesimine hitap eden ürünleri ile güneşenerjisinin faydalarınıher geçen gün tü- keticilere anlatmaktadır. Ülkemiz coğrafi konum bakımından güneşli gün sayısının çok olduğu şanslı ülkelerdendir. Bu şansı ülkemize kara dönüştürmekte yine bizim elimizdedir. Güneş enerjisinin kullanımalanları Güneş enerjisinin mevcut kullanım alanlarını genel başlıklar halinde şu şekilde sıralaya- biliriz: Gündelik yaşam yapısından ve ko- nutlardan başlayıp; haberleşmeye, tarıma, endüstri kesimine, elektrik santrallerine, as- keri hizmetlere ve uzaya kadar uzanmaktadır. Güneş enerjisinin günümüzde önem kazanan uygulamaları oldukça yaygınlaşan güneşli su ısıtıcılarının dışında, güneşle ısınan binaların yapımı, güneş enerjisinin elektriğe çevrilmesi, güneş enerjili su pompalarının tarımsal su- lamada kullanılması da sıralanabilir. Ayrıca güneş enerjisiyle soğutma da gün geçtikçe yaygınlaşmaya, kullanım alanı bulmaya baş- lamıştır. Güneş enerjisinin Türkiye’de en yaygın kulla- nım alanı su ısıtma sistemleridir. Türk insanı yıllarca bu sistemi kullanmış basit, kolay ve pratik yoldan kullanım suyunu ısıtmıştır. Türkiye’de belirli düzenlemelerin olmamasıy- la bu tip sistemler çok çeşitlilik göstermiştir. Herkes bütçesine uygun olan sistemi evlerinin çatısına takmış, bazen de hoş olmayan gö- rüntülerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ekonomik refah seviyesi yükseldikçe artık insanlarda görselliğe, estetiğe önem vermeye başlamış çatısınaenuygun sistemi koyma ça- bası içerisine girmiştir. Ezinç A.Ş.’de bunun bilincinde olup çeşitli aparatlar geliştirerek sistemlerini en iyi şe- kilde sunma çabası içerisindedir. Ayrıca Ezinç A.Ş. tarım alanlarında seraların ısıtılmasında, pişirmede, kurutmada kullanımı konularında da faaliyet göstermektedir. Güneş enerjili sıcak su hazırlama sis- temlerin de uygun güneş kollektörü seçimi Endüstriyelalanlardadayaygınlaşmayabaşla- yangüneşenerjilisıcaksuhazırlamasistemle- ri, fabrikalarda,otellerde,hamamlarda, yüzme havuzlarında, yurtlarda, hastanelerde, sportif faaliyet gösteren kompleksler de ayrıca fabri- kalarda proses suyunun ısıtılmasında, işçiler için duşluklar da, gıda sektöründe yiyeceklerin yıkanmasında ayrıca fabrika hangarlarının ısı- tılmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Artıkbusistemlerde tasarlanırken teknolojinin gelişmesi ile birlikte tam otomasyonlu, bilgi- GÜNEŞ ENERJİSİ DOSYASI TEKNİK TANITIM 124 Tesisat Dergisi Sayı 207 -Mart 2013 İsmailALP EzinçA.Ş.ProjeDepartmanŞefi sayar destekli ve uzaktan erişimli ve kontrollü olarak yatırımcıya sunulabilmektedir. Endüstriyelalanlardakurulangüneşenerjisis- temleri, genellikle yıl boyu çalışacak sistem- ler olması sebebi ile bu sistemlerde yüksek verimli güneş kollektörleri tercih edilmektedir. Ancak bu kollektörler tercih edilirken, sadece optik anlık ısıl verimlerine göre değerlendir- me yapılmaktadır. Yapılan bu değerlendirme bu şekli ile eksik bir değerlendirmedir. Ancak doğru olan değerlendirme güneş kolektörünün optik ısıl veriminin yanında, kollektörün ısı ka- yıp kat sayıları, iç ve dış ortam sıcaklıkları, maksimum duran kollektör sıcaklıkları, çalış- ma basınçları, kollektör içerisindeki boru akış dağılım şekilleri (Izgara veya Meander) gibi verilerin bilinmesi ve bu doğrultuda değerlen- dirmelerin yapılması gerekmektedir. Sadece güneş kollektörünün optik verimi ile bir değerlendirme yapıldığında güneş kollektörünün o anki verimi örneğin%75 değerinde olsun ancak iç kollektörün iç akışkan sıcaklığı ve dış ortam sıcaklığı ile birlikte kollektördeki ısı ka- yıp katsayısı verimhesabında düşünüldüğünde %75olankollektörverimi rakamı%10–15mer- tebelerinde düşerek,%60 - 65 mertebelerinde olduğuhesaplanmaktadır. Hesaplananbudeğer de gerçek verim değerini bizlere vermektedir. Ayrıca sistemde kullanılan güneş kollektörü içerindeki boru dağılımı, sistemin kurulacağı yerin ışınım, güneşlenme süresi ve dış ortam sıcaklığıgibiverileregöredeğerlendirilememe- si gibi durumlarda da yüksek oranlarda güneş kollektörlerin de verim kaybı oluşmaktadır. Bu durum güneş ışınım miktarının ve süresinin az olduğu bölgeler için imal edilmiş olan kol- lektörlerin (kıvrımlı tek kanallı olarak bilinen) kollektörün verimin devamlı düşmesine gibi durumlar görülebilmektedir. Sonuçolarakdoğruürünündoğruuygulama ile çok verimli şekilde kullanılabileceği felsefesi ile hareket eden Ezinç A.Ş. bu tip proje uygu- lamalarında doğru ürünün sistemde doğru şe- kilde uygulanması için her bölgeye ve çalışma koşuluna uygun ürünler geliştirerek, çalışma- larına devam etmektedir. EzinçA.Ş.30yıllık tecrübesinigünümüz teknolo- jisiyle harmanlayıp yenilenebilir enerji alanında Türkiye’de öncülük etmektedir. Tüm dünya ge- nelindeki sektörle ilgili konuları yakından takip ederek, yenilikleri bünyesinde sentez etmekte veEzinç olarak gereklidesteği vermektedir. kollektörlerin genellikle, ülkemiz gibi yüksek güneş ışınımınavegüneşlenmesüresinesahip bölgelerde kullanılması sonucunda, kollektör içerinde oluşan aşırı dirençten kaynaklı ısı bi- rikmesi vebirikenbu ısının kollektör içerindeki akışkana aktarılmadan üst örtü olan camdan yüksek oranda kaybedilmesi ve böylelikle MAKALE 114 Tesisat Dergisi Sayı 207 -Mart 2013 + Pompalarda Enerji Verimliği- Minimum Verimlilik İndeksinin Belirlenmesi MAS-DAFMakinaSanayiA.Ş.Ar-GeMühendisi MAS-DAFMakinaSanayiA.Ş.Ar-GeMühendisi BirolHENDEN BurakKARAMAN POMPA-VANA DOSYASI 1.Giriş Gelişmiş ülkeler atmosfere attıkları fosil yakıt artıklarının yarattığı sera etkisini yavaşlatmak için birtakım önlemler almaktadır. Bu çerçevede Avrupa topluluğundaenerjiverimliliğiniarttırarak daha az yakıt tüketerek aynı işleri yapmak için genişçaplıçalışmalaryapılmaktadır.Buçalışmalar sonucunda,AvrupaBirliği;SürdürülebilirTüketim veÜretim, Sürdürülebilir Sanayi Politikası Eylem Planı’nı2009yılındayenidendüzenleyerek,enerji tüketimiüzerindeetkisibulunantümürünlerikap- sayan,ekotasarım yükümlülüklerinibelirleyenbir çerçeveoluşturmaküzere“ EkotasarımDirektifi ” yayınlamıştır.BudirektifiülkemizdeEnerji İle İlgili ÜrünlerinÇevreyeDuyarlıTasarımına İlişkin Yönetmelik”adıaltında7Ekim2010 tarihliRes- miGazete’de yayımlanarak yürürlüğegirmiştir. Bu direktif ile enerji ile ilgiliürünlerin piyasaya arz edilebilmesi veya hizmete sunulabilmesi için,buürünlerin tasarımındauyulmasızorunlu olan çevresel şartların çerçevesini belirlemek suretiyle enerji verimliliğini, çevre koruma düzeyini