Tesisat Dergisi 199. Sayı (Temmuz 2012)

157 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012 MAKALE 98 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012  Şehir Dışı Yerleşim Yerleri i çin Merkezi ve Paket Atıksu Arıtma Tesislerinin Çevre Açısından Değerlendirilmesi İstanbulZekeriyaköy’deolduğugibişehir kanalizasyonşebekesiuzağındaçoksayıdasite, villa vb yerleşimprojelerigeliştirilmektedir.Buçalışma ilemerkezievselatıksuarıtma tesisleri için örnek bir tesis olan, İstanbul ZekeriyaköyMerkezi Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi irdelenmekte ve paket atık su arıtma tesisleri ile ekonomik, teknik ve çevre açısından değerlendirilmesi yapılmaktadır. Bir atık su arıtma tesisinin düzgün işletilmesi için belli başlı birkaç koşulun yerine gelmesi önemlidir.Bunlar; giriş debisinin ve giriş kirlilik yükünün stabil olması, atıkmadde (besin) ve mikroorganizmadengesi,düzenlikontrolveanaliz,koruyucuveperiyodikbakım,uzmanpersonel ve diğer işletme koşullarının sağlanması gibi başlıklarda toplanabilir.Bu koşullarmerkezi atık su arıtma tesislerinde daha verimli sağlanabilir, arıtma tesisi çıkış suyu standartları daha ekonomik yerine getirebilir, kesintisiz ve sürdürülebilir arıtma prosesi sağlanır, çevreye zarar vermesi önlenmiş olur. Merkeziarıtma tesislerinin kurulması veuzman kuruluşlar tarafından işletilmesi ile sitelereait çok sayıda, küçük kapasiteli vedağınıkpaket arıtma tesislerinin işletme ve çevre sorunlarının önüne geçilebilir. Böylece işletme bakım maliyetleri azaltılabilecek, su analizleri, çevre denetimleri çok daha kolay yapılabilecektir. Şehir kanalizasyon şebekesi uzağında kalan, yeni ve nüfus yoğun yerleşim bölgeleri için daha verimli, ekonomik ve çevreci olanmerkezi atık su arıtma tesislerimodeli önerilmektedir. Koza Yönetim veServisA.Ş. ArtemisArıtım Ltd.Şti. ArtemisArıtım Ltd.Şti. Koza Yönetim veServisA.Ş. ArtemisArıtımProje İnşaatAnalizDanışmanlık Ltd.Şti. ArtemisArıtımProje İnşaatAnalizDanışmanlık Ltd.Şti. LeventALATLI ErginEROL SalihALİİPEK ErcanÖZDEMİR BurcuElifVARDAR LeventÇELİKKOL 1.Giriş Ülkemizde çevreyi korumak ve gelecek nesil- lere daha iyi bir çevre bırakmak için çıkartılan yasalarla birlikte gelen yükümlülükler sonu- cunda, şehir kanalizasyon sistemine yakın olmayan özel konut yerleşimlerinden arıtma tesislerinin yapılması istenmektedir. Ancak, bu yerleşimlerin önemli kısmı yasal yaptırım- lardankurtulmakamacıylave inşaatsırasında yeterli bütçenin ayrılmamasından dolayı ge- lecek dönemlerde doğabilecek olumsuzlukları düşünmeden ucuz paket arıtma sistemi satın alır hale gelmiştir. Bu durumdanmali yönden kazanç sağlamak isteyen paket arıtma tesisi satıcıları ile yasal yükümlülükleri yanlış yo- rumlayan ihtiyaç sahiplerinden dolayı gereksiz bir paket arıtma tesisi piyasası oluşmuştur. Oluşan bu pazarın en önemli olumsuz etkisi, yanlış projelendirilmiş paket arıtma tesisleri- nin, yanlış yerlerde kullanılması sonucunda paket arıtma tesisi çöplükleri oluşturmasıdır. Ayrıca yaygın paket arıtma tesisleri kontrol ve denetim zorluğu nedeniyle çevre açısından da çok önemli tehdit oluşturmaktadırlar. Şehir kanalizasyon ve arıtma sistemi dışında kalan nüfus yoğun bölgelerde özel konut, site ve küçük yerleşim yerlerinde çok sayıda paket arıt- ma tesisikurdurmak yerine, ihtiyacıkarşılayacak kapasiteyesahipmerkezibiratıksuarıtma tesisi- ninkurulmasıve teşvikedilmesigereklidir. 2. Zekeriyaköy Evsel Atıksu Arıtma Te- sisi 1990’lıyıllarınbaşında,ülkemizineskiveönde gelen büyük bir inşaat firması tarafından ge- liştirilen, ZekeriyaköyEvleriprojesi içinmerke- zi bir betonarme arıtma tesisi tasarlanmış ve gerçekleştirmiştir. 