Tesisat Dergisi 199. Sayı (Temmuz 2012)

MAKALE 101 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012 Zekeriyaköy Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi, ha- len 4015 m³/h kapasitesi ile İstanbul’un hem en eski, hem en büyük kapasiteli örnek Biyolo- jik Arıtma Tesisleri arasındadır. Tablo 4 ’de İstanbul’da bulunan büyük kapa- siteli İSKİ’ye ait Biyolojik Arıtma Tesisleri ile Zekeriyaköy Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi, ku- ruluş tarihleri, kapasiteleri ve ortalama günlük debileri verilmektedir. 4. Paket Atıksu Arıtma Tesisleri İşletme ve Denetim Sorunları Şehir kanalizasyon sistemine yakın olmayan site ve benzeri yerleşimler için inşaat ruhsatı ve iskân için arıtma tesisi yapmaları istenmektedir. Genel- likle yasal yaptırımlardan kurtulmak ve ekonomik nedenlerden dolayı ucuz paket arıtma sistemleri tercih edilmektedir. Gelecekte yanlış projelendiril- miş paket arıtma tesislerinin, yanlış yerlerde kul- lanılması sonucunda ülkemizde maalesef paket arıtma tesisi çöplükleri oluşacaktır. Ayrıca yaygın olarak tercih edilen paket arıtma tesisleri resmi makamların kontrol ve denetim zorluğu nedeniyle çevre açısından da fevkalade önemli tehdit oluşturmaktadırlar. Bu tip sitelerde paket arıtma tesisleri genellikle sitede bulunan arıtma konusunun uzmanı olmayan teknik per- sonel, hatta teknik personeli bile olmayan çok sayıda sitede ise güvenlik, bahçe veya temizlik görevlileri tarafından işletilmeye çalışılmaktadır. Zekeriyaköy civarında bulunan ve paket arıtma sistemi kullanan 2 site ile ilgili özet bilgiler ve paket arıtma sistemlerinde karşılaşılan sorun- lar Tablo 5 ’de verilmektedir. Örnek olarak verilen A ve B siteleri ve bunun gibi kendi paket arıtmasını işletmeye çalışan siteler, paket arıtma tesisi kullanmak yerine tek bir merkezi arıtma tesisine bağlanarak atıksu- larını arıtmaları durumda yukarıda belirtilmiş olan işletme problemleri ile karşılaşmayacak- lar. Ayrıca merkezi arıtma tesisi avantajından dolayı daha ekonomik arıtma maliyetlerine sa- hip olacaklar, daha düzenli su çıkış analizleri ve denetimleri yapılabilecektir. Zekeriyaköy Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi özel olarak işletilen merkezi arıtma tesisleri için çok güzel bir örnektir. Bugün için Zekeriyaköy bölgesinde bulunan Vişne 1-2-3, Turunç 1-2- 3, Çağla 1-2, Çitlenbik, Yaprak, Kardelen ve Tablo 5. Zekeriyaköy’de 2 Sitenin Paket Arıtma Sistem Mukayesesi & Sorunları A Sitesi B Sitesi Konut/İşyeri Sayısı 108 239 Doluluk 50 140 Toplam Debi (m³/gün) /Gelen Debi (m³/gün) 100/40 300/100 Devreye Alınma Tarihi 2000 2000 Paket Arıtma Tesis- lerinde Karşılaşılan Sorunlar Arıtma Tesisleri yerin altında olduğundan mikroorganizma üretilememekte, F/M oranını ayarlamak için üre kullanılmaktadır. Rüzgârlı dönemlerde yoğun koku problemi yaşanmaktadır. Arıtma tesislerinin havalandırma yetersiz olduğundan ve F/M oranı ayarlanamadığından mikroorganizma üremesinde sorun yaşanmakta, sorunu gidermek için üre kullanılmaktadır. Tablo 4. İstanbul’daki Kapasite Büyüklüğüne göre Biyolojik / İleri Biyolojik Arıtma Tesisleri Tesis Adı Kuruluş (Yıl) Kapasite (m³/gün) Ortalama Debi (m³/gün) 1 