Tesisat Dergisi 205. Sayı (Ocak 2013)

81 Tesisat Dergisi Sayı 205 - Ocak 2013 GÜNCEL Tablo 5. Minimum Eğim Servis Akış Yönü Eğim Drenaj - 2 1/2” çapa kadar - 3” - 6” çap arası - 8” ve üzeri Doğal Akış Doğal Akış Doğal Akış 1/48 1/96 1/192 Islak Havalık Süzgeç 1/96 Buhar (Anahat) Buhar Akış Yönünde Buhar Akışı Ters 1/250 1/50 Buhar (Bronz) Buhar Akış Yönünde Buhar Akışı Ters 1/100 1/100 Buhar Kondensi Doğal Akış 1/250 Tablo 4. Maksimum Askı Aralığı Boru Malzemesi Yatay (mm) Düşey (mm) Çelik Boru 3600 4500 PVC Boru 1200 3000 Döküm Boru 1500 4500 Bakır Boru - 1 1/4” e kadar 1800 1800 Bakır Boru - 1 1/2” ve üstü 3000 3000 Paslanmaz Çelik Boru 3000 3000 CPVC Boru - 1” e kadar 900 3000 CPVC Boru - 1 1/4” ve üzeri 1200 3000 TS EN 10255A1 standardı hafif, orta, ağır seri olarak, farklı et kalınlıklarında üretil- mektedir. Tasarımı yapan arkadaşlar, sistem özelliği, basınç ve sıcaklıkları esaslarında genel olarak kullanım gören orta seri dışında uygulamaları da seçebilirler. Nitekim, son dönemlerde yüksek binaların giderek artması, basınç kırma fonksi- yonu için kullanılan ara istasyonlardaki enerji kayıpları vs. nedenleri ile sistemlerde basınç değerleri yükseltilebilmekte ve ağır seri borula- rın kullanımı daha yaygın hale gelmektedir. Tekrar bilgi föyüne dönersek, göreceğiniz üzere malzeme cinsi, TS EN 10255’te belirtilen S195T olarak belirtilmektedir. Föy üzerinde boru bağ- lantı şekli ile ilgili bilgiler ayrıca verilmektedir. Borularla ilgili önemli bir konu da, boru et ka- lınlıkları ile ilgilidir. Özellikle DN 200 ve üzeri çaptaki borularda kullandığımız TS EN 10217 standardındaki borular için et kalınlıklarının verilmesi gerekmektedir. Söz konusu standart çok farklı et kalınlıklarında üretimi tanımla- maktadır. Bu nedenle özellikle DN 200 ve üstü çaplardaki boruların et kalınlıkları verilmelidir. DN 200 ve üstü borular sanırım 4,0 mm et kalınlığından başlamakta, 4,5- 5,0- 5,6- 6,3- 7,1 vb. şekilde farklı kalınlıklarda üretilmekte ve doğal olarak önemli fiyat farklılıkları yarata- bilmektedir ( Tablo 3 ). Teknik şartnamelerde genel olarak, örneğin bir küresel vana tanımı verilmekte, ancak bu va- nanın kullanım yeri belirtilmemektedir. Bu uy- gulamada sorunlara neden olabilmekte ayrıca belirsizlikler nedeni ile hatalı tercihler yapıla- bilmektedir. Bu bilgi föylerinin her bir sistem veya sistem/devre anlamında oluşturulması tüm belirsizlikleri kaldıracaktır. Bu bilgi föyü, bu devre için DN15 ten, DN40’a dek vanala- rı, küresel vana olarak, belirtilen malzeme ve standartta, kullanacağını göstermektedir. Her an çalışma koşullarına uygun olup olmadığını da görmek mümkündür. Bu bilgi föylerinin tamamlanması ile artık sis- temi gerekli tüm devrelere ayırmış ve her bir devre için, boru, vana, armatür vb elemanla- rını belirlemiş olmakta, ayrıca montaj yöntemi ile ilgili olarak yani dişli, kaynaklı, flanşlı veya yivli bağlantılar konusunda da gerekli seçim- lerimizi yapmış olmaktayız. Bu uygulama ile, tasarımcı gurubun her bir sistem/devre ile ilgili olarak ne düşündüğünü bize açık olarak anlatabilmekte ve gerek teklif, gerekse montaj aşamasında bizlere önemli kolaylık sağlamak- tadır. Özet olarak, tasarımcı arkadaşlarımız bir pro- jede( iş) on farklı sistem veya farklı çalışma koşulları olan sistem/devre var ise, her biri için ikişer sayfalık bilgi föylerini oluşturabi- lirler. Bir anlamda da tasarımcı arkadaşla- rımızdan teknik şartnamenin metin kısmında bulunan malzeme ve standardı, hangi serviste kullanmak istiyorlar ise, o servisin bilgi föyüne yazmalarını beklemekteyiz. Borulama işlerinde önemli bir husus askı sis- temleri olarak karşımıza çıkmakta. Bu konu ile ilgili olarak Tasarımcı arkadaşlarımızdan, projede bulunan sistemlere bağlı olarak kulla- nılan boru cinslerine göre, yani bakır, çelik, pik vb. borular için yatay ve düşey uygulamalarda olası maksimum askı aralıklarının verilmesini istiyoruz. Bu konuda çok farklı talepler ile kar- şılaşabilmekteyiz ( Tablo 4 ). Belli aralıklar içerisinde bu taleplerin olması doğaldır. Ancak, bu tercihlerin yapılmasında kabul görmüş pratikler, normlar, el kitapları ve boru üretici gurupların tavsiyeleri esas alın- malıdır. Bu veriler dışında talep edilen daha sık aralıklardaki askı uygulamalarının daha yüksek yatırım ve işletme maliyetlerine neden olabileceği unutulmamalıdır. Güvenilir veriler ile maksimum açıklıklar tercih edilmelidir. Borulama ile ilgili olarak verilmesi gere- ken diğer bir önemli konu da, gerekmesi durumunda, borulara montaj aşamasında özellikle; drenaj, pissu, buhar, kondens vb. sistemlerde verilmesi gereken eğimlerdir ( Tablo 5 ). “Borulara montaj aşamasında özellikle; drenaj, pissu, buhar, kon- dens vb. sistemlerde verilmesi gereken eğimlerdir.”