ve enerji arz güvenliğini artırarak sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunması amaçlanmaktadır. Yapılan çalışmalar sonu- cunda birçok ürünle ilgili çevreye uygunluk direktifleri çıkartılmıştır. İlk olarak aydınlatma, buzdolapları, çamaşır makineleri, fırınlarda başlayan çalışmalar günümüzde birçok evsel ve endüstriyel ürün için yapılmıştır. Dünya elektrik enerjisi tüketiminin yaklaşık % 20’lik bir bölümü pompalama sistemleri tarafından harcanmaktadır. Yıllık 2000 saat ve üzerinde çalışan bir pompanın yaşam döngüsü maliyetine bakıldığında en büyük kısmının elektrik tüketiminden kaynaklandığı görülmektedir. Ömür boyu maliyet analizi yapıldığında pompalar ilk yatırımmaliyetinin, enerjimaliyetine göre çok düşük olduğu Şekil 1 ’de görülmektedir. Sonyıllardaenerjikaynaklarınıngiderekazalması,enerjimaliyetlerininartmasınaveyenienerji kaynaklarının aranmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda enerjinin verimli kullanımı da en önemli tasarrufprogramlarınınbaşındagelmektedir.Dünyaelektrikenerjisi tüketimininyaklaşık % 20’lik bir bölümü pompalama sistemleri tarafından harcandığı düşünülürse pompalarda yapılacak verimlilik çalışmalarının önemi göstermektedir. Pompa sistemlerinde ana eleman olanpompalarınsahipolduğuverimdeğerlerienerji tüketiminidirektetkilemektedir.Bunedenle pompa seçiminde dikkat edilmesi gereken önemli faktörlerden bir tanesi pompanın enerji tüketiminin göstergesi olan verim değeridir. Fakat genel piyasa koşullarında birçok tüketici pompaseçiminde ilkyatırımmaliyetinidikkatealmaktadır.Verimyerine fiyatbazlıalımyapılması firmaların enerjimaliyetini vebununlabirliktedolaylı olarak çevreyede zarar vermektedir. Avrupabirliği tarafından kabuledilen veürünlerinçevreyeolanduyarlığı ile ilgilibirçokdirektif aslında ürünlerin daha az enerji tüketmesini sağlaması için gerekli şartları anlatmaktadır. Pompalar ile ilgilide bu konuda bir çok çalıma yapılmaktadır. Bu çalışmaların en sonuncusu Avrupa Birliği Komisyon’u tarafından (EU) 547/2012 nolu ‘Su Pompaları İçin Ekotasarım Uygulama Direktifi’dir. Bu direktif ile pompalar içinminimum verim indeks (MEI) adı altında pompa verimlerini karşılaştırmaya yarayan boyutsuz bir sayı oluşturulmuştur. Pompaların verimlerinegöre0 ile0,7arasındaolanbudeğerinyüksekolmasıpompaveriminindahayüksek olduğunu göstermektedir. Bu bildiride ilgili direktifin kapsamı, MEI değerinin enerji verimliliği açısından önemi, MEI değerini hesaplama yöntemi ve bir örnek pompa üzerinden MEI değerinin hesaplanması bulunmaktadır. Şekil1. PompalardaÖmürBoyuMaliyeti Kaynak ve enerjinin etkin kullanımına büyük önemverenAvrupaBirliği;pompalamasistem- lerindeyaklaşık%20-%30arasındabirverim iyileştirmepotansiyeliolduğunuöngörmektedir. Bu nedenle su pompalama sistemleri ekota- sarım direktifinde öncelikli ürün grubu olarak ele alınmaktadır. Bu kapsamda ülkemizde de sirkülasyonpompalarıveelektrikmotorlarında direktifler kabul edilmişlerdir. Avrupa Birliği tarafından bu konuda çalışmalara devam edilmektedir.Son olarak25Haziran2012 tari- hindeAvrupaBirliğiKomisyon’u tarafından (EU) 547/2012 nolu ‘Su Pompaları İçin Ekotasarım UygulamaDirektifi’ yayınlanmıştır. [1] 