1995 Yılında hizmete alınan arıtma tesisi, İstanbul Zekeriyaköy’de Vişne 1-2-3, Turunç 1-2-3,Çağla 1-2,Çitlenbik, Yaprak, Kardelen ve Konaklarmahallerinde bulunan 14 site, yaklaşık 1200 ev ve işyerinin kanalizasyon ve evsel atık- sularını arıtmaktadır. Tesiste konularında uzman iki idari ve altı teknik personel çalışmaktadır. Arıtılanatıksularındeşarjı“SuKirliliğininKontrolü Yönetmeliği”ne göre İSKİ alıcı ortamı olan,Kilyos Deresi’ne yapılmaktadır. Bugünkü toplam kapa- sitesi4015m³/günolanarıtma tesisi,klasikaktif çamurprensibiyleçalışmaktadır. Zekeriyaköy Evsel Atıksu Arıtma tesisine bağlı olan ev ve işyerlerinde kullanma suyu şebeke- den sağlanmaktadır. Tesisin başlangıçta kuru- luş kapasitesi 900m³/gün olarak planlanmış, ancak daha sonraki yıllarda tesise yeni site ve evlerinde bağlanması öngörülerek kapasitesi 4000m³/gün olarak inşa ve tadil edilmiştir. Tesise 2010 yılında yapılan ilave elektroman- yetikdebimetre yatırımı sayesinde, tesise giriş SU PROSES DOSYASI MAKALE 100 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012 suyu debi ölçümleri düzenli ve günlük olarak kayıt edilmeyebaşlanmıştır.Debisi2010 yılın- daminimum 400m³/gün vemaksimum 1100 m³/gün aralığında değişen arıtma tesisinde, halen günlük ortalama giriş suyu debisi ise 800m³/gün civarındadır. Tesiste 2 adet çökeltme havuzu ve 4 adet havalandırma havuzu olmasına rağmen, gün- cel olarak 1 adet çökeltme havuzu ve 2 adet havalandırma havuzu ile son derece iyi çıkış suyu analiz değerleri ile biyolojik arıtma işlemi yapılmaktadır. Zekeriyaköy Evsel Atıksu Arıtma tesisinin yıllar içindeki ilavevedeğişiklikleregöreyenidenatık- subiyolojikarıtma kapasite tespiti yapılmıştır. Arıtma tesisi; evsel kullanımlardan kaynakla- nacak; tuvaletler ve lavabolardan gelecek ka- nalizasyon ve atıksular için projelendirilmiştir. Projelendirmede bölgeden kaynaklanacak atıksuyun kişi başınamin. 50 L,maks. 200 L olacağı düşünülmüştür. Tesistemevsimsel ve günlük debi değişimleri olmaktadır.Gün içerisindemeydana gelen sa- lınımlar terfi havuzunda tolere edilmektedir. Tesisten belirli tarihlerde alınan ham su analiz değerleri Tablo1 ’de verilmiştir. V= Reaktör hacmi Q= Atıksu debisi Ci= Giriş konsantrasyonu Cf= Çıkış konsantrasyonu (SKKY- Tab- lo:21.2BOI 5 değeri alınacaktır.) F/M= organik yükleme oranı MLSS= reaktördekimikroorganizma sayısı Ci= 200mg/l Cf= 50mg/l F/M= 0,3 MLVSS=2400 3.ZekeriyaköyAtıksuArıtmaTesisiÇıkış SuyuAnalizDeğerleri&Mukayesesi Zekeriyaköy Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisinin, aylık çıkış suyu numune analiz sonuçları ve ortalama çıkış suyu değerleri Tablo 2 ’de ve- rilmiştir. Her ay özel laboratuarlarda yapılan su çıkış analizleri dışında, ayrıca İSKİ laboratuar- larında da su çıkış analizleri düzenli olarak yapılmaktadır. Tablo 3 İSKİ atıksu laboratuar raporlarındaki çıkış suyu ölçüm değerleri göre hazırlanmıştır. Sitelerde bulunan çok sayıda küçük kapasiteli paket arıtma tesislerinin ise düzenli olarak su analiz ölçümleri yapılmadığı gibi bu tesislerin resmi makamlar tarafından düzenli denetimi ise neredeyse imkânsızdır. Zekeriyaköy Evsel Atıksu Biyolojik Arıtma Tesi- sinin, İstanbul’daki ait örnekBiyolojik veya İleri BiyolojikArıtma Tesislerinin çıkış suyu değerleri ilemukayesesi Tablo3 ’de verilmektedir. Tablo1.AnlıkHamSuNumuneAnaliz Değerleri Tarih 22.12.2010 12.01.2011 25.01.2011 Ortalama Analizler 1. analiz 2. analiz 3. analiz BOI 51mg/l 159mg/l 88mg/l 99mg/l KOI 75mg/l 277mg/l 80mg/l 144mg/l AKM 48mg/l 187mg/l 50mg/l 95mg/l Buna göre; giriş BOI 5 pik değeri 159mg/l‘dir. Projede emniyetli olarak 200mg/l kabul edil- miştir. Havalandırma havuzuGirişBOI 5 değeri= 200 mg/l Havalandırma Havuzu Ölçüleri: 15,7 x 3,7 x 3,6m’dir. (1 havuz) V=209,12m³ Tesiste 4 adet aynı boyutlarda havalandırma havuzu bulunduğundan toplam havalandırma hacmi; V toplam =209,12*4=836,48m³ V=Q*(Ci-Cf)/[(F/M)*MLVSS] V=Q*(200-50) / (0,3*2400) Q= (836,48*0,3 * 2400) / (200-50) = 4015m³/gün Maksimum