Tesisat Dergisi 205. Sayı (Ocak 2013)

36 Tesisat Dergisi Sayı 205 - Ocak 2013 GÜNCEL Tabii bu inşaat sektöründeki yavaşlamanın etkisiyle birlikte inşaat malzemesi satanlara karşı pozisyonlarının alıcı olarak değişmesin- de pazarlık güçlerini artırmasınında etkisi var, diye düşünmek lazım. Arka arkaya işçilik ma- liyetlerindeki sıçrama çok enteresan. İnşaat malzemesi maliyetlerindeki sıçrama bu seneki yavaşlamayla birlikte son derece mantıklı. Acaba işçilik maliyetlerindeki sıçramanın ar- kasında başka bir etken var mı? Genel olarak Türkiye’de son 2,5-3 yıldır işçilik maliyetlerin- de, diğer sanayi sektörlerinde de böyle önemli ölçüde artış olduğunu görüyoruz. Çünkü bunlar büyük ücretler . Belki işveren üzerindeki yükler giderek ekonominin kayıt içine giriyor olması etkili olabilir. İşçilik maliyetleri daha fazla artış gösteriyor. İnşaat Sektörü Yurtdışından Kredi Kul- lanımına Rağbet Etmiyor İnşaat ve gayrimenkul sektöründe kullanılan kredileri ( Tablo 5 ) iki nedenden dolayı daha fazla yakından izlemeye başladım. Birincisi, yine sektörün aktiviteleri üzerine kullanılan krediler önemli. Yani, ne kadar çok kredi kul- lanılıyor? Büyüme inşaat sektörünün büyü- mesine ne kadar paralel bize bunu gösteriyor? Tabloya baktığımız zaman inşaat sektörü ve gayrimenkul sektörünün ticari kredilerine; yurt içinden kullanılan kredilere ağırlık verildiğini görüyoruz. Hem gayrimenkul hem de inşaat sektörleri olarak yurt dışından kredi kullanımı- na artık sektör çok fazla rağbet etmiyor. Buna mukabil kullanılan yurt içi kredilerin dağılımına veya gelişimine baktığımız zaman geçen sene- yi 49,3 milyar TL ile kapatmışız. 2010 yılına baktığımızda bunun 36,5 milyar TL olduğunu görüyoruz. Yani yüzde 30’un üzerinde artış ol- muş. Bu yılki artış ise çok daha sınırlı kalmış. Tabii bu işlerin yavaşlaması Merkez Bankası’ nın ve bankaların kredi genişlemesi konu- sunda uygulamış oldukları yüzde 15 sınırının içinde kalınması özelliğinden kaynaklanıyor. Şimdi bunu önümüzdeki yıla ilerletmek gere- kecek olursa, muhtemelen Merkez Bankası ‘kredi genişlemesini yüzde 12-15’ler arasında bir sınırla gözetecek’ diye düşünüyoruz. Buna bağlı olarak diğer sektörlerde olduğu gibi in- şaat sektörünün de kredi kullanımının geçmiş yıllara göre daha sınırlı kalacağını düşünme- miz mümkün. Merkez Bankası ve ekonomi yönetimi; iç talebin çok hızlı büyümesini istemiyor. Bu ekonomideki yeni büyüme modeli için de kredi büyümelerini sıkıştırarak, inşaat sektörü başta olmak üzere sektördeki iş- leri makul ölçekli büyümelere oturtmaya çalışıyor. 2013’te Yapı Ruhsatı Alımında Son 15 Yılın 2. Önemli Büyümesi Olacak Konut sektöründe alınan yapı ruhsatları ve yapı kullanım izin belgeleri ( Tablo 6 ) bizim için önemli göstergeler. Özellikle alınan yapı ruhsatları inşaat malzemesi için bire bir konut pazarının nasıl büyüdüğünü gösteriyor. Bu yıl ilk 9 ayda 515 bin 719 konut dairesi için ruh- sat alınmış, yani yüzde 19,9’luk bir büyüme var. Alınan yapı ruhsatlarında bunu tetikleyen çeşitli unsurlar da oldu. Ancak şu