Tesisat Dergisi 201. Sayı (Eylül 2012)

GÜNCEL 128 Tesisat Dergisi Sayı 201 - Eylül 2012 bilim, sanat, kültür, insani heyecan ve coşku bekleyemezsin. O adam artık koruma merkezli yaşayacak, aman bir kaza olmasın, aman ekonomik kriz çıkmasın, aman siyasal is- tikrar bozulmasın, aman savaş çıkmasın kaygılarını taşıyacak. Yani insanın yaşam alanı bu mu? Bir konut bu kadar ulaşı- labilmez bir meta mı? Hâşâ erişilemez bir put mu? Yeterince Arazimiz Var mı? Yerimiz mi dar? Bildiğiniz üzere Türkiye şu anda 780 bin kilometrekare üzerinde 74 mil- yon insanın yaşadığı bir ülke. Şu anda Türki- ye bulunduğumuz bölge içersinde; yani Irak’ı saymıyorum ama Avrupa ülkesi olduğumuzu söylüyoruz ya hani Avrupa Birliği’ne girmeye çalışıyoruz ve gelişmiş ülkelerden biri olma- ya çalışıyoruz; bu ülkelere baktığımız zaman Türkiye nüfus yoğunluğu olarak bu ülkelerin hepsinden çok çok az; ama bizde asıl sorun yer darlığı değil gönül darlığı. Aynı zamanda anlayış darlığı, aynı zamanda akıl tutulması, biraz da ahlaki erozyon. Bütün bunlar bir araya geldiği zaman özelde de konutun, yani evin metalaştırılmasıdır. Bunlar bir araya geldikleri zaman hakikaten ciddi bir darlık yaşıyoruz. Böyle bir darlık yok; Türkiye 780 bin km², nüfus 74 milyon 700 bin, nüfus yoğunluğu km²’ye 97 kişi. Hollanda 41 bin 543 km², 16 milyon 850 bin kişi yaşıyor, nüfus yoğunluğu 405 ki Hollanda’nın toprak- larının %25’i denizden kazanılmış, dolgu ile yapılmıştır. Hollanda bu küçük alanda dün- yanın en büyük tarımsal üretimini yapmakta- dır ve siz Hollanda’ya gittiğiniz zaman hiçbir yoğunluk hissetmezsiniz. Hollanda’yı bizim Konya ile karşılaştırabiliriz. Konya 39 bin km², aşağı yukarı Hollanda kadar ve nüfusu 2 mil- yon 100 bin. Nüfus yoğunluğu ise 50’dir. Yani Hollanda’ya göre 8 kat daha az. Aynı şekilde İsviçre’ye gittiğimiz zaman, orası da Konya kadar bir yer, 8 milyona yakın insan yaşı- yor, oranın nüfus yoğunluğu 188’dir. İsviçre Türkiye’ye çok benziyor. Orası dağlık bir ülke 185 metre ile 4000 metre arasında değişen yükseklikler var. İngiltere de 131 bin km²’de 53 milyon insan yaşıyor nüfus yoğunluğu 407 yani Türkiye’nin 4 mislinden fazla ama siz orada bir yoğunluk hissetmiyorsunuz. Şöyle bir mazeret kabul edilemez; “İşte Almanya çok düz, İngiltere çok düz, işte biz ondan dolayı kentlerimizi çok yoğun yapmak durumundayız, alan sorunu- muz var, yer sorunumuz var.” Bu bir gerçek değil. Buna yalan demek istemiyorum bir bilgi eksikliği olarak görmek istiyorum ve bir akıl tutulması olarak görüyorum. Aynı şekilde İtalya, Türkiye’ye göre iki misli daha yoğun. Ja- ponya; toprakları Türkiye’nin yarısı kadar, nüfusu Türkiye’nin aşağı yukarı iki misli, nüfus yoğunlu- ğu da 3,5 misli. Bu ülkelerde insanlar inanın ki bizden daha rahat şehirlerde yaşıyorlar. Sürdürü- lebilir dediğimiz, erişilebilir dediğimiz, insanların bazen bisiklet kullanarak işlerinden evlerine gide- bildiği, olabildiğince açık uçlu şehirler. Bir Yaşanacak Ülke ve Şehir Hayal Edelim Bir şehir hayali kuralım, rahat ve sosyal donatı alanları çok, semt parkları, kent ormanları, bah- çeli evleri olan ve herkesin müstakil evi olan, çocukların okullarına yürüyerek gidebildiği, yaş- lıların camiye, parka gidip buluştuğu rahat nefes alan bir şehir, mümkün mü? Yerimiz yetmez mi işte size rakamlarla bunun Türkiye’de mümkün olabileceğini anlatayım. Türkiye’de her aileye 400 m² net alanı ev için versek ve her hane içinde 600 m² yol, sosyal donatı alanları ve işyerleri için versek hane başı gerekli olan alan 1.000 m² eder. 2050’de Türkiye nüfusunun 100 milyon olduğunu kabul edelim, bu da 25 milyon hane eder. Bunun için gerekli alan 25.000 km² arazi eder. Bu da Türkiye’nin Konya ilinin toplam alanının % 70’i eder. Tabi ki şehirlerimizi bütün ülkeye yayacağız. Daha güvenli, huzurlu, az yoğunluklu şehirler kurma- mız mümkün. Bu bir hayal değil yapılabilecek ve sürdürülebilir bir gerçektir. Vermiş olduğum örnekler ve tablo bunu gösteriyor. Türkiye bu durumu örnek alarak şehirsel mekânın planlamasını ve tasarımını yaparak şehirlerini daha az yoğunluklu, insani ölçek- lerde inşa edebilir. Bugün Türkiye’de “engelsiz şehir” konseptinde yeni yapılaşmalar yapılıyor ve bu noktada Türkiye epey bir mesafe aldı; fakat yetersiz durumdayız. 7 ay önce Güney Amerika ülkesi Peru’ya gitmiştim. Türkiye eri- şilebilir şehir anlamında o noktada Peru’dan çok geri. Şehirlerin yaşanabilir olması lazım, sürdürülebilir olması lazım, insanlarımızı kay- naştıran, buluşturan, onları sosyalleştiren bir şehre dönüştürmemiz lazım. 405 337 202 188 97 50 407 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 Km²'ye Düşen İnsan Sayısı Grafiği İngiltere Hollanda Japonya İtalya İsviçre Türkiye Konya Ülke Toprak Nüfus Yoğunluk En By. Şehir Türkiye 780.000 74.700.000 97 14.000.000 (5.350 km²) İstanbul Hollanda 41.543 16.850.000 405 2.300.000 (2.300 km²) Amsterdam İspanya 506.000 47.200.000 93 6.500.000 (605 km²) Madrid İsviçre 41.285 7.950.000 188 2.000.000 (2.120 km²) Zürih Japonya 338.000 128.000.000 337 35.000.000 (13.572 km²) Tokyo İngiltere 131.000 53.000.000 407 8.200.000 (1.570 km²) Londra İtalya 302.000 61.000.000 202 2.800.000 (1.285 km²) Roma Konya 39.000 2.100.000 50