debi 4015m³/gün olarak alınmış- tır.Buna göre; Qp=Proje debisi=Qmax Qp=Qmax/tesis çalışma süresi Qp=4015m³/gün Qp=4015/20=200,75m³/h Proje debisi ;Qp=Qmax alınmıştır. Tablo2.AnlıkÇıkışSuyuNumuneAnalizDeğerleri 2011 yılı Ay 1 2 3 4 5 6 7 Ortalama BOI mg/l <50 6,5 15 10 3 5 7 7 8 KOI mg/l <180 <50 <50 <50 <50 <50 <50 <50 <50 AKM mg/l <70 <10 20 20 <10 <10 <10 <10 <13 Ph 6 -9 7,7 7,6 7,5 7,8 7,6 7,3 7,7 7,6 LimitDeğer (LD)Kaynağı :1R.G.31.12.2004No:25687SuKirliliği Yönetmeliği Tablo21.2KompozitNumune2Saatlik Test Yöntemi :SM:StandardMethods for theExamination ofWater andWastewater (APHA,AWWA,WEF)21stEd. (2005)EN Tablo3. İstanbul’dakiBiyolojik/İleriBiyolojikArıtma TesisleriÇıkışSuyuDeğerleri ÇıkışSuyu Parametreleri Üst Limit Zekeriyaköy Arıtma Tes. İSKİ TuzlaArıtma Tes. İSKİAtaköy Arıtma Tes. İSKİPaşaköy Arıtma Tes.* BOI <50mg/l 8mg/l 23mg/l 25mg/l 7mg/l KOI <180mg/l <50mg/l 136mg/l 125mg/l 28mg/l AKM <70mg/l <13mg/l 27mg/l 35mg/l 9mg/l *PaşaköyArıtma Tesisi,ÖmerliSuHavzasında2000 yılında kurulmuş örnek, İleriBiyolojikArıtma Tesisidir. Zekeriyaköy EvselAtıksuBiyolojikArıtma Tesisi Environmental Evaluation of Central and Package Wastewater Treatment Facilities for non-urban residential areas As it has been the case in İstanbul Zekeriyaköy, numerous housing projects including housing complexes, villas etc. at locations remote from the city drainage network. This analysis focuses on İstanbul Zekeriyaköy Central Waste Water Biological Treatment Facility which is considered to be an exemplary project for central household wastewater treatment facilities and economic, technical and environmental aspects of package waste water treatment facilities are reviewed. There are a few prerequisites for proper operation of a waste water purification facility. These are; a stable incoming water flow rate and stable incoming water dirt load, waste material (nutrition) and microorganism balance, regular control and analysis, protective and periodical maintenance, expert personnel and other operational conditions. These conditions can be provided in a more efficient way at central waste water treatment facilities and discharge water standards can be met in a more economic way, an uninterrupted and sustainable wastewater treatment process can be achieved and environmental pollution can be prevented. By establishing a central treatment facility and having this facility run by expert organizations, it would be possible to prevent operational and environmental problems of low capacity and dispersed package treatment facilities that are currently high in number. 98 SÖYLEŞİ 112 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012  “Dünyada Hangi Gökdelen Betonarme Olarak İnşa Ediliyor?” ULUSYAPIŞirketMüdürüMakineYüksekMühendisiOkanSever: OkanSever ULUS YAPIŞirketMüdürüMakine Yüksek Mühendisi Deprem, titreşim, akustik ve şok izolasyonu konularında uzman birmühendislik şirketi olanULUS YAPI, uluslararası iş ortakları ile dünya çapında prestijli projeler gerçekleştirmeye devam ediyor. ABD ve Kanada’dan Porto Riko’ya kadar tüm Kuzey Amerika’da, Şili’den Afrika’ya ve Yeni Zelanda’ya kadar tüm Güney Yarımküre’de, İngiltere’den Romanya’ya kadar tüm Avrupa’da, Ukrayna’dan Japonya’ya kadar tüm Asya’da ve Türkiye’den körfez ülkelerine kadar tüm Ortadoğu’da faaliyet gösteren şirket, büyüme felsefesini teknolojikeğitimeyatırımüzerinekuruyor. ULUSYAPIŞirketMüdürüMakineYüksekMühendisiOkanSever ,şirketini,çalışmalarını ve sektörle ilgili görüşlerini dergimize anlattı. Sektörel çalışmalarımız ve görüşlerimizden önce,merak edilen şirketimiz ULUS YAPI’dan bahsetmemizdahauygunolacaktır.ULUSYAPI, tesisatlardasismikkoruma, titreşimyalıtımıve gürültükontrolükonularındauzmanmühendis- lik firmasıolarakErenKalafat tarafındankurul- muştur.Yaklaşık10yıldırdakendisiyleberaber