anda ilk 9 ayda yüzde 19’un üzerindeyiz. Yıllık bazda ise geçen sene 645 bin 674 adet konut için yapı ruhsatı alınmıştı; şimdi son çeyrekte alınmış olduğu tahmin edilen 170 - 180 bin civarın- daki konut için yapı ruhsatını 2012 yılı ilk üç çeyrek toplamına eklersek bu seneyi yaklaşık 700 bin adet ile kapatacağımızı düşünüyoruz. Böylece geçen seneye göre yaklaşık yüzde 8’ik bir büyüme olacağını öngörüyoruz. Peki “2013’te nasıl olacak” diye düşünecek olursanız, 700 bin rakamı bu sene için dahi önemli bir büyüklük. Son 15 yılın ikinci önemli büyümesi olacak. Muhtemelen 2013’te en fazla bu rakama ulaşılabileceğini düşünüyo- ruz. Yani alınacak konut yapı ruhsatlarında muhtemelen 700 binleri önümüzdeki yıl ancak yakalarız ve belki sıfır civarında bir büyüme olabilir ama inşaat malzeme sana- yi için bu yıl alınan yapı ruhsatları hem şu an hem de önümüzdeki yıl için yine malze- melere talep yaratmaya devam edecek diye düşünüyoruz. Konut Kredisi Kullanımı Yüzde 15 Büyüyecek ( Tablo 7 ) Konut tarafında ruhsatları alınan o kadar yapı var ki, bunların satışa dönüşmesi gerekiyor. Stokun bir an evvel çevrilmesi ve yeni inşaatlara geçilmesi gerekiyor. Bu an- lamda konut kredileri önemli bir tetikleyici un- surdur. Oradaki gelişmelere bakacak olursak konut kredileri kullanımında büyümenin bu yıl oldukça yavaşlamış olduğunu görüyoruz. Şu anda Eylül sonu itibarıyla 81 milyar TL olan ko- nut kredileri kullanımı toplamı, geçen yılı 74,6 milyar TL ile kapatmış. Biz bu yılı 84-85 milyar TL ile kapatacağımızı düşünüyoruz. Yani yüzde 15’lik bir büyüme olacak. Önümüzdeki yıl için ise tahminimiz yine sıkılaştırıcı kredi politikası Tablo 6. Alınan Konut Yapı Ruhsatı Ve Kullanım İzin Belgeleri Dönemler Yapı Ruhsatı Daire Sayısı Yapı Kullanım İzin Belgesi Daire Sayısı 2010 Q4 446.933 144.430 2011 Q1 110.619R 105.973R 2011 Q2 164.694R 144.694R 2011 Q3 154.923R 139.341R 2011 Q4 215.438 174.861 2012 Q1 115.637 108.798 2012 Q2 231.966 129.562 2012 Q3 168.116 123.645 2011/9 430.236 390.008 2012/9 515.719 (%19.9) 362.005 (% - 7.7) Tablo 7. Konut Kredileri Ve Krediler İçinde Payı Dönemler Konut Kredileri Milyar TL Tüketici Kredileri Toplam Krediler Milyar TL Konut Kredileri % Pay Milyar TL Konut Kredileri % Pay 2010 Q4 60.8 129.0 47.1 525.9 11.6 2011 Q1 65.4 140.5 46.5 564.3 11.6 2011 Q2 70.8 156.2 45.3 620.4 11.4 2011 Q3 72.8 163.0 44.7 661.3 11.0 2011 Q4 74.6 168.4 44.3 682.9 10.9 2012 Q1 75.4 171.7 43.9 699.1 10.8 2012 Q2 78.4 179.0 43.8 737.2 10.6 2012 Q3 81.0 184.8 43.8 755.6 10.7 Tablo 5. İnşaat Ve Gayrimenkul Sektöründe Kullanılan Krediler Dönemler İnşaat Sektörü Ticari Krediler Milyon TL İnşaat Sektörü Yurtdışı Krediler Milyon Dolar Gayrimen- kul Ticari Krediler Milyon TL Gayrimenkul Yurtdışı Krediler Milyon Dolar (G) 2010 Q4 36.459 7.176 16.616 3.995 2011 Q1 39.937 7.508 23.502 3.840 2011 Q2 43.166 7.533 22.272 3.990 2011 Q3 48.226 7.373 26.828 3.920 2011 Q4 49,314 6,962 26.918 3.864 2012 Q1 51.535 6.737 26.981 4.015 2012 Q2 54.454 6.509 27.741 3.614 2012 Q3 58.403 6.685 29.537 3.280