Tesisat Dergisi 205. Sayı (Ocak 2013)

113 Tesisat Dergisi Sayı 205 - Ocak 2013 MAKALE kapsamlı, tarafsız, bağımsız, akredite ve konu- sunda uzman test ve belgelendirme hizmetleri vermektedir. UGETAM, İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı bir iştirak şirketidir. UGETAM, laboratuar deneyleri yanında, PE borularla ilgili olarak “Üçüncü Taraf Gözetim” hizmeti “TS EN ISO/IEC 17020-Çeşitli tipteki muayene kuruluşların çalıştırılmaları için genel kriterler” standardına göre kurulmuş Muayene Sistemi çerçevesinde Muayene Hizmetleri ver- mektedir. Bu standarda göre şirketimiz, TURKAK tarafından akreditedir. Bu hizmet dahilinde yapılan işlemler kısaca şu şekildedir: Satın alınan veya alınacak belli bir parti ürü- • ne ait “Üretim Sürecinin” üretim tesislerinde yerinde muayenesi. Söz konusu ürün partisine ait gerekli de- • neylerin kendi bünyemizdeki Akredite Deney laboratuarımızda gerçekleştirilmesi suretiyle “Ürünün Muayenesi” Yapılan tüm gözetim, deney ve muayene • işlemlerinin sonuçlarının o ürün partisine ait “Muayene Raporu” şeklinde tanzimi ve müşteriye sunulması. Kaynakça: TS 418-1 EN 12201-1 Plâstik Boru Sistem- • leri - İçme Ve Kullanma Suyu İçin - Polietilen (PE) Bölüm 1: Genel TS 418-2 EN 12201-2 Plâstik Boru Sistem- • leri - İçme Ve Kullanma Suyu İçin - Polietilen (PE) Bölüm 2: Borular TS 418-7 CEN TS 12201-7 Plâstik Boru • Sistemleri - İçme Ve Kullanma Suyu İçin - Polietilen (PE) Bölüm 7: Uygunluk Değer- lendirme Kılavuzu TS 418-1 EN 12201-1’deki MFR ifadesi TS 418-2 EN 12201-2’deki MFR ifadesi ve daha sonra kullandıkları farklı master batch’lerin bu testi geçebilirliği kontrol edil- melidir. • MFR (Erime akış hızı) testinin değerlen- dirilmesi : TS 418-2 EN 12201-2 PE boru standardında MFR değeri için bir aralık belirtilmemekte, bu değer için “hammadde ± %20“ olmalıdır ifadesi belirtilmektedir. Bunun anlamı da, PE hammaddenin MFR değeri TS 418-1 EN 12201-1 ‘de belirtildiği şekilde (0,2 – 1,4) gr/10 dakika arasında olmalı, PE borunun MFR değeri ise, hammad- denin bulunmuş olan MFR değerinden ± %20 arasında olması istenmektedir. Örnek olarak bir hammaddenin MFR değeri 0,30 gr/10 dakika bulunmuşsa, bu hammaddeden üretilmiş olan PE borunun değeri de0,30 ± %20, yani (0,24 – 0,36) gr/10 dakika ara- sında olması gerekmektedir. Eğer PE borunun hammadde değeri bu aralığın dışında ise, örneğin 0,60 gr/10 dakika ise, ya bu PE boru belirtilen hammaddeden üretilmemiştir ya da standarda göre, hammadde MFR değeri ile arasındaki fark %20’den büyük olduğu için uygun değildir. • Naturel PE malzemeye master batch ilave edilerek üretim yapıldığında, renkli PE borularda (siyah renkli borular hariç) “Hava şartlarına mukavemet” testinin mevcut olup olmadığı kontrol edilmelidir. Siyah boruların içerisinde % 2,0 – 2,5 arası karbon siyahı olması istendiğinden ve karbon siyahı, UV dayanımı çok iyi bir malzeme olduğundan bu test siyah borular için istenmemektedir. Fakat mavi borular içerisinde karbon siyahı olmadığından, PE malzemenin içerisine UV stabilizatör- lerin katılım katılmadığı ancak bu testle belirlenebilecektir. İçinde UV stabilizatör olmayan PE borular, ilk üretildikleri zaman basınç ve çekme testi gibi testlerden olumlu olarak geçmiş olsa bile, saha şartlarına maruz kaldıklarında zamanla PE malzeme gevrekleşecek ve bu durum PE malzemenin mekanik özelliklerini olumsuz yönde etkile- yecek ve ömrünü kısaltacaktır. Sonuç Olarak; “Kontrollü Üretim - Kaliteli Üretim, Kontrolsüz Üretim - ???” UGETAM A.Ş. Hakkında Bilgi UGETAM A.Ş. bünyesinde yer alan deney laboratuarı ile, PE boruların deneyleri (PE Su boruları, PE Fittingsler, PE-PP Koruge Borular, PVC Borular) konusunda Türkiye’deki en