çalışmalarımızabaşladığımızda,özellikle1999 yılındaki büyük Kocaeli depreminden sonra ülkemizde deprem bilincini artırmayı öncelikli hedef edindik. Bizler ve şirket yöneticilerimiz ile birlikte bugüne dek konuyla ilgili çok sayıda yerel ve uluslararasımakaleler yazıp, Türkiye sınırlarındabirçok ildeveAmerika ileAvrupa’da seminerlerveriphalendeMakineMühendisleri Odası’nda,TesisatMühendisleriDerneğietkin- liklerinde ve hatta firmalara özel eğitimler ve seminerler vermeyi sürdürmekteyiz. ULUS YAPI, alanında Türkiye’de ve dünyada sayısız proje tamamlamış, ülkemizin mü- hendislik ihraç eden nadir kuruluşlarından biri olmuştur. Açıkçası müşterilerimizin bize layık gördüğü itibar ve güven, ULUS YAPI’yı alanında rakipsiz kılıyor. ULUS YAPIekibiolarakbizler,pazardaki liderliğimizi sürdürmek üzere var gücümüzle çalışmala- rımıza devam edip, sürekli eğitimler alarak kendimizi geliştiriyoruz. Şahıslarımız olarak sergilediğimiz mütevazi tavrımızın aksine, firmamızınuluslararasıplatformdakikurumsal duruşu adına övünç ve gurur duyduğumuzu dile getirmek isterim. Sizin de söyleşimize başladığımızda dile getir- diğiniz gibi şu anda ULUS YAPI, tüm dünyaya hizmet veren bir konuma gelmiştir. ABD ve Kanada’dan Porto Riko’ya kadar tüm Kuzey Amerika’da,Şili’denAfrika’yaveYeniZelanda’ya kadar tüm Güney Yarımküre’de, İngiltere’den Romanya’yakadar tümAvrupa’da,Ukrayna’dan Japonya’ya kadar tüm Asya’da ve Türkiye’den körfez ülkelerine kadar tüm Ortadoğu’da faaliyet göstermekteyiz. Temsilcisi olduğumuz ACREFINE ve GRIPPLE firmalarının, proje ve mühendislik çözüm ortağı olarak yapmış olduğumuz anlaşmalar, üretici firmalarımızın faaliyet gösterdiği bölgeleri genişletmesine yardımcıolup,bizleride tümdünyaya taşımıştır. Yıllar öncesinde ABD’de başlayan “Yapısal Olmayan Deprem Koruması ve Titreşim Yalıtı- mı” eğitim programlarımız üzerine kattığımız, yapısalveçelik tekniklerieğitimlerimizABD’de bu konular üzerine bizleri eğitim seminerleri verecekdurumakadar ilerigötürmüştür.Birkaç örnek vermemiz gerekirse; Eren Kalafat 2007 yılında Finlandiya’da CLIMA 2007 konferansı bünyesinde makale sunmuş ve 2011 yılında ABD’nin farklı eyaletlerinde bu konularla ilgili eğitim seminerleri vermiştir. ULUS YAPI Şirketler Grubu sadece tesisat sektörüne hizmet vermekle kalmayıp, üniver- siteler, kamu kurumları, sosyal kuruluşlar ve özel sektör için eğitim ve test amaçlı deprem simülatörleri yapmaktadır. Kullanım amacı ve kapasiteye göre elektro-dinamik veya servo- hidrolikolarak tasarlanansimülatörler,deprem konusunda kamu bilincini artırmaya yönelik demonstrasyonlardan, sismik izolatörlerin ve yapıbileşenlerinin test edilmesine kadar geniş bir yelpazede farklı amaçlar için kullanılabi- liyor. Simülatörlerin tüm bileşenleri, deprem yüklerinin gerçeğe en yakın olarak canlandı- rılabilmesini sağlamak üzere, alanında dünya lideri olan üreticilerin özel olarak tasarlanmış ürünlerinden seçiliyor. Yazılımları hazırlayan uzman ekip, müşterilerin farklı beklentilerine yönelik çok sayıda simülasyonu kontrol pa- neline yüklüyor. Kullanıcılara kendi yerlerinde eğitimler veriliyor. Tüm yurtta satış sonrası SÖYLEŞİ 113 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012 servis hizmetleri sağlanıyor. Bu konularla ilgili çalışmalarımızı,ULUS YAPI İnşaat Ltd. şirketi- miz devam ettirmektedir. Bukonularınharicindedesonolarakbahsetmek istediğim; sanayide ve inşaat altyapı projele- rinde, vibrasyon ve şok kontrolü konularındaki faaliyetlerimiz olacaktır. Uçak, tank, panzer, gemi, denizaltı… Hareket eden her araç, içinde bulunan cihazların belirli şoklaramaruz kalmasınasebepolur.