2. (EU)547/2012AvrupaBirliğiDirekti- fininKapsamı Direktif ticari tesislerde, içme suyu tesislerinde, sulamadavegıdaendüstrisindekullanılanpompa- larınminimumsahipolmasıgerekenverimleri için birhesaplamayöntemibelirlenmiştirveuyulması gerekenasgarikoşullardanbahsetmektedir. Bu direktif belirli şartlar altında aşağıdaki pompaları kapsamaktadır. Pompa tipine göre kapsadığı alan Tablo1 ’de verilmiştir. MAKALE 116 Tesisat Dergisi Sayı 207 -Mart 2013 + •Uçtan emişli norm pompalar (ESOB) •Uçtan emişlimonoblok pompalar (ESCC) •Hat tipi santrifüj pompalar (ESCCI) •Düşey çok kademeli pompalar (MS) • Kademeli dalgıç pompaları (MSS) içermek- tedir. Aşağıdabelirtilenkoşullardakullanılanpompa- lar kapsam dışında bulunmaktadır. • -10 0 C sıcaklığından düşük ve 120 0 C sıcak- lığından yüksek sıvıları basmak için özel tasarlanan pompalar • Sadece yangın pompası için tasarlanan pompalar • Pozitif deplasmanlı pompalar ve kendinden emişli pompaları. Bu direktif çalışmasında Darmstadt Üniversitesi tarafından Avrupa’daki pompa üreticilerin veri- leri istatistiksel olarak incelenmiş ve akışkanlar mekaniği kanunları dikkate alınarak pompaların etkenliğini belirleyen ve pompalar arasında bir karşılaştırma yapmayımümkün kılan bir endeks tanımlamak için bir çalışma yürütülmüştür. Ge- rekliminimumverimlerinbelirlenmesindepompa tipleri (uçtan emişli, hat tipi…), pompa devir hızı, pompa debisi ve pompa özgül hızı dikkate alınmıştır. Pompanın en yüksek verim noktası, azyükte (%75)veaşırıyükte (%110)verimlerini dikkatealınarak,pompa tiplerinin, tasarımlarının ve büyüklülerinin birbirleri ile karşılaştırılmasını sağlayanMinimumVerimlilikEndeksi (Minumum EfficiencyIndex-MEI)adındaboyutsuzbirbüyüklük tanımlanmıştır.Buendeksdeğerlerleri ilefirmaların pompa tasarım ve imalat süreçlerinin kalitesi göstermekteve farklı firmalarınürünleriarasında tasarım ve imalat kalitesi arasında kıyaslama yapmayımümkün kılmaktadır. Bu direktif ile su pompalarınınekotasarımgerekliliklerineuygunluğu içinaşağıdakişartlarıyerinegetirmesibeklenmek- tedir.BudeğerlerisağlayamayanpompalarınAv- rupaBirliği’neüyeülkelerdesatışınınyapılmasına müsaadeedilmeyecektir.AyrıcaAvrupaBirliği’nde satışasunulansupompalarındaMEI’lerinibelirt- me zorunluluğu olmaktadır. Yayınlanan direktife göre yıllara göreMEI değerleri aşağıdaki şartları sağlamak zorundadır. 1 Ocak 2013 tarihinde su pompaları içinMEI ≥ 0.1 1 Ocak 2015 tarihinde su pompaları içinMEI ≥ 0.4 Eğer üretici firmalar bu verim indeksini sağlayamazsa ürünleri CE koşullarını sağla- yamayacaktır. 2.PompaMEIDeğerlerinin Enerji TasarrufuAçısındanÖnemi Pompanınsahipolduğuminimumverim indeksi pompa verimdeğerini vedolayısıylapompanın enerjimaliyetini değerinin ne kadar olduğunu belirlemektedir. Pompaların sahip olması gerekenminimumverim indeksideğeribelirlen- Şekil3. Uçtan emişlimonoblok pompa Şekil2 .Uçtan emişli norm pompa Şekil4. Hat tipi pompa Şekil5. Düşeyçokkademelipompa Tablo1.Pompa TipineGöreGeçerlilikŞartları Pompa tipi GeçerlilikŞartları ESOB n=1450 d/d Q e..v.n. ≥6m ³ /h H b.e.p. ≤90m 6min -1 ≤ n≤80min -1 P 2 ≤150 kW ESCC ESCCI ESOB n=2900 d/d Q e..v.n. ≥6m ³ /h H b.e.p. ≤140m 6min -1 ≤ n≤80min -1 P 2 ≤150 kW ESCC ESCCI MS n=2900 d/d Q e..v.n ≤ 