Tesisat Dergisi 207. Sayı (Mart 2013)

120 Tesisat Dergisi Sayı 207 - Mart 2013 TEKNİK BİLGİ Hidronik Balanslama – 1 Çağdaş BÖLÜCEK* * Yazan: Çağdaş BÖLÜCEK Unites Tesisat Teknolojileri Bina ısıtmasında karşılaşılan problemlerden en önemlisi, ısıtıcı akışkan debisinin, hesaplanan değerden farklı olması nedeniyle sıcaklığın istenilen değere ulaşamamasıdır. İstenilen akışkan miktarını elde etmek için tesisatın çeşitli noktalarının ölçme ve ayarlama işlemine dengeleme (balancing) denir. Bu amaçla kul- landığımız vanalara ise dengeleme (balancing) vanaları diyoruz. Her debi ve basınç şartı altında tesisatın her noktasında doğru debi ve basınç farkı oluşturulabiliyorsa sistem hidronik olarak dengelenmiştir. 2 farklı tesisat sisteminden bahsedebiliriz. Bunlar; • Sabit Debili Sistem • Değişken Debili Sistem Sabit Debili Sistem Her kapasite ihtiyacında aynı debi ihtiyacı olduğu için manuel (statik) balans vanaları kullanılır. Değişken Debili Sistem Değişken debili sistemlerde sistem balanslan- masının otomatik balans vanaları ile gerçek- leştirilmesi gerekmektedir. • Otomatik balanslama ile her noktada isteni- len debi değeri sağlanır. • Basınç farkı değerlerinde değişiklikler olsa dahi sistemde istenilen debi değeri sürekli olarak sağlanır. • İstenilen debi değeri içeriden veya dışarıdan ayarlanabilir. Dinamik balans vanalarında debiyi sabit tuta- bilmek için kartuşlar kullanılır. Kartuşların Çalışma Prensibi Kartuşlar birbirini etkileyerek çalışan parça- lardan oluşur; bunlardan birisi basınç farkı tarafından ayarlanabilir orifistir. Sabit Debili Sistemin Özellikleri: • Hassas kontrol yapma imkanı • Daha pahalı ilave pompalar v.s. • Daha düşük toplam enerji verimliliği • Değişken Debili Sistem P1 ve P3 sistem basınçlarıdır, P1÷P3 vanadaki toplam basınç düşümüdür. P2 ise diyaframın üst tarafındaki P1 giriş basıncına karşı olarak diyafram ve yay tarafından oluşturulur. P1÷P2 sabit kalır, Orifis alanında ∆P sabit tutulur. Bunun sonucunda basınçtan etkilenmeden sabit debi elde edilir. Paslanmaz çelik kartuş: İstenilen basınç farkı aralığının altında, vana sabit orifisli gibi hareket eder. Basınç farkı değeri, kartuşun aralığının içeri- sinde, çalışırken efektif orifis açıklığı otomatik olarak istenilen değere ayarlanır (basınç farkı değeri arttığı zaman, orifis açıklığı debiyi ayar- lamak için kapanır). Paslanmaz Çelik Kartuş Yapısı Değişken debili sistemlerde iyi bir şekilde ba- lanslama yapıldığında yüksek enerji verimliliği sağlanabilir.