Özellikleaskeriaraçlarda bucihazlarıngörevlerisonderecekritikolabilir; telsizler,GPSdonanımları,sensörlervebenzer- leribuşokyüklerialtında işlevleriniyitirebilirler. Endüstride ise çok çeşitli ağırmakineler çalış- maktadır.Presler, şahmerdanlar, kompresörler ve benzerimakineler, bulundukları yapıyımu- azzam titreşim yüklerinemaruz kılacak kadar zorlayıcı şartlar altında çalışıyor olabilirler. Böyledurumlardabumakinelerhemkendilerine zararvermektehemdeçevrelerindedayanılmaz titreşimvegürültüsorunlarınasebepolabilmek- tedirler.Karavedemiryollarındaaraçlarınsebep olduğu yapısal titreşimler, köprü ve viyadük ayaklarında,demiryolu raylarınınaltlarındaözel titreşimalıcılarkullanılmasınıgerektirir.Benzer şekilde petrol ve gaz hatları gibi büyük çaplı borulardaki titreşimlerde,konsollarda titreşim alıcıkullanımınıgerektirebilir.Laboratuvarlarda ve özel amaçlı bazı tesislerde yer alan hassas cihazlar; koordinat ölçüm tezgahları, vakum odaları, sarsma tablaları, mikroskoplar ve benzerleriancakçevreseletkilerdenarındırılmış ortamlardakullanılabilirler.Böyle tesislerinya- kınındanherhangibiraracın veyaüzerlerinden bir uçağın geçmesi bile, bu hassas cihazların fonksiyonlarını engelleyebilmektedir. Alanında dünya lideri FABREEKA firmasının Türkiye temsilcisiolarak;havacılık,savunma,otomotiv, ulaşım,madencilik ve ağırmakine sanayileri ile inşaat altyapı sektörüne yönelik ürün ve hizmetler sunmaktayız. Evet, ULUS YAPI’nın tesisat sektöründe pek de bilinmeyen yönlerinden biraz bahsettikten sonra, esas olarak sektörümüz içerisinde yapmakta olduğumuz işlerimizin bilinmeyen yönlerindenvebununnedenlerindenörneklerle bahsetmemiz gerektiğine inanıyorum. Yapmışolduğumuz işinöneminiönceliklebirkaç cümleyle özetlemek gerekirse; binalarımızın taşıyıcı sistemlerinin yıkılmalara karşı yeterli dayanımda olması, bu binaların depremlerden sonra işlevlerini sürdürebileceği anlamına kesinlikle gelmiyor. Bir deprem esnasında ve hemen sonrasında can ve mal güvenliğimizi sağlayabilmenin yolu, binalarımızdaki tesisat- ların ve ekipmanların depremden sonra çalışır vaziyettekalmaları ilemümkünolabilmektedir. Aksi takdirde işlevini yitirmiş tesisatlar yüzün- den deprem sonrasında yangınlar çıkacak, acil durum enerjisi sağlanamayacak, hatta tavanlardan kopan tesisatlar düşerek can güvenliğini tehditedecekler.Herşeyinötesinde, uluslararası ve yerel yönetmelikler gereğince tesisatlardadepremkoruması yaptırmak yasal bir zorunluluktur. Bu durum gelin görün ki 1996 yılında Bayın- dırlık Bakanlığı tarafından yayınlanan “T.C. Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında ki Yönetmelik”te de çok net olarak ifade edilmiştir. Bilindiği üzere bu yönetmelik, uyul- ması zorunluluğuolanvebizlerin inşaatlarında uygulanan temel kurallardan oluşmaktadır. Fakat denetim eksikliğinden ötürü 1999 İzmit depremindemaalesef sonuçlar çok net ve acı verici bir şekilde görülmüştür. Bayındırlık Ba- kanlığımız daha sonrasında deprem konusunu Afet Yönetmeliği’nden çıkartıp, tüm deprem ülkelerinde olduğu gibi ayrı bir Yönetmeliğe dönüştürmüştür. 2006 yılında oluşturulan bu yönetmelik, “T.C. Deprem Bölgelerinde İnşa Edilecek Binalar Hakkında Yönetmelik” adı altında 2007 yılında yürürlüğe alınmıştır. Aynı şekildebuyönetmeliğimizdedeYapısalOlmayan DonanımlarınveTesisatlarındepremkoruması maddeleri yer almaktadır. Üzücübirörneklekonumuzubirazdahaaçmak istiyorum. 2011 Ekim ayında gerçekleşen Van Depremi’nde hepimizinmedyadan takip ettiği üzere, göçüklerden çıkartılan yaralılarımız ve hayatmücadelesi içerisindekivatandaşlarımız, Van hastanelerinde çok büyük çaplı hasarlar olmamasına karşın ilk tedavilerini ambulans- lardavekurulanacildurumçadırlarındagörüp, hemendiğer ilhastanelerinesevkedilmişlerdir. Bunun nedeni ise Van’daki hastanelerimizin sistemolarakçalışmamasındankaynaklanmış olmasıdır. Ne ameliyathaneler ne de yoğun bakım üniteleri kullanılır durumda değillerdi. Tablo ortada; hala toparlanamamış bir şehir. Sadecehastanelerdeğil,bankalar,oteller,gıda ve kıyafet tedarikedilecekAVM’ler, sosyal sür- dürülebilirliğisağlayacaksanayive işmerkezleri anahtarları çekip durmuşlardır. Olası İstanbul depreminde ise senaryomuz maalesefçokdahaağırolacaktır.15milyondan fazla insanın yaşadığı bu şehirde deprem so- nucu oluşacakhasarları gözden geçirmemizde ve acil durum senaryolarımızı bunun üzerine kurmamız gerekliliğini bir daha hatırlatmak isterim.