İSKİ Ataköy Atıksu İleri Biyolojik Arıtma Tesisi 2010 390.000 318.844 2 İSKİ Tuzla Atıksu Biyolojik ve İleri Biyolojik Ar. Tes. 1998 250.000 285.323 3 İSKİ Paşaköy Atıksu İleri Biyolojik Arıtma Tesisi 2000 200.000 101.328 4 İSKİ Bahçeşehir Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi 2004 7.400 7.021 5 Zekeriyaköy Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi 1995 4.015 800 6 İSKİ Terkos Atıksu İleri Biyolojik Arıtma Tesisi 2000 1.730 1.575 7 İSKİ Gümüşyaka Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi 2007 1.700 2.011 8 İSKİ Çanta Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi 2006 1.600 3.576 9 İSKİ Ağva Atıksu İleri Biyolojik Arıtma Tesisi 2010 1.600 556 10 İSKİ Ömerli Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi 2008 500 444 Konaklar mahallerinde bulunan 14 site, yakla- şık 1200 ev ve işyerinin kanalizasyon ve evsel atıksularını arıtmaktadır. Konut başına düşen atıksu arıtma bedeli ise 2011 yılı için aylık 41.5 TL+KDV’dir. Tablo 5: Zekeriyaköy’de 2 Sitenin Paket Arıtma Sistem Mukayesesi & Sorunları A Sitesi B Sitesi Konut/İşyeri Sayı- sı 108 239 Doluluk 50 140 Toplam Debi (m³/ gün) /Gelen Debi (m³/gün) 100/40 300/100 Devreye Alınma Tarihi 2000 2000 Paket Arıt- ma Tesislerinde Karşılaşılan Sorunlar Arıtma Tesisleri yerin altında olduğundan mikroorga- nizma üretilememekte, F/M oranını ayarlamak için üre kullanılmaktadır. Rüzgârlı dönemlerde yoğun koku problemi yaşanmaktadır. Arıtma tesislerinin havalandırma yetersiz olduğundan ve F/M oranı ayarlanamadığından mikroorga- nizma üremesinde sorun yaşanmakta, sorunu gidermek için üre kullanılmaktadır. İstanbul ilinde 6000 adetin üzerinde endüstri- yel atıksu tesisi bulunmakta, ancak bu sayıdan daha fazla olduğu tahmin edilen evsel atıksu tesisi sayısı ise tam olarak bilinememektedir. 2004 Yılından beri çok merkezi ve yol üstünde olan, Zekeriyaköy Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi bile 2011 yılı sonuna kadar sadece 1 defa de- netlenebilmiş, daha ücra yerlerdeki yerleşim yerleri ve sitelerde bulunan çok sayıda evsel atıksu arıtma tesislerinin ise denetimin nasıl ve ne sürelerle yapıldığı ise bilinememektedir. 5. Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisleri İşletilmesi Bir biyolojik arıtma tesisinin doğru olarak iş- letilebilmesi, doğru bir projelendirme kadar önemlidir. Bir tesisin işletilmesi esnasında ön- celikle aşağıda sıralamış olduğumuz faktörlere dikkat edilmesi gerekmektedir. • Giriş Debisi ve Kirlilik Yükü • Besin/Mikroorganizma Oranı • Düzenli Kontrol ve Analiz • Düzenli Periyodik Bakım 5.1 Giriş Debisi ve Kirlilik Yükü Arıtma tesisi projelendirilmesinde esas alınan en önemli kriter giriş debisidir. Nüfustaki de- ğişimlerin ve tesisin ekonomik ömrünün göz önünde bulundurulduğu bir projelendirmenin ardından, tesisin sürekli olarak düzenli ça- lışmasını sağlamak için, giriş debisi ve kirlilik yükünün stabil tutulması oldukça önemlidir. Bahsetmiş olduğumuz evsel atıksu arıtma sis- temleri mikroorganizmaların varlığında arıtma işlemlerini gerçekleştirdiklerinden, kirlilik yü- kündeki ani dalgalanmalarda sistemin biyo- lojik yapısı bozulmakta ve biyolojik yapı stabil