100m ³ /h MSS 3“≤ nominal büyüklük ≤6“ mesi ileberaber,verim indeksinisağlayamayan pompaların üretilmesi ve piyasaya sürülmesi engellenmektedir.Yapılanbuçalışma ileberaber düşük verimli ürünlerin kullanımı azaltılması planlanmaktadır.Aşağıdakişekildepompaözgül hızınagöreMEIdeğerinin0.1,0.4,ve0.7olması- nınverimüzeridekietkisigösterilmektedir. Şekil 6 ’dangörüldüğügibi,pompanınverim indeksinin 0,1 den 0,4 değerine yükseltilmesi durumunda yaklaşık%5’lükverimartışıveaynıorandaenerji maliyetindeazalma görülmektedir. 3.MEIDeğeriHesap Yöntemi Minimumverim indeksideğeri0,1 ile0,7değeri arasındakiolanveaynıözgülhızlıpompalar için değeribüyüdükçeverimdeğeriyükselenboyut- suz bir büyüklüktür.Bu değerin hesap yöntemi anlatılmaktaveörnekbirpompaüzerindenMEI hesabı yapılmaktadır. [2] 92 Tesisat Dergisi Sayı 207 -Mart 2013 + MAKALE Klimalarda Enerji Verimliliği/Sezonsal Verimlilik Ülkemizde ve tüm dünyada önemi her geçen gün artan ve hatta zaman zaman bir numaralı gündem olarak karşımıza çıkan enerji, enerji üretimi, enerji kullanımı ve verimliliği, çevre politikaları ilededesteklenerek tümendüstride olduğu kadar günlük hayatımızda evlerimize kadar giren ve önemi her geçen gün artan bir konu. Bununla ilgili olarak binalarımızda, ofisleri- mizde, evlerimizde kullandığımız tüm elekt- rikle çalışan cihazlarımız, beyaz eşyalarımız, kullandığımız aydınlatma armatürlerinden klimalarımıza kadar, enerji verimliliği, dola- yısıyla enerji tasarrufu hepimizi çok yakından ilgilendiriyor. Özellikle Avrupa Birliği parlamentoları, hükü- metler, enerji verimliliği konusunu bir devlet politikasıhaline getirmişdurumdalar.Bu yolda her geçen gün yeni enerji politikaları, mev- zuatlar, yönetmelikler, tebliğler, bu çerçevede yayımlanıyor ve süreç içinde bir bir hayata geçiriliyor. Diğer güncel konularda olduğu gibi, Türkiye olarak da Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde, Birliğin yayımladığı, hayata geçirdiği bahsettiğimiz enerji ve enerji verimliliği politikaları, mevzuatlar, yönet- melikler ve bunlarla ilgili tebliğler yakından takip ediliyor. Arkasından Türkiye’de de izlenen ve yakından takip edilenbupolitikalarbirerbirerülkemizde de hayata geçiriliyor. Binalarımızda, evlerimizde, ofislerimizde kullandığımız klimalar da, son zamanlarda enerji verimliliği politikaları çerçevesinde bu konudan yeteri kadar pay almaya devam ediyor. Özellikle Avrupa’da henüz yeni yürür- lüğe giren (01.01.2013) klimalardaki enerji verimliliği mevzuatı, diğer beyaz eşyalarda daha önce çıkmış enerji verimliliği yönetme- liklerinden eksik kalmayacak kadar kapsamlı ve detaylı. Ev tipi split klimalar ile ilgili enerji verimli ürünler konusuna gelince, Türkiye’de ilk kez yineAvrupabirliğiuyummevzuatlarıveyasaları çerçevesinde ilk kez 2006 yılı sonunda “Ev Tipi Klimaların Enerji Etiketlemesine İlişkin Yönetmelik”yayımlandıve2007yılıbaşlarında yürürlüğe girerek günümüze kadar geçerliliğini devam ettirmiş durumda. Bu yönetmelik Avrupa Birliğinin 2002/31/EC sayılı Direktifine paralel olarak hazırlanmış ve yukarıda belirttiğimiz gibi yürürlülüğe girmiştir. Bu Yönetmelik, elektrik dışında başka enerji kaynaklarıyla çalışan klimalar, havadan-suya ve sudan-suya sistemler