Öncelikleneden İstanbul’dabirdeprem beklediğimiziçokbasitbir ifadeylesektörümüze açıklamak isterim.Düşününkiaracınızlagider- kenöncamınızabir taşgeliyorvenoktaşeklinde bir çatlak oluşuyor. Aracınızla beraber hareket etmeye devam ettiğiniz sürece o milimetrik çatlak, bir yıl içerisinde karşılaştığı direnç sonucu çatlamaya devam eder ve o zaman zarfında camın değiştirilmesine neden olacak ULUS YAPI General Manager Certified Mechanical Engineer Okan Sever: “Which single skyscraper in the world has been constructed using concrete?” ULUS YAPI, an engineering company specialized in the areas of earthquakes, vibrations, acoustics and shock isolation continues to realize worldwide prestigious projects with its international business partners. The company operates in different parts of the world ranging from USA and Canada to Porto Rico in North America, from Chile to Africa and New Zealand in the Southern Hemisphere, from UK to Romania in Europe, from Ukraine to Japan in Asia and from Turkey to Gulf countries in Middle East and builds its growth strategy on investment in technical training. ULUS YAPI General Manager Certified Mechanical Engineer Okan Sever, shared with us, their projects and his views about the current situation of the sector. Before talking about our projects and our strategies, it would be more appropriate for me to first talk about our company ULUS YAPI. As an engineering company specialized in the areas of seismic protection, vibration insulation and noise control in structures, ULUS YAPI was established by Eren Kalafat. For about 10 years since we started working with him, and especially since the big Kocali Earthquake disaster of 1999, our main goal has been increasing earthquake awareness in our country. 112 Development of the ınvertor Climatization Devices in the Climatization market Opportunities for Cost Savings Air Conditioning and Refrigeration Manufacturers’ Association (iSKİD), which is the home to 93 leading manufacturer of climatization and air-conditioning products in Turkey, organized a press conference at İstanbul Ritz Carlton Hotel on 19 June. During the conference, İSKİD Board Member Sedat Akıska, İSKİD Split AC Commission Chairman Can Topakoğlu, İSKİD Split AC Commission Vise Chairman Aslıhan Gümüş and Prof. Dr. Kerem Alkin provided information about new generation air conditioners manufactured using intelligent technologies for energy saving purposes, about the energy economics in Turkey and the world and about the effects of climatization products on the environment. A summary report based on this information as well as the information provided by İSKİD Board Member Sedat Akışka during the press conference held at TOBB Levent Facility on 26 April 2012 where he disclosed 2012 data from the climatization and cooling sector in Turkey, is provided below to our readers. Total size of the climatization market in 2011 was 1.5 million USD. 750 million USD of this market comprises the split AC market, while 150 million USD comprises VRF systems and the remaining comprises the other climatization devices. Based on İSKİD product inventory data in 2011, a total of 1 million units of wall type climatization products were sold and installed. There is an increasing demand for high efficiency class A air conditioners. Similarly, demand for inverter type products has been on the rise as well in recent years. 