Tesisat Dergisi 201. Sayı (Eylül 2012)

94 Tesisat Dergisi Sayı 201 - Eylül 2012 TEKNİK TANITIM Yangınla Mücadelede Pompa Sistemlerinin Önemi ve Standartlar Yangın felaketinden korunmak için yapmamız gerekenler “Yangından Korunma Haftası” olan 25 Eylül – 1 Ekim tarihlerinde tekrar gündeme geliyor. Yangınla mücadelede pompalar büyük önem taşıyor. WILO Pompa Sistemleri A.Ş. Eğitim Koordinatörü Gökhan Uzuner, yangınla mücadelede pompalarının çalışma prensiplerini anlatıyor. Yanma, oksijen, ısı ve yanıcı maddenin yeterli oranlarda bir araya gelmesiyle gerçekleşen, sonucunda ısı, ışık ve duman meydana gelen bir kimyasal olay olarak tanımlanır. Kimi zaman ısınmak, kimi zaman enerji elde etmek için kontrollü olarak yanmadan yararlanırız. Yangın ise istemediğimiz ve kontrolümüz dışı meydana gelen yanma olayıdır. Yangının sonuçları gerek maddi gerek manevi açıdan çok ağır hasarlara sebep olur. Yangın, dünyanın varoluşundan bu yana zaman zaman insanlığın karşısına çıkan en kötü felaketlerdendir. Ancak mühendislik bilimi bu felaketi önlemek için çözümler geliştirmiş, yol gösterici standartlar oluşturmuş ve çıkartılan kural ve yönetmeliklerle insanların yangından korunmaları için sistemler tasarlamıştır. Binalarda yangınla mücadele kapsamında en yaygın uygulanan yöntemlerden birisi sulu sön- dürme sistemleridir. Bu tür sistemlerinin kalbi sayılan pompaların hatalı veya eksik ekipman- larla kullanımı, tüm sistemin çalışmamasına neden olur. Bu nedenle yangın pompalarının seçiminde, montajında ve bakımında ne kadar çok dikkat edilirse yangın felaketinin karşımıza çıkma riski o kadar azaltılmış olur. Binalarda yangınla mücadele sistemlerini projelendirirken, yönetmeliklere azami duyarlılıkta uyulmalı ve bunu yapmak için sistem bileşenlerinin hangi amaçla kullanıldıklarını bilmeli veya konusunda uzman kişilere danışılmalıdır. Türkiye genelini kapsayan binaların yangından korunmasına dair ilk yönetmeliğin 2000’li yıl- ların başlarında yürürlüğe girmesiyle, yangınla mücadele sistemlerinde gerek ürün tasarımı gerekse tesisat projelendirmesi açısından ciddi gelişmeler kaydedilmiştir. Türk Standardları Enstitüsü de bu konuda 2007 yılında yangınla mücadelede sabit söndürme sistemleri ile ilgili bir standart yayınlamıştır. Bu standarda uygun sistemlerde kullanılacak yangınla mücadele hidroforlarının tasarım ve montajında uyulması gereken kriterler de tanımlanmıştır. Yangınla Mücadele Pompalarının Çalışma Prensipleri Yangınla mücadelede kullanılan pompalar, yan- gın esnasında tesisat dirençlerini yenerek daha önceden hesaplanmış su çıkış ağızlarındaki basıncı ve gerekli debiyi karşılayacak şekilde projelendirilir ve seçilirler. Yangın pompaları, temel olarak yağmurlama sistemleri yani sprinkler tesisatını, yangın dolaplarındaki hortum tesisatını ve itfaiye su alma ağızları dediğimiz hidrant tesisatlarını basınçlandırır. Yangın pompa sistemleri ana pompalar ve jokey pompadan oluşur. Ana pompalar mutlaka yedekli olarak projelendirilmelidir. Sistemde bir ana yangın pompası kullanılması halinde, aynı kapasitede yedek bir pompa da olması gerekir. Birden fazla pompa olması halinde, toplam kapasitenin en az %50’si yedeklenmek şartıyla, yeterli sayıda yedek pompa kullanılır. Örneğin 2 asıl 1 yedek pompanın olduğu bir sistemde, pompaların her biri sistem kapasitesinin %50’sini karşılayacak şekilde seçilebilir. 2 ve 3 pompalı yangınla mücadele pompalarının kapasite (debi) dağılımları. Yangınla mücadele sistemlerinde kullanılan her bir pompayı ayrı kontrol panosu kumanda eder. Örneğin elektrikli, dizel ve jokey pompadan oluşan bir yangın hidrofor grubunda, 3 adet ayrı ve bağımsız pano bulunur. Tüm panolar yönet- meliklerde/standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak imal edilmelidir. Yangınla mücadele sistemlerinde kullanılan pompalar elektrik motor tahrikli veya dizel motor tahrikli olabilir. Yangın esnasında elekt- rik hatlarının hasar görebileceği göz önünde bulundurularak, pompaların çalışmama riskini ortadan kaldırmak için yedek pompa olarak dizel motor tahrikli yangın pompası tavsiye edilir. Bunun yanı sıra asıl ve yedek pompaların tümü elektrik motor tahrikli olarak da seçilebilir. Yedek dizel motor tahrikli pompa kullanılmadığı takdirde pompaların enerji beslemesi güvenilir bir kaynaktan ve binanın genel elektrik beslemesinden bağımsız olarak sağlanması gerekir. %100 %100 %50 %50 %50 POMPA-VANA DOSYASI