ile 12 kW’den daha fazla soğutma gücüne sahip klimalar hariç olmak üzere, TS EN 14511 standardında veya ilgili uyumlaştırılmış ulusal standartlarda tanımlanmış elektrik enerjisi ile çalışan ev tipi klimaları kapsamaktadır. Burada yönetmeliğe göre, başta iç ve dış ortam test şartları (TS EN 14511) şu şekilde tanımlanmıştı: TestŞartları (Sıcaklıklar): Soğutma (KT/YT): IO27/19ºC ,DO35/24ºC IO: İçOrtam sıc. DO:Dış ortam sıc. Isıtma (KT/YT):IO20/15ºC, DO7/6ºC Burada görüldüğü gibi klimanın hem soğutma hemde ısıtmaolarakverimliliği,sabitsıcaklık- larda belirleniyordu.Buna göre de hesaplanan verimlilik değerleri aşağıdaki gibi değerlendi- rilerek klimanın enerji verimliliği harf sınıfına göre değer alıyordu. MevcutEnerjiVerimliliğiSınıfları Soğutma enerji verimliliği sınıfları: Sınıf EER(W/W) A 3.20< EER B 3.00<EER≤3.20 C 2.80<EER≤3.00 D 2.60<EER≤2.80 E 2.40<EER≤2.60 F 2.20<EER≤2.40 G 2.20≤EER Sınıf COP(W/W) A 3.60<COP B 3.40<COP≤3.60 C 3.20<COP≤3.40 D 2.80<COP≤3.20 E 2.60<COP≤2.80 F 2.40<COP≤2.60 G 2.40≤COP Isıtma enerji verimliliği sınıfları: Mak.Yük.Müh. /Daikin Türkiye,ProjeMüdürü UğurSERTAN Mevcut enerji verimliliği etiketi: 94 Tesisat Dergisi Sayı 207 -Mart 2013 + MAKALE Geçen zaman içerisinde sabit dış hava (dış ortam) sıcaklıklarında hesaplanan klima enerji verimliliğiningerçekhayatıyaniklimakullanımını doğru ve etkin temsil edemediği gerçeği ve ge- rekçesiyle,hemsoğutmahemde ısıtmakonum- larında ‘sezonsal verimlilik’ adı altında yeni bir metodolojivehesaplamayöntemiyleklimalardaki enerjiverimliliği tamamen tümdetayları ileAvru- pabirliğiülkelerindedeğiştirilmiştir. Buna göre, soğutma ve ısıtma sezonları (mevsimleri) için dışhava sıcaklıkları görülme sıklıkları (AvrupaBirliği ülkeleri sınırları içinde meteoroloji istasyonlarından elde edilen geriye dönükuzunyıllaraaitherbirsıcaklığıngörülme saatleri-sıklığıverileri) tespitedilerekklimaların bu sıcaklıklardaki enerji verimliliği ayrı ayrı hesaplanmaktadır. Böylece, belirlenen tüm soğutma/ısıtma se- zonuna yayılan ve kapsayan yenibir sezonsal verimlilikhesapmetodolojisiveyöntemi,dola- yısıyla klimalarda (12 kW anma kapasitesine eşit ya da daha az anma kapasitesine sahip klimaları kapsayan) yeni sezonsal verimlilik ve enerji etiketlemesi yönetmeliği ortaya çıkmıştır. ( Energy Labelling of Air-Conditioners DIRECTIVE2010/30/EURegulation (EU) No626/2011 July2011) . (AvrupaBirliğiülkelerindeyürürlüğegiriş tarihi: 1Ocak2013) Soğutma sezonu (mevsimi) ve ısıtma sezonu (mevsimi) “ortalama”, “daha sıcak” ve “daha soğuk” içinbinnumarası (j),°Ccinsinden ifade edilen dış ortam sıcaklığı (Tj) ve bin başına düşen saat sayısı (hj). ‘db’= dry bulb/kuru termometre sıcaklığı Avrupa Birliği’nde yürürlüğe giren bu yeni yönetmelik ile mevcut yönetmelik arasındaki en belirgin farklı noktalardan birisi de ısıtma sezonu için iklim kuşaklarının 3 ana bölge olarak tariflenmesi. Burada tariflenen bölgeler, şu şekilde belirtilmiştir: Daha sıcak, Ortalama veDahaSoğuk. AvrupaBirliği’nikapsayanbuyeniyönetmelikte diğerbirmajördeğişiklikdeenerjisınıflarıdeğer aralıklarının tamamendeğişmesi olarak karşı- mızaçıkıyor.Ayrıcayeniyönetmeliğegöremev- cut/eskiyönetmeliktegöreolmayanA+,A++ veA+++ sınıflamalar