52 GÜNCEL 72 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012 1. İklimlendirmeCihazlarıTürkiyePaza- rında İnverterKlimaCihazları 2011’dekiklimapazarınınbüyüklüğü1,5milyar dolardı. Bunun 750milyon doları split klima- lardan, 150 milyon doları VRF sistemlerden, kalanı da diğer iklimlendirme sistemlerinden gelmektedir. 2011 yılında İSKİD mamul envanterine göre Türkiye’de yaklaşık 1 milyon adet duvar tipi split klima cihazı satılmış vemonte edilmiştir. YüksekverimliAsınıfıklimalarayoğunbir talep vardır.Aynı şekilde inverterürünlereolan talep de son yıllarda giderek artmaktadır. Müşterilerimizinsatışvesatışsonrasıhizmetler konusunda beklenti artışı vardır. Bu nedenle güçlü distribütör veya üretici firmalar pazarda önemli şirketler konumuna gelmiştir. Diğer bir deyişle, tüketicisinehızlı ve zamanındahizmet veremeyen, yedekparça ve servis konularında İklimlendirmePazarında İnverter Klima Cihazları Kullanımının Gelişimi ve Tasarruf Olanakları Bünyesinde Türkiye’nin en önemli 93 iklimlendirme ve klima firmasını barındıran İklimlendirme Soğutma Klima İmalatçılarıDerneği (İSKİD), 19Haziran’da İstanbulRitzCarltonOtel’de düzenlediği basın toplantısında İSKİD YönetimKuruluÜyesi Sedat Akıska, İSKİD Split Klima Komisyonu Başkanı Can Topakoğlu, İSKİD Split Klima Komisyonu Başkan Yardımcısı Aslıhan Gümüş ve Prof. Dr. Kerem Alkin’in enerji sarfiyatını azaltmak için akıllı teknolojiler ile üretilen yeni nesil klimalar ve Türkiye ve dünyadaki enerji ekonomisi ve iklimlendirme cihazlarının çevre üzerindeki etkileri hakkında verdiği bilgilerden ve ayrıca İSKİD üyelerinin 2011 yılı klima-soğutma sektörü verileriniaçıkladığı26Nisan2012 tarihinde TOBB LeventBinası’nda yapılanbasın toplantısında İSKİD YönetimKuruluÜyesi Sedat Akıska’nın dünya iklimlendirme sektörü hakkında verdiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanan bir derleme çalışması güncel önemi dolayısıyla aşağıda okurlarımıza sunulmaktadır. Grafik1. Türkiye’deA sınıfı klimaların pazar gelişimi Grafik2. Türkiye’de inverter klimaların pazar gelişimi Kaynak: İSKİD2011 yılımamül envanter bilgileri Kaynak: İSKİD2011 yılımamül envanter bilgileri % % sorunçıkaranşirketlerpazardankaybolmakta- dır. Aynı zamanda çevre ve enerji konularında AB normları son derece titiz bir şekilde takip edilmekte ve uygulanmaktadır. Türkiye’deki A sınıfı klimaların yıllara göre dağılımı grafiğinden ( Grafik 1 ) görülebileceği üzere; 2007 yılında yüzde 30’lar seviyesinde olanAsınıfıenerjiliklimasatışları2011yılında yüzde 80’lere gelmiştir. Tüketicimiz bu konuda oldukça bilinçlidir. Aynışekilde inverterklimalardadabunabenzer bir grafik ( Grafik 2 ) görüyoruz. Yıllara göre yüzde 7’lerden başlayan pazar yüzde 21’lere kadar geldi. 2013’te AB’nde, 2014’te Türkiye’de devreye alınacakolan klimalarda yenienerjietiketleme yönetmeliği ile inverterklimalaraolan talepçok daha artacaktır. 2015’li yıllarda pazarın yüzde 50’sinin inverterklimaözelliklecihazlarolması beklenmektedir. İnverterklimaların toplamklimalar içindekipayı 2007 yılında% 6,7 iken, 2011 yılında yaklaşık 3mislibüyüyerekyaklaşık%21,1oranınaulaş- mıştır.2016’daTürkiye’deuygulamayasokulacak olanve2014’teAvrupaBirliğiuyumçerçevesinde devreye girecek olan klima enerji verimliliği ile ilgili bir yönetmelik vardır. Bu üç aşamalıdır. Bunun ikinci aşamasında zaten konulacak olan minimumstandartnedeniyleTürkiye’desatılacak bütün split klimalar inverterli olacaktır. Ama örneğin, Japonya iç pazarının yüzde 99’u duvar tipi klimalarda inverterlidir. Orada da bir hukuksal düzenleme olmadan bile inverter kullanım oranı çok yüksektir. Bir başka ülke olan Çin Halk Cumhuriyeti hu- kuksaldüzenlemelerinenazolduğuülkelerden GÜNCEL 73 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012 biridir ve özellikle enerji verimliliği, kömür kullanımı, karbondioksit salımları gibi çok olumsuz konuları, sorunları varken bile Çin’de inverter klima kullanım zorunluluğu yoktur.Bu durumdaki Çin pazarında bile geçen seneki satış rakamları toplamın yüzde 20’s oranına kadar ulaştı. 