Tesisat Dergisi 203. Sayı (Kasım 2012)

TEKNİK BİLGİ 104 Tesisat Dergisi Sayı 203 - Kasım 2012 Bu tip vanalarda anma çapı DN25 ile DN150 arasında değişirken orifis çapları 1.6 mm ile 25 mm arasında değişmektedir. Şekil 3 ’te vakum vanasının resmi görülmek- tedir. Vakum vanalarının orifis çapları DN25 ile DN500 arasında değişmektedir. Boru hattı su ile doldukça, oluşması muhtemel darbeleri ön- lemek için hatta bulunan hava sağlıklı bir şe- kilde tahliye edilmelidir. Tersi durumlarda ise, yani enerji kesilmesi gibi durumlarda havanın boru hattına düzgün bir şekilde emilmesini sağlamak gereklidir, aksi takdirde hatta dar- beler oluşacak ve ekipman zarar görecektir. Vakum vanalarının çalışma prensibi hava tahliye vanalarına benzerdir, ancak orifis çapları çok daha büyüktür ve basınç altında açılmazlar. Vakum vanaları normalde açık po- zisyondadır ve bu sayede orifislerinden yüksek miktardaki havayı emebilecek şekilde dizayn edilirler. Hattın doldurulması sırasında flatör yukarı çıkarak orifisi kapatır. Vakum vanaları kapalı duruma geçtiklerinde su seviyesi düş- meden tekrar açılmazlar. c. Kombine Vantuzlar Bu tip vantuzlar, hava tahliye ve vakum vanalarının fonksiyonlarına ilave olarak çalışan boru hattındaki hava ceplerini tah- liye etme özelliğine de sahiptir. Böylelikle tek üründe iki vantuzun gerçekleştirdiği 3 fonksiyonu yerine getirme özelliğine sahiptir ve günümüzde en çok tercih edilen vantuz tipidir. Şekil 4 ’te darbesiz antişok vantuz, Şekil 5 ’te ise çift küreli kinetik vantuz ke- sitleri yer almaktadır. 3. Vantuzlar Boru Hatlarının Hangi Noktalarına Yerleştirilmelidir? Boru hatlarında kullanılacak vantuzların çap- larının doğru seçimi kadar hattın hangi nokta- larına yerleştirileceği de büyük önem taşımak- tadır, zira yanlış konumlandırılan bir vantuz etkisiz olacaktır. Aşağıda yer alan bilgiler, boru hatlarında vantuzların nerelere konulacağını genel hatlarıyla vermekle beraber; reel anlam- da vantuz konulması gereken başka noktalar da olabilmektedir. Şekil 2. Şekil 3. Normal durumda tahliye vanası açık pozisyon- dadır ve bu suretle orifisten hava geçişi sağ- lanır. Vana suyla doldukça flatör yükselir ve orifisi kapar. Boru hattında biriken vana vana- nın içine ulaştığında suyun yerini alır ve flatör aşağıya düşerek havanın orifisten dışarı tah- liye edilmesini sağlar. Uygun flatör ağırlığı ve mekanizması doğru tasarlanmış bir vantuzda, vantuzun maksimum çalışma basıncına kadar olan her basınçta havayı doğru şekilde tahliye etmesi gerekir. b. Vakum Vanaları Büyük orifisli vanalar olarak da adlandırabile- ceğimiz vakum vanaları, boru hattının dolumu esnasında havanın hatta emilimini sağlamak amacıyla dizayn edilmişlerdir. Bu özelliklerinin yanı sıra hat basıncının atmosferik basıncın altına düştüğü vakum ortamında hatta otoma- tik olarak hava emilmesini sağlarlar. Vakumun başlıca nedenleri; kolon kopması, hat boşal- ması, pompa arızası veya enerji kesilmeleridir. Şekil 4. Şekil 5.