damevcut. Bu üç ilave sınıf da sırasıyla 2015, 2017 ve 2019 yıllarında enerji etiketinde resmen yer SoğutmaSezonu (Mevsimi) IsıtmaSezonu (Mevsimi) Orta- lama Daha sıcak Daha soğuk j T j hj j Tj hjA hjW hjC # °C h (saat) # °C h (saat) h(saat) (saat) db db 1 17 205 1 to8 –30 to–23 0 0 0 2 18 227 9 –22 0 0 1 3 19 225 10 –21 0 0 6 4 20 225 11 –20 0 0 13 5 21 216 12 –19 0 0 17 6 22 215 13 –18 0 0 19 7 23 218 14 –17 0 0 26 8 24 197 15 –16 0 0 39 9 25 178 16 –15 0 0 41 10 26 158 17 –14 0 0 35 11 27 137 18 –13 0 0 52 12 28 109 19 –12 0 0 37 13 29 88 20 –11 0 0 41 14 30 63 21 –10 1 0 43 15 31 39 22 –9 25 0 54 16 32 31 23 –8 23 0 90 17 33 24 24 –7 24 0 125 18 34 17 25 –6 27 0 169 19 35 13 26 –5 68 0 195 20 36 9 27 –4 91 0 278 21 37 4 28 –3 89 0 306 22 38 3 29 –2 165 0 454 23 39 1 30 –1 173 0 385 24 40 0 31 0 240 0 490 32 1 280 0 533 33 2 320 3 380 34 3 357 22 228 35 4 356 63 261 36 5 303 63 279 37 6 330 175 229 38 7 326 162 269 39 8 348 259 233 40 9 335 360 230 41 10 315 428 243 42 11 215 430 191 43 12 169 503 146 44 13 151 444 150 45 14 105 384 97 46 15 74 294 61 Toplam 2602 4910 3590 6446 SEER [kW/kW]= YıllıkSoğutma Kapasitesi[kW] Yıllık Soğutmada ÇekilenGüç [kW] SCOP [kW/kW]= Yıllık Isıtma Kapasitesi[kW] Yıllık Isıtmada ÇekilenGüç [kW] alacak.Böyleceenverimsizklimaenerjisınıfları ilave olan bu daha verimli sınıflarla beraber aşağıdan itibaren birer harf eksilmek suretiyle etiketleme güncellenecek. TestŞartları (Sıcaklıklar): Soğutma (KT/YT): IO 27/19 ºC , DO 20 / 25 /30 /35 ºC Isıtma (KT/YT): IO20/15 ºC,DO -7 /2 /7 /12 Ortalama IO: İç ortam DO2 /7 /12 ºC / Daha sıcak DO:Dış ortamDO -7 /2/7 /12 /-15 ºC Daha soğuk TestStandardı :EN14825 Yukarıda görüldüğügibi klimanınhemsoğutma hem de ısıtma olarak verimliliği sabit sıcaklık- lardadeğil,sezonayayılmışve tariflenmiş teste maruz tutulacak dış ortam sıcaklıklarına göre belirlenmektedir. Yeni enerji etiketi yönetmeliğine göre,hesapla- nanverimlilikdeğerleriaşağıdakigibideğerlen- dirilerekklimanınenerjiverimliliğiharfsınıfına göre değer almaktadır. (Sezonsal Soğutma Enerji Verimliliği= SeasonalEnergyEfficiencyRatio) (Sezonsal IsıtmaEnerjiVerimliliği=Sea- sonalCoefficientofPerformance) Yeni enerji verimliliği yönetmeliği sınıfları: Enerji Verimliliği Sınıfı SplitKlimalar SEER(Soğutma) SCOP(Isıtma) A+++ SEER>8.5 SCOP>5.1 A++ 6.1≤SEER<8.5 4.6≤SCOP<5.1 A+ 5.6≤SEER<6.1 4.0≤SCOP<4.6 A 5.1≤SEER<5.6 3.4≤ SCOP<4.0 B 4.6≤SEER<5.1 3.1≤SCOP<3.4 C 4.1≤SEER<4.6 2.8≤SCOP<3.1 D 3.6≤SEER<4.1 2.5≤SCOP<2.8 E 3.1≤SEER<3.6 2.2≤SCOP<2.5 F 2.6≤SEER<3.1 1.9≤SCOP<2.2 G SEER<2.6 SCOP≤1.9 Energy Efficiency in Pumps and Determination of Minimum Efficiency Index Birol HENDEN /MAS-DAF Makina Sanayi A. R & D Engineer Burak KARAMAN /MAS-DAF Makina Sanayi A. R & D Engineer In recent years, decreasing energy resources have caused the energy costs to increase and the new energy resources are sought. Besides, efficient use of the energy is among the most important conservation programs. If we consider that approximately 20% of the world’s energy is consumed by the pumps, the importance working on pump efficiency becomes apparent. In a pumping system, the efficiency of the pump, which is the main component of the