2. Türkiye veDünyaKlima-Soğutma SektörüPazarBilgileri Türkiye,dünya klima-soğutma sektöründe yüzde 1,8pazarpayınasahiptir.2008’de70milyardolar olan dünya toplam pazarı, global krizin etkisi ile 2009’da63milyardolarakadardüşmüş,2011’de 85milyardolarolmuştur.Ülkemizinpazarbüyüklü- ğü ise2010yılınagöreadetbazındayaklaşık%40, değer olarak yaklaşık%25 büyüyerek 2011’de yaklaşık1,5milyardolarolmuştur. Split Klimalarda Türkiye’deki konutlarda penet- rasyon, yanikullanımoranı yaklaşık%10civa- rındadır.BudiğerAkdenizülkelerindeki%20-50 aralığındanhalaçokdüşüktür.Pazarınkonutlarda büyümeyeaçık olduğu görülmektedir. Splitpazarında2011yılında imalat%34, ithalat %60, iç satış%55 ve ihracat%17 artmıştır. İç satışadedi2007zirvesiolan1.200.000adetlere tekrar ulaşmıştır. Enerji verimliliği konusunda tüketicininhassasiyetisürekliartmaktadır.Enerji verimliliğini artıran yeni Inverter teknolojisine sahip ürünlere olan talep, büyüyen iç pazarda artmayadevametmişve%20oranaulaşmıştır. Bu oranın AB’de 2013 yılbaşında uygulamaya girmesiveülkemizdedebiryılsonrauygulanacak olması ile daha da artmasıbeklemektedir. Bir başkadeyişle gelecek Inverter teknolojisindedir. Split pazarının iç pazar değeri yaklaşık 700 milyondolar olmuştur. Merkezi sistemlerden de pay alarak büyüyen Değişken Soğutkan Debili Klimalarda (VRF) ise dış ünite bazında ithalatta ve iç pazarda %50 büyüme olurken, ihracatta%46 düşme olmuştur. Yaklaşık 18.000 dış ünite adedi ile VRF pazarı 150 milyon USD büyüklüğüne ulaşmıştır. VRF pazarı inşaat sektörü ve ül- kemizdeki yatırımların artması ile büyümeye devam edecektir. 3. İnverterKlimaTeknolojisininTasarruf OlarakGetirebilecekleri 3.1. İklimlendirmenedir? İklimlendirme;kapalıbirmekandabiziçevrele- yen havanın sıcaklığının, nem oranı ve hızının, hatta temizliğininyılboyunca istenenkoşullarda tutulması işlemidir. Hepimiz zamanımızın birçoğunu kapalı ofislerde geçirdiğimiz için iç hava kalitesi bizler için son derece önemlidir. Dolayısıyla iç hava kalitesi sağlımız ve verim- liliğimizle doğrudan alakalıdır. 3.2. İdeal konfor şartlarınedir? Bunun için önce hangi sıcaklık ve nem şartla- rında insanvücududaha rahateder?Sıcaklığın nem ile ilişkisi nedir? Sorularının yanıtlarını vermeliyiz. Hava durumu raporlarında hep hissedilen sıcaklık diye bir kavram kullanılıyor. Konfor kişiden kişiye göre değişebilir. Ancakmühen- dislikhesapları içinkonforsıcaklığı;kışın20-22 derece,yazın ise24-26derecevebağılnemde yüzde 40-60 aralığındadır. Bilim insanları 32 derece ve üzerindeki bir ortamda çalışan bir insanın verimliliğinin yaklaşık yüzde 50’sinin yorgunluktan kaybolduğunu belirtmektedir. Gerçek sıcaklık ve hissedilen sıcaklık birbirin- den farklı ikiayrıparametredir.Yazaylarında ise sıcaklık venemin birbirleriyle doğrudan ilişkisi çok daha önemlidir. Terlememize ve sıcaktan bunalmamıza yol açan unsurlar sıcaklıktan ziyade havadaki nem oranıdır. Örneğin 26 derece hava sıcaklığında nem oranı yüzde 40 iken, hissedilen sıcaklık da 26 derecedir. Ama “İnverterklimaların toplamklimalar içindekipayı2007 yılında%6,7 iken, 2011 yılında yaklaşık 3 misli büyüyerek yaklaşık% 21,1 oranına ulaşmıştır.” Grafik4. Dünya iklimlendirme pazarı,2009-2011 Dünya İklimlendirmePazarı Kaynak: Dünya pazarınınmiktar ve penetrasyon bilgileri İngilizBSRIA’dan alınmıştır Grafik3. 2011 yılı dünya İklimlendirme pazarı üretim bilgileri Kaynak: Dünya pazarınınmiktar ve penetrasyon bilgileri İngilizBSRIA’dan alınmıştır Tablo1.Avrupaülkelerindeki konutlarda iklimlendirme sistemi kullanım oranı Kaynak: Bu IngilizBSRIA’dan alınmıştır