Tesisat Dergisi 207. Sayı (Mart 2013)

MAKALE 118 Tesisat Dergisi Sayı 207 - Mart 2013 Adım 1: Yardımcı fonksiyon olan F n aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır; Sonuç Geleceğin trendi olan sürdürülebilirlik; insan yaşamının gereksinimleri ile doğal kaynakların devamlılığı arasında bir denge kurarak, gelecek nesillerin bugünkü kaynaklardan bizim kadar yararlanabilmesine imkân sağlayacak bir ya- pının oluşturulması anlamına gelmektedir. Bu yapının oluşturulması için enerjinin verimli bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Toplam enerji payı üzerinde pompa sistemlerinin payı değerlendirildiğinde bu oranın ne kadar büyük olduğu görülmektedir. Bu payın azaltılma- sında pompa sistemindeki pompanın verim artırılmasının önemi oldukça fazladır. Avrupa birliği başkanlığında yürütülen çalışmalar ile pompaların enerji tüketimi azaltılması ve çevreye etkisinin azaltılması hedeflenmektedir. Bu bildiride anlatılan minimum verim indeksini değerinin bütün üreticiler tarafından tüketicilere sunulması sayesinde bütün pompaların enerji verimlilik seviyesi belirlenecek ve uygun olma- yan ürünlerin tüketicilere ulaşması engellene- Şekil 6. Örnek bir debi için MEI değerinin verime etkisi. F n = -11.48x²-0.85y²- 0,38xy + 88.59x+13.46y x= In (n s , ortalama ) n s , ortalama [min -1 ]: Özgül Hızların Ortalaması ns=n N n N (d/dak), Q EVN (m 3 /s), H EVN (m) y=ln( QEVN, ortalama ) Q EVN,ortalama [m 3 /h]: En Verimli Noktadaki Debi Hesaplanan F n yardımcı fonksiyonunun değeri, virgülden sonra bir basamak kalacak şekilde yuvarlanmalıdır. Adım 2: En Verimli Nokta(EVN, Q= Q EVN ), Kısmi Yük(KY,Q=0.75Q EVN ), Aşırı Yük(AY,Q=1.1 Q EVN ) C EVN =F η - η EVN, ortalama C KY =F η -( η KY, ortalama/0.947) C AY = F η -( η AY,ortalama/0.985) Adım 3: C MEI =max (C EVN ,C KY ,C AY ) Hesaplanan C EVN , C KY , C AY değerlerleri içinde en büyüğü C MEI olarak alınır. Adım 4: MEI değeri; Tablo 2 ’deki pompanın tipi ve devir sayısına göre satır belirlenir ve daha sonra düşey sütunda bulunan C MEI değerinin hangi değer aralığına geldiği bulunur. Solundaki değer C sol sağındaki değer C sağ olarak alınır. MEI sağ ve MEI sol da aynı şekilde belirlenir. Tablo 2. Minimum Verim İndeksine Göre C Katsayısı[3] 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 C (ESOB 1450) 132.58 130.68 129.35 128.04 126.97 126.10 124.85 C (ESOB 2900) 135.60 13.3.43 131.61 130.27 129.18 128.12 127.06 C (ESCC 1450) 132.74 131.20 129.77 128.46 127.38 126.57 125.46 C (ESCC 2900) 135.93 133.82 132.23 130.77 129.86 128.80 127.75 C (ESCİ 1450) 136.67 134.60 133.44 132.30 131.00 130.32 128.98 C (ESCi 2900) 139.45 136.53 134.91 133.69 132.65 131.34 129.83 C (MS 2900) 138.19 135.41 134.89 133.95 133.43 131.87 130.37 C (MSS 2900) 134.21 132.43 130.94 128.79 127.27 125.22 123.84 Tablo 3. Örnek Pompa Hidrolik Verileri[4] Değerler Manometrik Yükseklik (EVN) 55 m Debi (EVN) 300 m³/h Pompa verimi (EVN) 81,9 % Manometrik Yükseklik (%75 EVN debi) 61 m Pompa verimi (%75 EVN debi) 77,7 % Manometrik Yükseklik (%110 EVN debi) 50 m Pompa verimi (%110 EVN debi) 80,8 % Yoğunluk 1000 kg/m³ 1. Adım n s =2975=42,52 x=In(n s )=In(42,52)=3,75 y=In(Q ENV )=In(300)=5,70 x=3.75 y=5.70 F η =211.8 2. Adım C EVN =211,8-81,9=129,9 C KY =211,8-(77,7/0.947)=129,8 C AY = 211,8-( 80,8/0,985)=129,8 3. Adım C MEI =max(129,9, 129,8, 129,8)=129,9 C sol =130,27 C sağ =129,18 MEI sol =0,4 cektir. Böylece zaman içinde verimsiz ürünler ortadan kaldırılacak ve tüketilen enerjinin miktarı azaltılacaktır. Kaynaklar Çıkan sonuç virgülden sonra iki hane kalacak şekilde yuvarlanmalıdır. MEI hesabında kullanı- lacak örnek pompanın hidrolik verileri aşağıda bulunmaktadır. [1] COMMISSION REGULATION (EU) No 547/2012 İmplementing Directive 2009/125/EC of the Euro- pean Parliament and of the Council with regard to ecodesign requirements for water pumps. [2] AEA Energy & Environment Lot 11 - Water Pumps (in commercial buildings, drinking water pumping, food industry, agriculture). [3] Draft EN 16480 Pumps - Minimum required effi- ciency of rotodynamic water pumps. [4] Mas-Daf Makina Sanayi A.Ş. Teknik Kataloğu