system, directly affect the energy consumption. That is why a factor that needs to be taken care of during pump selection is the efficiency value of the pump, which is an indicator of the energy to be consumed. However, majority of the consumers consider the initial cost of a pump under existing market conditions. Considering the price instead of the energy efficiency increases the energy costs of the companies, as well as causing harm to the environment. Several directives accepted by the European Union with respect to the sensitivity of the products to the environment, explain various criteria behind less energy consumption. There has also been several works on the pumps. The latest one of these is the EU directive no. 547/2012, on “Ecodesign Applications Directive for Water Pumps”. With this directive, a unit free constant, Minimum Efficiency Index (MEI) that will be used for comparing the efficiencies of the pumps, is defined. 114 The Importance of Choosing the Correct Products in Solar Energy Systems İsmail ALP / Ezinç A.Ş. Head of Projects Department Ever developing technology and consequent increases in mechanization, has brought the high demand for energy worldwide. Besides the fossil fuels that damage the environment, clean, renewable energy resources are required, as well. Renewable energy is the energy generated from natural resources. The main renewable energy resources are hydroelectricity, biomass, solar, wind, wave and geo-thermal energies. Among these, the easiest and nature loving solar energy contributes first to the consumer, then to the country’s economy. If we need to mention its main advantages, solar energy is the ever continuing natural energy source. Energy production is not affected by the bottlenecks and energy is obtained in the cleanest way. It is also very suitable for local applications. The results can be achieved very quickly, without any need for complex technology. Operation and maintenance costs are very low and thus the repayment period is very fast. It is also the most suitable source of energy, without any residues. Ezinç A.Ş., which has set an example to companies in the solar energy sector, has been explaining to the consumers of all sections of the community, the benefits of solar energy and. the products they could benefit from. 122 Energy Efficiency/Seasonal Efficiency in Air Conditioners Uğur SERTAN Mech. Eng. M.Sc. / Project Manager, Daikin, Turkey In our country, as well as in the world, energy, energy generation, energy consumption and efficiency are the topics that continue to become very important, and sometimes face as the number one issue in any agenda, even discussed in our houses, as well as the industry, supported with environmental policies. Besides, energy efficiency and thus energy conservation in all electrical appliances we use in our offices and in our homes, white household goods, lighting apparatus to air conditioners are of our general concern. Specifically the EU parliaments and governments have turned energy efficiency into state policies. Every day, new energy policies, legislations, regulations and statements are issued and implied along that process. 92